10 lik sanoq sistemasidagi sonlar
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
8 lik sanoq sistemasidagi sonlar
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
20
|
Ikkilik sanoq sistemasida 2 ta raqam: 0 va 1 mavjud. O'nlik sanoq sistemasidagi sonlar ikkilik sanoq sistemasida quyidagicha ifodalanadi:
10 lik sanoq sistemasidagi sonlar
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
|
2 lik sanoq sistemasidagi sonlar
|
0
|
1
|
10
|
11
|
100
|
101
|
110
|
111
|
1000
|
1001
|
1010
|
1011
|
1111
|
|
Bu kabi taqqoslashni boshqa sanoq sistemalar uchun ham ko'rsatish mumkin.
O'nlik va o'noltilik sanoq sistemalarini solishtirish jadvali
10 lik sanoq sistemasidagi sonlar
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
O’noltilik lik sanoq sistemasidagi sonlar
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
10
|
Sanoq sistemalarida arifmetik amallar bajarish
Asosiy: qo’shish, ayirish, ko’paytirish va bo’lish amallarini ko’rib chiqamiz. O’nlik sanoq sistemasidagi ushbu amallarni bajarish qoidalari boshqa pozitsiyali sanoq sistemalarida ham o’rinlidir. Faqat qo’shish va ko’paytirish jadvallari turli sanoq sistemalari uchun alohida qurilishi lozim.
Qo’shish amali.
Ikkilik sanoq sistemasida
|
Sakkizlik sanoq sistemasida
|
|
|
O’n oltilik sanoq sistemasida
|
|
Nazorat savollari
Sonlarni ifodalashda foydalaniladigan qanday belgilarni bilasiz?
Pozision va pozision bo’lmagan sanoq sistemalarning qanday farqlari mavjud?
Sanoq sistemasining asosi deb nimaga aytiladi?
Sakkizlik sanoq sistemasida qaysi raqamlar ishtirok etadi va nima uchun?
O’n oltilik sanoq sistemasida arifetik amalni bajarish jadvalini tuzing.
Bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o’tkazish qanday bajariladi?
O’nlik sanoq sistemasidagi 149 sonini 2 lik, 8 lik va o’n oltilik sanoq sistemasiga o’tkazing.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati:
V. Rajaraman. Introduction to information technology (second edition). India, 2013.
R.Boqiyev, N.Mirzaxmedova, A.Primkulova. Informatoka. O’quv qo’llanma. T.: “Tafakkur”, 2016 y. 160-170 bb.
T. X. Xolmatov, N.I.Taylaqov, U.A.Nazarov. Informatika. Darslik. T.: O’zbekiston milliy ensiklopediyasi, 2003 y. 12-17 bb.
Dostları ilə paylaş: |
