Matematik tasavvurlarni shakllantirish Bolada qog’oz varag’ida mo’ljal olish malakalarini shakllantirish

41.Katta guruhda necha yoshli bolalar tarbiyalanadi

Bolalarda nafosat va orastalikni tarbiyalash. Tez va toza yuvish, tishni har kuni ertalab va kechqurin o`z cho`tkasi bilan yuvishga, ovqatlangandan keyin og`zini chayqashga o`rgatish. Sovun va suvni iflos qilmasdan tejab foydalanishga o`rgatish.

Dasturxon atrofida odob saqlash. Kattalarni to`rga o`tirishga taklif etish, kichiklarni ularga nisbatan iltifotli bo`lishga o`rgatish. Ovqatga kattalardan oldin qo`l cho`zmaslik, sabrli bo`lish kabi odatlarni shakllantirish.
Bolalarning badiiy didini o`stirish. Bu davrda bolalarda nisbatan kattaroq xajmdagi ertak, topishmoq, tez aytish, sanamalar, hikoya va qo`shiqlarni mustaqil ayta olish ko`nikmasini rivojlantirish. Ularda ertaklar, she`rlar, topishmoqlar topishga bo`lgan havasni shakllantirish.
Badiiy asarlarni sahnalashtirish va ijro etish.
Badiiy asar vositasida bolalar qalbida xalqqa, ona-vatanga nisbatan muxabbat tuyg`usini tarkib toptirish. Badiiy asar orqali bolalarda qushlarga, hayvonot olamiga, tabiatga g`amxo`rlik, mehr-shafqat tuyg`usini o`stirish. Ularning badiiy so`z qudratini his etish, badiiy asarda aks ettirilgan qahramonga baho berish va ular haqida hulosa chiqarish ko`nikmalarini rivojlantirish.
Bolalarni badiiy adabiyotga qiziqtirish nutqini o’stirish va ularning badiiy didini o’stirish maqsadida quyidagi asarlarni o’qib berish tavsiya etiladi: o’zbek xalq ertaklari: “Qarg’avoy”, “Qurbaqa qiz”, “Ur to’qmoq”, “Hurmacha palvon”, F. Musajonov - “To’lab ber”, “Varrak”, Z. Alam - “Yankshanba kungi shokolod”, Z. Ibrahimov - “Azamat va Kuncha”, “Gulbahorning do’stlari”, Y. Sadullayeva – “Hozir buvijon”, M. Murodova – “Ikki xil yordam”, A. Navoiy – “Bir kabutar”, “Ibn Sino va kitoblar”, “Bobur va kabutar” (rivoyat), A.Avloniy – “Aqlli bog’bon”, E. Rahimov – “Chana”, T.Qosimov – “Yaxmalak”, Aka-uka Grimlar – “O’rmondagi AvliyoYozif”(rus xalq ertagi), E.Vohidov – “O’lka”, K.Xikmat – “Men tug’ilgan o’lka”, P.Mo’min – “Bekorjon”, A.Ko’chimov – “Topib kelaman”, A.Obidjon – “Paxta”, P.Nazar – “Daraxt”, P.Tolib – “Kech kuz”, “Laylak qor”, X.Soloh – “Qor qo’shig’i”, “Qaldirg’och uchib keldi” Sa`diy – “Guliston”, “Bo`ston”, A.Oripov – “Qushcha”, Z.Diyor – “Gunafsha”, “Kapalak”, A.Akbar – “Qayerdasiz bolalar”, “Bola va qush”, T.Yunusov, K.O`tayev – “Yer” “Maymun nega daravtda yashaydi?” (Afrika xalq ertagi), “Surnaychi Santa” (Yapon xalq ertagi), “Toshbaqa hammadan kuchli bo`lib chiqqani haqida”, (Amerika xalq ertagi), bozorda kaltak yegan sirtlon” (Afrika xalq ertagi), “Hayvonlar qushlar va baliqlar qayerdan kelib chiqishgan?” (Avstraliya xalq ertagi). Bolalarga huquqqa doir dastlabki tushunchalar haqida ma`lumot berishda davom etish. Bolalarga jamiyat tomonidan belgilangan tartib-qoidalar, odobli, axloqli bo`lsin va ularga rioya etish to`g`risida tushunchalar berish. “Yaxshi va yomon” tushunchalarni farqlashga o`rgatish.
Bolalarda tasviriy san`at namusini mazmunini anglashga oid ko`nikma va malakalarni shakllantirish. Bolalarni dekarativ naqshlar bilan tanishtirish.
Bolalarda narsa-xodisalarni kuzatish, idrok etish, go`zallikni his qilish qobiliyatlarini rivojlantirish. Badiiy tasvirga bo`lgan qiziqishni o`stirish. Bolalarni voqeaband rasmlarni chizishga o`rgatish.

Bolalarga quyidagi rasmlarni chizish tavsiya etiladi. Aylana ichida naqsh ishlash. O`simliksimon naqsh ishlash. Kvadrat ichida aylana chizish. Oddiy shakldagi buyumlarni naqsh bilan bezatish.

Bolalarning musiqiy faoliyatini rivojlantirish. Qo`shiq kuylashda ohangni to`g`ri idrok etish qobiliyatini shakllantirish. Qo`shiq va kuyni tinglashga undan zavqlanishga odatlantirish. Raqsga tushishni musiqaga monand harakatlarni o`rgatish. Bolalarning musiqiy tafakkurini rivojlantirish, idroki va hissiyotini tarbiyalash maqsadida quyidagi kuy va qo`shiqlarni tinglashga odatlantirish, ba`zilarni aytishga o`rgatish tavsiya etiladi. O`zbek xalq kuylari – “Ufor”, “To`rg`ay”, o`zbek xalq qo`shiqlari – “Oq sholi”, “Ko`k sholi”, “Dasta-dasta”, “Quyon”, “Oq terakmi, ko`k terak”, M.Dadaboyev – “Onajonim”, I,Akramov – “Salimvoyning tovug`i”, X.Maxmudova – “Kakku”, D.Omonullayeva – “Bug`doy”, “Nima hohlaysan qo`g`irchoq”, “Laylak”, M.Ikramova – “Aya, ayajon”, “O`ynayman”, K.Qodirov – “Guldor kapalak”, A.Mansurov – “Oftobjon, o`rtoqjon”, M.Nasimov – “Bulbulcham”, M.Najmiddinov – “Bolalar va g`ozlar”