1 - 2
2 4
3
- 6 matritsa rangini aniqlang?
B matritsadan ajralishi mumkin bo’lgan eng yuqori - ikkinchi tartibli har qanday minor nolga teng:
1 2 0.
2 4
Demak, matritsa rangi ikkiga teng bo’la olmaydi. B matritsa nolmas matritsa bo’lgani uchun uning rangi 1 ga teng.
1 1
masala. C 2 3
1 0
matritsa rangini aniqlang?
C matritsa uchinchi tartibli kvadratik matritsa. Undan yagona eng yuqori 3-tartibli M1 minor ajraladi. M1 minor kattaligini hisoblaymiz:
1 1
M 1 2 3
1 0
.M 1= 0 bo’lgani uchun, C matritsa rangi 3 ga teng
bo’la olmaydi.
0 bo’lgani uchun, rang(C) = 2.
1-xossa. Matritsa rangi uning ustida quyidagi elementar almashtirishlar bajarganda ohzgarmaydi.
Matritsa biror satri (ustuni) har bir elementini biror noldan farqli songa kohpaytirganda;
Matritsa satrlari (ustunlari) ohrinlari almashtirilganda;
Matritsa biror satri (ustuni) elementlariga uning boshqa parallel satri (ustuni) mos elementlarini biror songa kohpaytirib, sohngra qohsh-ganda;
Matritsa transponirlanganda.
Matritsa rangini aniqlashning tahrif asosida biz yuqorida masala-larda ko’rgan «minorlar ajratib hisoblash» usuli va nollar yighib hi-soblashga asoslangan «Gauss algoritmi» usullari mavjud.
Matritsa rangi «Gauss algoritmi» yoki nollar yighish usuli asosida quyidagicha aniqlanadi: dastlabki ko’rinishdagi matritsa yuqorida sanab ohtilgan elementar almashtirishlar yordamida « trapetsiyasimon matritsa» ko’rinishiga keltiriladi. Trapetsiyasimon matritsa deb,
bosh diago-naldan yuqorida yoki quyida joylashgan har bir elementi nolga teng bo’lgan matritsaga aytiladi. Trapetsiyasimon matritsaning rangi yoki xuddi shuning ohzi dastlabki matritsaning rangi trapetsiyasimon matri-tsaning noldan farqli boshdiagonal elementlari soniga teng.
Masala. A
Dostları ilə paylaş: |