Maǵlıwmatlar bazasınıń maqseti, wazıypası hám onıń úsh basqıshlı arxitekturası

5. Puxaranıń nomeri arqalı onıń jasap atırǵan kvartirasında telefon nomerin biliw yamasa telefon joqlıǵın anıqlawıńız múmkin: Num→Ntel;
6. Puxara ushın bar bolǵan Money dáramat dereginiń kólemi, eger Source dáramat deregi bolǵan Num puxaranıń nomeri málim bolsa, anıq belgilenedi: Num, Source→Money. Usı funktsional ǵárezlilik oǵan kiritilgen quramalı atributlar toplamı bolıp sanaladı (Num, Source).

4. Qatnasıqlardıń normal formaları

Normal formalardı úyreniwden aldın normal bolmaǵan forma túsinigin úyrenip shıǵamız.
Normal bolmaǵan forma (NBF) – bul bir yamasa bir neshe tákirarlanıwshı maǵlıwmatlar toparına iye bolǵan tablica.
Tákirarlanıwshı topar túsinigi. Tákirarlanıwshı topar YeR – diagrammalardaǵı qatnastıń kóp mánisli atributına sáykes keledi. Tákirarlanıwshı topar (repeating group) - bul hár-bir maydanında bir neshe mánis jaylasqan atribut.
Mısal. Máselen personallar qatnasında (tablicasında) perzentler atın hám tuwılǵan kúnlerin saqlaw zárúr bolsın. Hár-bir isshide bir neshe perzent bolıwı múmkin. Sonıń ushın perzentler tuwılǵan kúni hám atları tákirarlanıwshı topardı kuraydı.
Personallar tablicası

Isshi_ID	Atı	Fam	Perzent atları	Perzent tuw_kún
1001	Jane	Doe	Masu, Sam	1/1/92,5/15/94
1002	John	Doe	Mary, Sam	2/2/92,5/10/94
1003	Jane	Smith	John, Pat, Lee, Masu	10/5/94,10/12/90,6/6/96,8/21/94
1004	John	Smith	Michael	7/4/96
1005	Jane	Jones	Edward, Martha	10/21/95, 10/15/89

Tablicadan kórinip turıptı, hár-bir qatardıń eki baǵanasında (Perzent_atları, Perzent_tuw_kún) birewden kóp mánis jaylasqan. Bul tablicada keltirilgen maǵlıwmatlar tártipsiz yamasa túsinersiz. Bunı birinshi normal formaǵa keltiriwdiń yamasa tákirarlanıwshı toparlardı saplastırıwdıń eki usılı bar: durıs emes hám durıs.

Durıs emes usıl. Birinshi usılda tákirarlanıwshı toparlar hár-bir tákirarlanıwshı mánis ushın tablicaǵa óz aldına baǵana qosıw arqalı saplastırıladı. Bazı jaǵdaylarda bul usıl durıs boladı. Bazı jaǵdaylarda bolsa tablica birinshi normal formaǵa kelgeni menen topardaǵı mánislerdiń sanı menen baylanıslı problema kelip shıǵadı. Mısal ushın qaralıp atırǵan tablicada Perzent_atları hám Perzent_tuw_kún baǵanaların úsh baǵanaǵa ajıratamız.