Marketingning asosiy tamoyillari. Marketing funksiyalari va uning faoliyati mazmuni. Marketingning vazifalari

“Marketing asoslari” fanining pretmeti, mazmuni va vazifalari.


Reja:

1. 
   Marketingning asosiy tamoyillari.
   
2. 
   Marketing funksiyalari va uning faoliyati mazmuni.
   
3. 
   Marketingning vazifalari.
   
4. 
   Talabning holati va rivojlanishiga ko‘ra marketing turlari.
   

Xulosalar.

1. 
   Marketingning asosiy tamoyillari
   

Marketingni maqsadlari ijtimoiy ahamiyati nuqtai nazaridan to‘rtta muqobil maqsadlarga ajratiladi:

1. 
   Iste’mol darajasini oshirish;
   
2. 
   Iste’molchilarni qondirilishini maksimallashtirish;
   
3. 
   Iste’mol tanlovini maksimallashtirish;
   
4. 
   Turmush tarzini (sifatini) oshirish.
   

Iste’mol darajasini oshirish ishlab chiqaruvchilar foydasi o‘sishiga olib keladi, ishlab chiqarishni va xizmatlar sohasini rivojlantirishga, shuningdek, ishsizlik kamayishiga olib keladi.
Iste’molchilarni qondirilganligini maksimallashtirish iste’mol kutayotgan tovar (xizmat) xossalariga to‘liq mos kelishiga erishishni ko‘zlaydi.
Iste’mol tanlovini maksimallashtirish iste’molchilarga shunday tovar (xizmat)larning turli xillarini ko‘rsatib, ularning xodimlariga to‘liq mos keluvchi bozorda tovarlarni qidirib topish mumkin bo‘lgan tovarlarni mujassamlashtiradi.
Turmush sifatini oshirishda marketing tovarlarni sotish, sifatini ta’minlash va tovar (xizmat) narx bo‘yicha maqbul bo‘lish emas, balki jismoniy va moddiy jihatdan sifatni anglatadi.
Marketingning asosiy tamoyillari:

1. 
   Iste’molchiga yo‘naltirilganlik;
   
2. 
   Kelgusiga yo‘naltirilganlik. Ishlab chiqaruvchi marketing faoliyatini qisqa muddatli natijalariga emas, balki uzoq muddatli natijalariga mo‘ljalni olgan bo‘lishi kerak;
   
3. 
   Oxirgi amaliy natijalarga erishishga yo‘naltirilganlik.
   

Marketing faoliyati natijasi o‘lchamli bo‘lishi kerak (bozor ulushi, sotish hajmi, foydaning o‘sishi).
Marketing tamoyillari marketing asosini va uning mohiyatini ochib beruvchi holat, talabdir. Marketingni mohiyati – tovar ishlab chiqarish va iste’molchiga xizmat ko‘rsatish, talab, ishlab chiqarish imkoniyatlarini doimo bozor talabiga mo‘ljallashdan iborat. Marketing mohiyatidan quyidagi asosiy tamoyillar kelib chiqadi:

• 
  iste’molchilarga kerakli tovarni ishlab chiqarish kerak;
  
• 
  bozorda tovar va xizmatlar taklifi bilan emas, balki iste’molchilarning muammolarini yechish vositalari bilan ishlash;
  
• 
  tovar ishlab chiqarishni ehtiyoj va talabni o‘rgangandan so‘ng tashkil etish kerak;
  
• 
  marketing konsepsiyasi vositalarini qo‘llash asosida marketing dasturini shakllantirishga olib keluvchi qo‘yilgan maqsadlarga erishish uchun kompleks yondoshish va maqsadli dastur uslubini ishlatish;
  
• 
  tovarni iste’molchiga siljitishni barcha bo‘g‘inlarini marketing bilan qamrab olish maqsadida bir vaqtni o‘zida maqsadli yo‘naltirilgan ta’sir asosida bozor talabiga mos keluvchi tovar ishlab chiqarish strategiya va taktikasini qo‘llash;
  
• 
  korxona faoliyati va marketing xizmatini bozorda tovar xulq-atvorini bashorat qilishi va strategik rejalashtirishni amalga oshirish asosida samarali kommunikatsiyani uzoq istiqboliga mo‘ljallash;
  
• 
  tovarni yashash davrining barcha bosqichlarini ishlab chiqarish va tovar taqsimlashni ijtimoiy va iqtisodiy omillarini hisobga olish;
  
• 
  tashkilot va tarmoqlar rejasiga nisbatan bozorni birlamchi ekanligini eslash;
  
• 
  talab va taklifni balanslashtirish maqsadida rejalarni tarmoqlararo muvofiqlashtirish va o‘zaro ta’sirini ushlab turish;
  
• 
  tovar bozori yoki firma imiji (obro ‘yi) va raqobatli ustunligini qidirish va shakllantirish jarayonida aniq holatda agressivlikka, hujumkorlikka, faollikka intilish, umumiy holda marketingning asosiy tamoyillari – bu bozorni bilish, unga moslashish va bozorga ta’sir o‘tkazishdan iborat.
  

Xulosa qilib aytganda, marketingning mohiyati va maqsadlaridan quyidagicha asosiy tamoyillari kelib chiqadi:

• 
  iste’molchilarga yo‘naltirilgan tamoyil, ya’ni iste’molchi shohdir;
  
• 
  pirovard ko‘rsatkichga erishishga yo‘naltirilgan tamoyil, ya’ni bozor ulushini, foydani ortishi va hokazolar.
  

2.