Fazoda moddalar yoki maydonlarni turli ko‘rinishdagi g‘alayonlanishining tarqalishi - to‘lqin deb ataladi.
Fazoda moddalar yoki maydonlarni turli ko‘rinishdagi g‘alayonlanishining tarqalishi - to‘lqin deb ataladi.
To‘lqin hodisasi g‘alayonlanish energiyasining ko‘chishida namoyon bo‘ladi
Mexanik to‘lqin – bu g‘alayonlanish yoki tebranishning elastik muhitidagi tarqalish jarayonidir. Bu to‘lqinlarni yuzaga keltiruvchi jism to‘lqin manbai deb ataladi.
Muhitning tebranayotgan zarrachalarini hali tebranishga ulgurmaganlaridan ajratuvchi sirt to‘qin fronti deb ataladi.
Bir xil fazalarda tebranayotgan nuqtalardan o‘tuvchi sirt to‘lqin sirti deb ataladi.
Elastik to‘lqin muhit zarrachalari tebranishi garmonik harakterda bo‘lsa garmonik tebranish deb ataladi.
Bir xil amplitudali ikkita qarama-qarshi yo‘nalgan to‘lqinlarni qo‘shilishida paydo bo‘lgan tebranma jarayon turg‘un to‘lqin deb ataladi. Bir xil amplituda va chastotali ikkita yassi chopar to‘lqinlar x o‘qi bo‘ylab bir-biriga qarshi tomon tarqaladi: Muayyan vaqt oraliqlarida takrorlanib turadigan harakatlar tebranishlar deyiladi. Tebranishlar toʻlqin tarqalish yoʻnalishi boʻyicha boʻlsa, boʻylama toʻlqin, tarqalish yoʻnalishiga perpendikulyar boʻlsa, koʻndalang toʻlqin deyiladi. Boʻylama toʻlqinlar tarqalayotganda muhit zarralari toʻlqin tarqalayotgan yoʻnalish boʻylab tarqaladi. Koʻndalang toʻlqinlarda esa muhit zarralari toʻlqinlar yoʻnalishiga perpendikulyar yoʻnalish boʻylab tebranadi. Gazlar, suyuqliklardagi elastik toʻlqinlar boʻylama toʻlqinlardir. x = sin(wt + kx )
x = A cos(wt - kx )
