Markaziy osiyoda an’anaviy arxitektura keramikasi texnalogiyasini qAyta tiklash muammolari

Buyumlarni quritish. Qoliplangan buyumlarning namligini kamaytirish uchun ularni quritish zarur. Masalan xom gisht 8-10% namlikkacha quritiladi. Quritish xisobiga buyumning mustaxkamligi oshadi, pishirish jarayonida darzlar ketishi va shakli uzgarishining oldi olinadi. Buyumlarni tabiiy va suniy usulda quritish mumkin.

Buyumlarni quritish. Qoliplangan buyumlarning namligini kamaytirish uchun ularni quritish zarur. Masalan xom gisht 8-10% namlikkacha quritiladi. Quritish xisobiga buyumning mustaxkamligi oshadi, pishirish jarayonida darzlar ketishi va shakli uzgarishining oldi olinadi. Buyumlarni tabiiy va suniy usulda quritish mumkin.

KERAMIK MATERIALLAR VA
BUYIMLAR ISHLAB CHIQISH
16

Buyumlarni pishirish. Keramik buyumlar ishlab chikarish texnologiyasi jarayonining xal etuvchi bosqichidir. Pishirish jarayonini shartli ravishda uch davrga bulish mumkin: xom ashyoni qizdirish, pishirish va sovitish. Xom ashyoni qizdirishda temperatura asta-sekin 100-120°C gacha qutariladi, bunda undan erkin suv chiqarib yuboriladi. Shundan keyin temperatura 750℃ gacha kutariladi, gilli mineraldagi va xom ashyo aralashmasining boshqa birikmalaridagi organik aralashmalar yonib bitadi va ximiyoviy bog'langan suv chiqib ketadi.

Buyumlarni pishirish. Keramik buyumlar ishlab chikarish texnologiyasi jarayonining xal etuvchi bosqichidir. Pishirish jarayonini shartli ravishda uch davrga bulish mumkin: xom ashyoni qizdirish, pishirish va sovitish. Xom ashyoni qizdirishda temperatura asta-sekin 100-120°C gacha qutariladi, bunda undan erkin suv chiqarib yuboriladi. Shundan keyin temperatura 750℃ gacha kutariladi, gilli mineraldagi va xom ashyo aralashmasining boshqa birikmalaridagi organik aralashmalar yonib bitadi va ximiyoviy bog'langan suv chiqib ketadi.

KERAMIK MATERIALLAR VA
BUYIMLAR ISHLAB CHIQISH
17

Buyumlarni pishirish. 800-900℃ da pishirish jarayonida oson eriydigan birikmalar eriydi va erimagan zarrachalari urab oladi, bunda buyumning chiziqli ulchamlari kichrayadi va zichlanadi. Temperaturani oshirish davom ettirilsa, gil massasi qovushadi. Maksimal pishirish temperaturasi gilning xossalariga va buyum turiga bogliq. Pishirish natijasida keramik buyumlar toshsimon xolatga, yuqori mustaxkamlikka, suvga va sovuqqa chidamlilikka va boshqa xossalarga ega buladi.