Mаshg`ulоt vаqti-2 sоаt

1 . . Temir va uning birikmalarining xossalariga oid tajribalar o’tkazish
Kerakli asbob va reaktivlar: kolbalar, probirkalar, so’ndirilgan oxak, suv, lakmus, fenolftalein, fosfat angidrid, qum, qo’rg’oshin oksid, temir sim.


2-Ilova
Baholash mezoni va ko`rsatkichlari

Guruhlar	Savolning to`liq va aniq yoritilishi 0 -0,33 ball	Tajriba bajarish bilan muammoga yechim topishi 0-0,33ball	Qo’shimcha savollarga javob berish 0-0,34 ball	Jami ball 1

0,55 – 0,70ball – «qoniqarli». 0,71 – 0,85 ball – «yaxshi». 0,86 – 1 ball – «a’lo
Nazorat savollari
1. Temir, kobalt va nikelni elektron formulalarini (konfiguratsiyalarini) yozing.
2. Temir, kobalt va nikelni qanday oksidlanish darajalari ma’lum? Har bir element uchun qaysi oksidlanish darajalari eng xarakterli?
3. Laboratoriya sharoitida temir qanday olinadi? Buning uchun qanday qaytaruvchilar qo‘llaniladi? Reaksiya tenglamalarini yozing.
4. Temir namunasi qaysi xolatlarda tezroq oksidlanadi? Tushuntiring:
a) temir mis plastinkasi bilan tutashmagan;
b) temir mis bilan tutashgan. Reaksiya tenglamalarin yozing. Fe, H₂ va Cu larni metallarni elektrokimyoviy kuchlanish qatoridagi o‘rnini nazarda tutib, mis bilan tutashgan temirning zanglash sxemasini keltiring.
5. Temir, kobalt, nikelni suyultirilgan va konsentrlangan HCl, H₂SO₄, HNO₃ eritmalariga sovuq xolda va qizdirilganda munosabati qanday? Reaksiya tenglamalarini yozing.
6. Fe(II), Co(II) va Ni(II) oksidlarini va gidroksidlarni qanday olish mumkin? Reaksiya tenglamalarini yozing. Bu metallar gidroksidlarini xavo kislarodiga munosabatini solishtiring. Reaksiya tenlamalarini yozing.
7. Fe(III), Co(III) va Ni(III) oksidlari va gidroksidlari qanday olinadi? Reaksiya tenglamalrini yozing. Bu metallar gidroksidlarining kimyoviy xossalarini solishtiring. Reaksiya tenglamalarini yozing.
8. Temir, kobalt va nikel tuzlarining xossalarini tavsiflang (ranggi, suvdagi eruvchanligi, gidrolizlanishi, xavo kislarodiga munosabati).
9. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarida Fe(II), Fe(III) va Fe(VI) birikmalari qanday xossalarni namoyon qiladi? Fe(III) tuzlaridan qanday qilib Fe(II) va Fe(VI) birikmalariga o‘tish mumkin? Reaksiya tenlamalarini yozing.
10. Temir, kobalt, nikellarni kompleks birikma xosil qiluvchi sifatida tavsiflang (koordinatsion soni, ligandlar, barqarorligi). Har bir metallni barqaror kompleks birikmalarini xosil qilish reaksiya tenglamalarini yozing.
1. Qaytarilgan temirning olinishi.
84 rasmda ko‘rsatilgan urilmani yig‘ing. Kipp apparatini vodorod olish uchun tayyorlang va ajralib chiqayotgan vodorodni tozaligini tekshiring. Yuvuchi idishlarga: 1-qo‘rg‘oshin tuzi eritmasini; 2-kislotali KMnO₄ eritmasini; 3-konsentrlangan H₂SO₄ soling. Bu eritmalar qanday maqsadlarda olingan?