Maktabgacha pedagogika

TA’LIMIY O‘YIN

Ishbilarmon va rolli (holatli) o‘yinlar muommali topshiriqning bir turi.Faqat bunday holatda matnli material o‘rniga, ta’lim oluvchilar tomonidano‘ynaladigan saxnalashtirilgan hayotiy holatlar ishlatiladi.

O‘qitish usuli sifatida, u quyidagi vazifalarni bajaradi:
􀂃 o‘rgatuvchi: umumo‘quv malakalarni shakllantirish; ijodiy qobiliyatnirivojlantirish, shu jumladan: tushunish, yangi holatlarni shakllantirishva tahlil qilish;
􀂃 rivojlantiruvchi: mantiqiy fikrlash, nutq, atrof-muhit sharoitigao‘rganish qobiliyatini rivojlantirish;
􀂃 motivatsionli: ta’lim oluvchilarni o‘quv faoliyatiga undamoq, mustaqilxulosa qabul qilishini rag‘batlantirmoq;
􀂃 tarbiyalovchi: ma’suliyatlilikni, fikr almashishlikni shakllantirish.
O‘yin usullari va dars shaklidagi mashg‘ulotlar holatlarini amalga oshirishquyidagi asosiy yo‘nalishlarda sodir bo‘ladi:
1. didaktik maqsad ta’lim oluvchilar oldiga vazifa ko‘rinishida qo‘yiladi;
2. o‘quv faoliyat o‘yin qoidalariga bo‘ysunadi;
3. o‘quv material o‘yinningvositasisifatidaishlatiladi;
4. o‘quv faoliyatga didaktik vazifani o‘yinga aylantiradigan musobaqabo‘lagikiritiladi;
5. didaktik vazifanimuvaffaqiyatlibajarisho‘yinnatijalaribilanbog‘lanadi.
Ishbilarmono‘yinnirollio‘yindanfarqinimada?
Ishbilarmon o‘yin ishtirokchilariga hayotiy holatda qurilgan o‘yinli syujettaklif qilinadi, bunda ishtirokchilar oldiga yagona umumiy maqsad: taklifetilayotgan muammoni echish qo‘yiladi.
SHu bilan bir vaqtda har bir ishtirokchi alohida rolli maqsadni bajarishilozim. SHuning uchun echimni ishlab chiqish jarayonni alohidali-guruhli xususiyatgaega: har bir ishtirokchi avval o‘zining vazifali maqsadiga muvofiq qaror qabulqiladi, undan so‘ngra esa uni guruh bilan kelishadi. Alohida vazifali maqsadnibajarilishi butun guruh qaror qabul qilish natijalariga bog‘liq. Odatda,ishbilarmon o‘yin davomidagi muaommoni echish bir nechta bosqichda (2 dan 10 gacha vabir o‘yin ko‘p).
Ishtirokchilar harakatini baholash yakuniy va oraliq natijalar bo‘yicha amalgaoshiriladi:
1. oraliq baholash belgilangan maqsadni amalga oshirishda ularninganglab etishini oshirish maqsadida bizga o‘yin davomida ishtirokchilarharakatiga ta’sir ko‘rsatish imkonini beradi.
2. yakuniy natijani baholashda ishtirokchilarning tashkiliyfaoliyatlari va ular tomonidan vazifali rolli maqsadni bajarish hisobgaolinadi.
Rolli o‘yin, ishbilarmonlik kabi vaziyatda ko‘rsatilgan, muammoni echishdaishtirokchilarning faol birgalikdagi harakatlariga asoslanadi. Mavzuqatnashchilarining bitta majburiy maqsadlari bor-muammoni echish. Lekin alohidalimaqsadlar, ishbilarmon o‘yindagi kabi kelishib olinmaydi. Rolli o‘yinning har birishtirokchilar maqsadlari-g‘alaba qozonish, o‘zini ko‘rsatish. Vaziyatli o‘yinyakunlarini nafaqat umumiy maqsadga erishish natijalari bo‘yicha emas va balki harbir ishtirokchining rolli maqsadlarini amalga oshirish bo‘yicha baholanadi.
Siz tomondan ishlab chiqilgan o‘yin haqiqiy hayotga mumkin qadar yaqin bo‘lishi,lekin ishtirokchilar uchun juda murakkab va qiyin bo‘lmasligi kerak.