HUKM
PREDMETLAR, HODISALAR, ULARNING BELGILARI, XUSUSIYATLARI, MUNOSABATLARI HAQIDAGI TASDIQ YOKI INKOR SHAKLIDA IFODALANGAN FIKRDIR Hukm tarkibi va uning asosiy turlari
Sifatiga ko`ra
Tasdiq hukm
Oddiy hukmlar
Inkor hukm
Yakka hukm
Hukm turlari Miqdoriga kora
Умумий ҳукм
ju`z`iy hukm
Murakkab hukmlar
Birlashtiruvchi hukm ,pΛ q
Ayiruvchi hukm Vq
Shartli hukm
P → q
Ekvivalent hukmlar
p ↔q
HUKM Oddiy hukm Tarkibidan yana bir hukmni ajratib bo`lmaydigan hukm. Darak gap orqali ifodalanadi. masalan: Inson mehnat bilan fazilatlidir Murakkab hukm 93
Tarkibidan ikki yoki undan ortiq hukmni ajratish mumkin bo`lgan hukm. Masalan: muruvvatli, adolatli kishini el sevar doim
HULM TARKIBI:
HULM TARKIBI:
«S» (Subjеktum - mantiqiy ega) - fikrda ifodalangan predmet.
«P» (Predikatum – mantiqiy kesim) – predmetga xos xususiyat.
«–»(mantiqiy bog`lovchi) - predmet va xususiyat o`rtasidagi munosabatning ifodalanishi.
SODDA HUKMLARNING SIFAT VA MIQDORIGA KO`RA TURLARI
SODDA HUKMLARNING SIFAT VA MIQDORIGA KO`RA TURLARI
1. Umumiy tasdiq hukmi “А” – miqdor jihatidan umumiy bo`lgan, sifat jihatidan tasdiqlangan fikr (Hamma S - P dir).
2. Juz`iy tasdiq hukmi «I» - miqdor jihatidan juz`iy bo`lgan, sifat jihatidan tasdiqlangan fikr (Ba`zi S - P dir).
3. Umumiy inkor hukmi «Е» - miqdor jihatidan umumiy, sifat jihatidan inkor shaklida bo`lgan fikr (Hech bir S - Р emas).
4. Juz`iy inkor hukmi «О» - miqdor jihatidan juz`iy, sifat jihatidan inkor shaklida bo`lgan fikr (Ba`zi S - P emas).
Hukmlarning miqdor va sifati ko`ra birlashgan tasnifi
Umumiy tasdiq hukm
“Hamma S-P dir”
Umumiy inkor hukm
“Hech birS-Pemas”
Juz`iy tasdiq hukm
“Ba`zi S-P dir”
Juz`iy inkor hukm
“Ba`zi S-P emas”