Mavzu : Bolalar adabiyotida xalq og`zaki ijodi. Maqol, topishmoqlar va tez aytishlar

Ijtimoiy- siyosiy, ma’naviy- madaniy, axloqiy- falsafiy qarashlarni o`z ichiga oladi. Ixcham, lo`nda va obrazli ifodalanadi. Maqollar maxsus ijod qilinmaydi, balki ma’lum bir sharoit taqozosi bilan hayotiy tajribadan xulosa sifatida yuzaga keladi. Har bir maqolda o`sha xalqning qalbi, milliy saviyasi ifodalanadi.

Maqollar ham she’riy, ham nasriy shaklga ega bo`lganligi uchun ham maxsus tur deb ataladi.

Maqollar ham she’riy, ham nasriy shaklga ega bo`lganligi uchun ham maxsus tur deb ataladi.

Maqollar ixcham shaklga ega bo`lsa- da, katta hayotiy muammolarni o`z ichiga oladi.

O`zbek xalq maqollarini yozib olish XI asr, Mahmud Qoshg`ariydan boshlangan.

XVIII – XIX asrlarda yashab o`tgan M. Gulxaniy “ Zarbulmasal ” asarida 400 dan ortiq maqol ishlatgan.

Maqollardan namunalar:

• Maqollardan namunalar:
• Jahl— dushman, Oy tunda kerak,

Aql — do‘st. Aql kunda kerak.

• Belgi bo‘lsa, yo‘ldan adashmas, Elga qo‘shilsang, el bo‘lasan,

Aql bo‘lsa, so‘zdan adashmas. Eldan ajralsang, yer bo‘lasan.

• Chinordek bo‘ying bo‘lguncha, Hunari yo‘q kishining,

Tumordek aqling bo‘lsin. Mazasi yo‘q ishining

Bulbul chamannu sevar, Do`st so`zini tashlama,

Bulbul chamannu sevar, Do`st so`zini tashlama,

Odam vattanni. Tashlab boshing qashlama.

Ilm aql chirog`i. Bilagi zo`r birni yiqar,

Bilimi zo`r mingni yiqar.

Daryo suvuni bahor toshirar,

Odam qadrini mehnat oshirar.

Bolalar xalq og`zaki ijodida maqol yetakchi o`rinda turadi, chunki maqol xalq yaratgan g`oyat chuqur va tugal ma’noli gaplar. Maqolda xalqning, bir necha avlodning aql- u farosati hamda turmush tajribasinng yakuni, shuningdek donishmandligi beriladi.

Bolalar xalq og`zaki ijodida maqol yetakchi o`rinda turadi, chunki maqol xalq yaratgan g`oyat chuqur va tugal ma’noli gaplar. Maqolda xalqning, bir necha avlodning aql- u farosati hamda turmush tajribasinng yakuni, shuningdek donishmandligi beriladi.