Ma’lumotlar bazasining taqsimlangan tizimida axborot xavfsizligi konsepsiyasi

Qat’iy yaxlitlik
Taqsimlangan tizimlarda yaxlitlikni ta’minlash muammolarining ikkinchi guruhiga maiumotlami taqsimlanishi va natija sifatida ularni ishlash muolajalarming taqsimlanishi sabab bo`ladi, ya’ni ushbu muammolar aynan maiumotlami tizimning turli uzellariga tarqatish bilan bog`liq.
Ma`lumki, taqsimlangan axborot tizimlarida yaxlitlikni ta’minlashda ikkita yondashish mavjud - qat’iy yaxlitlik (tight consistency) va qat’iy boimagan yaxlitlik (loose consistency).
Qat’iy yaxlitlik vaqtning har qanday onida maiumotlar yaxlitligini kafolatlaydi. Bunda ikki fazali qaydlash protokolidan (2RS) foydalaniladi. Qat’iy yaxlitlash kommunikatsiyaning yuqori sifatini talab qiladi, chunki barcha uzellar doimo foydalanuvchan boiishi lozim. Ikkinchi yondashishga binoan bazaga o'zgartirishlar kiritish va ularning iste’molchi uzellarida akslantirish orasida vaqtiy
kechikish joiz hisobianadi.


Tranzaksiyani ikki fazali qaydlash
Tranzaksiyani ikki fazali qaydlash — tranzaksiyani ikkita bosqich yordamida bajarish jarayonida ma’lumotlar bazasining ketmaket o‘tishidan iborat. Birinchi bosqichda (birinchi fazada) – tranzaksiya nomidan murojaat qilingan ma’lumotlar bazasining barcha obyektlari sinxronlangan tarzda egallanadi. Ma’lumotlar obyekti
barcha serverlarda egallanadi. Ikkinchi bosqichda (ikkinchi fazada) barcha serverlarda barcha o‘zgarishlar sodir boiadi, yoki garchand bitta xato holida, birinchi bosqich bajarilishigacha ma`lumotlar bazasi bo`lgan holatga qaytiladi.
Tranzaksiyaning ikki fazali qaydlash mexanizmining quyidagi kamchiliklari mavjud:
- barcha serverlardagi barcha kerakli maiumotlaming egallanishi maiumotlardan foydalanishni uzoq muddatga blokirovka qilinishiga sabab boiishi mumkin;
- qandaydir, garchand yagoia xato hisobiga yangilashdan voz kechish ehtimolligi katta;
- agar qandaydir serverdan foydalanishning yoki global tarmoqqa chiqishning iloji boimasa, tranzaksiyani yo‘qotish sodir boiadi;
- tarmoq strukturasida muvofiqlashtiruvchi uzelning ishlatilishi qo‘shimcha xatar bilan bogiiq, chunki uning ishdan chiqishi, tranzaksiya ta’siridagi maiumotlaming blokirovka qilinishiga olib keladi;
- tranzaksiyani ishlash murakkabligi. Ushbu protokol qoilanilganda, protokolning o‘zi qo‘shimcha trafik manbai hisobianadi.
Bu esa tizim reaktsiyasi vaqtini oshiradi. Undan tashqari tarmoqning yetarli bo`lmagan o4tkazish qobiliyati va maiumotlami uzatishning kichik tezligi reaksiya vaqtining nojoiz darajaga kattalashishiga olib kelishi mumkin. Turli MBBT yaxlitlikni ta’minlashning turli texnologiyalarini madadlaydi.