Mavzu: Applikatsiya va mozaika bilan ishlash darslarini tashkil etish metodikasi Reja

Axborot texnologiyalarini mashg`ulotlarda qo`llash metodikasi
Insonlaro„zininghayotidavomidaqadimzamonlardanboshlab,hisoblashishlariniolibborishganvabuhisoblash
ishlarinima‟lumtexnikvositalarorqaliengillashtirishgaharakatqilishgan.
XVII asrda logarifmlar kashf etildi va shundan keyin yangi hisoblash asbobi – logarifmik lineyka yaratildi. SHu
vaqtda SHikkard, Paskal va Leybnitslarning hisoblash mashinalari yaratildi. Fransuz olimi Blez Paskal tomonidan 1642
yilda yaratilgan jamlovchi mexanik mashinasi birinchi hisoblash mashinasi deb hisoblanadi. Ayni shu vaqtda SHtutgart
shahri arxivida professor V. SHikkard 1623 yilda kashf etgan hisoblash mashinasining chizmasi topilgan. Bu tor
doiradagi kishilarga ma‟lum bo„lgani uchun birinchi hisoblash mashina deb e‟tirof etilmagan. 1673 yilga kelib yana bir
hisoblash mashinasi nemis matematik olimi G. V. Leybnits tomonidan kashf qilindi. Bu mashina to„rtala (qo„shish,
ayirish, ko„paytirish va bo„lish) arifmetik amallarni bajarar edi. Taniqli ingliz olimi CH. Bebbidj tomonidan yaratilgan
mexanik arifmometr XIX asrning yana bir kashfiyoti bo„ldi. Bu mashina murakkab masalalarni echadigan matematik
mashinalarning paydo bo„lishiga asos soldi. XX asrning 30-40 yillarida EHM larning yaratilishiga zamin tayyorlandi.
AЫSHningPensilvaniyauniversitetiolimlariJ.MouchlivaJ.PresnerEkkertloyihasiasosida1942yilda«ENIAK»deb
nomlangan birinchiEHMni yaratishdi. Butarixda engkatta EHM bo„lib, og„irligi30tonnanitashkil qilgan, 150kvadrat
metr joyni egallagan va 18 ming vakuumli lampalar ishlatilgan. Bu EHM ballistik jadvallarni hisoblashda, atom
energetikasi va koinot hisob – kitoblari uchun qo„llanilgan. Bu mashinaning tuzilishini tahlil qilish asosida amerikalik
matematik J. Fon Neyman EHM yasashning asosiy tamoyillarini, jumladan ikkilik sanoq sistemasidan foydalanish va
dasturnijoriyxotiradasaqlashusullarig„oyasiniilgarisurdi.
EHM tuzilishi qanday bo„lishini 1945 yilda mashhur matematik Jon fon Neyman asoslab bergan va uning
ko„rsatmasiya‟nifonNeymantamoyilibo„yichaEHM(kompyuter)lartarkibtopadivaishlaydi.
Umumiyholdakompyuterlaruchqismdantashkiltopadi:
1. Protsessor–ma‟lumotlarniqaytaishlovchiqurilma.
2. Xotiraqurilmasi -ma‟lumotlarnisaqlovchiqurilma.
3. Kiritish–chiqarishqurilmalari–ma‟lumotlarnikompyutergakiritishvachiqarishishlarinibajaruvchi
qurilmalar.
SHaxsiykompyuterlar ishlab chiqarilishi kichikhajmli ixcham kompyuterlar yaratilishi katta EHM larga bo„lgan
talabning kamayishiga olib keldi. SHaxsiy kompyuter deyilishiga sabab bir kishi boshqarishi mumkinligidir. Katta
EHMlarjudaulkanbo„lganiuchunboshqarishgabirnechakishijalbqilingan.
SHEHM larning yaratilishiga 1947 yilda U. SHokli, J. Bardin, U. Bretteyn tomonidan «Bell» kompaniyasida
yaratilgan tranzistorlar asos bo„ldi. 1969 yilda Intel firmasi muhim ixtiro kashf qilib, mikroprotsessorlarni kichik hajmli
ko„rinishga olib keldi. 1981 yilga kelib, shu mikroprotsessorlarda ishlaydigan zamonaviy shaxsiy kompyuterni AQSH
ning IBM (International Business Mashines Corpation) firmasi ishlab chiqara boshladi va u IBM PC kompyuteri deb
atalaboshladi.
SHaxsiykompyuter(SHEHM)larningIBM PC AT 286, AT 386, 486 SX, 486 DX, 586, 686hamdaPentium,
Pentium I, II,IIIva IV turlarimavjud.Bukompyuterlarningbarchasi umumiy tuzilishga ega,ishlashjarayonlaribirxil,
ularfaqatginaishlashtezligiva xotirasininghajmikatta-kichikligibilanfarqqiladi.
Kompyuterlar asosan quyidagi qismlardan tashkil topadi: Tizimli blok; Monitor; Klaviatura;
Sichqoncha;Qo‘shimcha qurilmalar.
Kompyuterlarni xotirasining hajmi, amallar bajarish tezligi, ma‟lumotlarning razryad to„rida(yacheykalarda)
tasvirlanishigaqarabbeshguruhgabo„lishmumkin:
-superkompyuterlar(Super Computer);
-kattakompyuterlar(Manframe Computer);
-minikompyuterlar(Minicomputer);
-shaxsiykompyuterlar(PC–Personal Computer);
-boloknot(notebook)kompyuterlar.
Superkompyuterlar amal bajarishtezligi vaxotira hajminingkengligi eng yuqori bo„lgan kompyuterlardir. Bu
kompyuterlar bir sekundiga 10 trilliardlab amal bajaradi. Hozirda bu kabi kompyuterlardan AQSH va YAponiyada
foydalanilmoqda.Misoltariqasida9472protsessorliIntel ASCI Redva128protsessorliSGI ASCI Bluekompyuterlarini
keltirishmumkin.
Hozirgi vaqtda chiqarilayotgan kompyuterlarning deyarli barchasi foydalanuvchilar tomonidan alohida
foydalanishgamo„ljallanganbo„lib,shaxsiykompyuterdebyuritiladi.
Ma‟lumki kompyuter (EHM) lar axborotlarni qabul qilish va qayta ishlashda sonli kodlashtirishdan foydalanadi.
CHunki,axborotlarkompyuternitashkilqilganelektriksxemalardaelektrtokiborligi yoki yo„qligigaqarabhosilqilinadi.
Sxemalardatokborbo„lsa–«1»,tokyo„qbo„lsa«0»debqabulqilinibaxborotlarkodlashtiriladi.kompyuterdaaxborotlar
1 va 0 lar orqali hosil qilinib axborotlar sonli miqdorda qayta ishlanadi, bu sonlar ikkilik sanoq sistemasi deyilib
kompyuterningarifmetikasosinitashkilqiladi.
SHaxsiykompyuterlarquyidagiuchtaasosiyqurilmalardantashkiltopgan:tizimliblok,monitorvaklaviatura.