Maktabgacha pedag

Dasturning mazmuni - ijtimoiy hodisalar, inson va uning faoliyati xulq-atvor me'yorlari, san’atning janr va turlari, jonli va jonsiz tabiat, miqdoriy munosabatlar va boshqa bilimlarda tashkil topadi.

Dasturga kiritilgan - ko'nikma va malakalar:

• 
  Insonlarning munosabatlari
  
• 
  Mehnat, tasviriy faoliyat, ko'rish, nutq faoliyatlari va boshqa ko'nikmalarni tanlab oladi. Bolaning ijtimoiy rivojlani
  
• 
  uning rang-barang dunyoda yashashga qodirligi, shunga mu- vofiq o'z fei-atvorini va faoliyatini yoiga qo'yish
  
• 
  Bolaning bilimiga oid rivojlanish
  
• 
  Voqelikning turli sohalarga oid bilimlari
  

Bu yo'nalishlar bilimlar, malakalar mazmknining uyg'unligidan dalolat beradi. (L.V.Vigotskiy)

6. 
   Tushunarlilik prinsipi - dasturga bolalarning bilish va ijrochilik imkoniyatlarini hisobga oladigan, bu imkoniyatlar- ning o'sishi bilan birgalikda murakkablashib boradigan bilim va ko'nikmalarni kiritishni talab qiladi.
   

Shunga ko'ra, dasturga tasavvur shaklidagi bilimlar kiri­tilgan. Bunda bolada bilishni rivojlanishi bilan tasavvur- larning tabiatiga qo'shiladigan talablar ham o'zgarib boradi. Kichik guruhdan to tayyorlov guruhlargacha bolaga beriladi- gan bilimlarning xususiyatlari, bolalarning hissiy rivojlanishi, ko'rgazmali-obrazli bilishga o'tish, lozim boigan yangi imkoni- yatlarga tayanishni talab qiladigan bilimlarni kiritish imkonini beradi, bu esa bolalarning yanada kamol topishini ta’minlaydi.

Dasturga ko'nikmalarning kiritilishi bolalarning psixik, ha- rakat, muvofiqlashtiruvchi va boshqa imkoniyatlari bilan bel- gilanadi.


89





MAKTABGACHA TA'LIM MUASSASASI TA'LIM-TARBIYA DASTURINING YARATILISH TARIXIDAGI ASOSIY, MUHIM SANALAR

1932-yil - Bolalar bog'chasi programmasini dastlabki loyi- hasi ishlab chiqildi. Bu bolalar bog'chasi ishini tartibga solish- ga, tarbiyachi faoliyatiga yo'nalish va mazmun berishga yor- dam beradi.

1934-yil - Tarbiyalash programmasi va bolalar bog'chasi ichki tartib qoidalari nashr ettirildi, unda bolalar muassasa- sidagi bolalar hayotini mazmunli va qiziqarli tashkil etish ma- salalariga e'tibor qaratilgan edi. Programmada ijtimoiy, jis­moniy, rasm, loy, mehnat, nutq o'stirish, kitob va rasmlar bi­lan mashg'ulotlar, dastlabki matematik tasawurlarni rivojlan­tirish, savod chiqarish bo'limlari mavjud edi, biroq unda mu- rakkab bilish materiallarining kiritilmaganligi, bolalarning yosh xususiyatlari hisobga olinmaganligi, pedagogik jarayonni tashkil etishda tarbiyachining rahbarlik roli yoritib berilmagan edi.

1938-yil - Bolalar bog'chasining tarbiyachisi uchun qo'llanma nashr etildi. Ushbu qo'llanmada bolalarni tarbi­yalash vazifalari, bolalarning yosh xususiyatlariga mos ravish­da, tarbiyaning ayrim bo'limlari - jismoniy, aqliy, axloqiy tar­biyalash masalalari yetarli o'z vazifasini topdi. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta'lim berish vazifalariga ilmiy asosda yon- dashildi. Shuning uchun ota-onalar bilan ishlash masalalari ham qo'llanmada o'z aksini topdi.

1953-yil - Bolalar bog'chasida ta'limga ilmiy yondashuv munosabat bilan qo'llanma qayta ishlab chiqildi. Ushbu bolalar egallashi lozim bo'lgan bilim mundarijasi aniq yoritib berildi.

1959-yiI - Maktabgacha tarbiya muassasalarini yanada rivoj­lantirish, maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash va ular- ga tibbiy xizmatni ko'rsatishni yaxshilash choralari to'g'risidagi


90





qarori qabul qilinadi. Unda mahalliy sharoit va imkoniyatlarini nazarda tutib, bolalar muassasalari ishini ikki "yasli” va "bola­lar" bog'chasini yagona Maktabgacha taiim bolalar muassasa­si qilib birlashtirish va maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbi- yalashning yagona programmasini tuzish belgilandi.