Mavzu: 4 – sinfda “til” mavzusini o’rganish

Darsning borishi.
I. Uy vazifasini tekshirish.
II. Harakat bildirgan so'zlarni bilib olish. 198- mashq.
III. Harakat bildirgan so 'zlarni berilgan savollarga moslab o 'zgartirish. 199- mashq.
O'quvchilar harakat bildirgan so'zni qatnashtirib tuzgan va daftarlariga yozgan shu gap kim yoki nima haqida aytilganini bildirgan so'zning tagiga bitta, u haqida nima deyilganini bildirgan so'zning tagiga ikkita to'g'ri chiziq chizadilar.
IV. Darsni yakunlash.
— Darsda nimalarni o'rgandingiz? Shaxs va narsalarning harakatini bildirgan so'zni boshqa so'zlardan farqlashni nima uchun bilish kerak? (Bunday so'zlarni gapda to'g'ri qo'llash va o'z fikrimizni aniq ifodalash uchun kerak.)
V. Uyga vazifa. 200- mashq.


Xulosa
Boshlang’ich ta’limning asosiy vazifalaridan biri o’quvchilarning so’z zahirasini boyitishdir. Bu maqsad barcha darslarda amalga oshiriladi. Xususan, “ona tili” asosidagi darslar bu borada mas’ul va yetakchi fan sanaladi. Shuning uchun ham so’z turkumlarini o’rganish bizga ona tili kursining yuqori sinflarda o’qitilishiga zamin hozirlaydi. Chunki yuqori sinfda o’quvchilar fe’l so’z turkumi sintaktik birliklarda kesim tushuncha orqali ifodalanadi.
Kesimning gapdagi vazifasi fe’lnikiga o’xshash farqli shundagi “Morfologiya” da so’z turkumlari sifatida “sintaksis” da bo’lagi sifatida o’rgatiladi.
Ana shuni hisobga olgan holda boshlang’ich sinflarda birinchi bo’lib so’z turkumi sifatida “ot” mavzusi o’tilib, eng oxirida “fe’l” mavzusi o’tiladi.
Bu ikkala so’z turkumini qatnashtirsak gap hosil bo’ladi. Ana shularni hisobga olgan holda biz so’z turkumi sifatida “fe’l” mavzusini o’rganish jarayonini bosqichlarga bo’lib o’rgandik.
Suhbat jarayoni orqali o’quvchilarni “Fe’l” so’z turkumiga so’roq berishga o’rgatish eng asosiy usullardan biri O’quvchilar bo’lishli va bo’lishsiz fe’l shakllarini o’tish jarayonida ularni ma’nolariga qarab faqlash ko’nikmasini o’stirish maqsadida taqqoslash ishlari olib borilib tajriba o’tkaziladi.
O’quvchilar nutqini fe’llar bilan boyitish hamda o’g’zaki va yozma nutqda fe’llardan foydalanish ko’nikmasini o’stirish, o’quvchilarning asosiy faoliyatini rivojlantirish grammatik mavzu bilan bog’liq holda ayrim orfografik qoidalarni o’zlashtirishdir. Bu vazifalar bir biri bilan bo’liq holda hal etiladi.