Mavzu: aqlli shaharga kirish

Aqlli shahar 1.0. Birinchi aqlli shaharlar 2001-yil 11-sentabrdagi teraktlardan so‘ng, jamoat joylarini himoya qilish uchun Nyu-York va boshqa shaharlarda sun’iy intellektdan (keyingi o‘rinlarda AI deb yuritiladi) foydalanadigan 24 soatlik kuzatuv kameralari o‘rnatila boshlangan paytda paydo bo‘lgan. Smart city 1.0 ning maqsadlari birinchi navbatda shaharning og'riqli nuqtalarini aniqlashga, so'ngra ushbu muammolarni hal qilish uchun yangi texnologiyalar va shahar infratuzilmasidan qanday foydalanishga qaratilgan. Xarakterli jihati shundaki, birinchi bosqichda bir tomondan davlat, munitsipalitet a’zolari, ikkinchi tomondan fuqarolar, xususiy biznes, ba’zan universitetlar va nodavlat notijorat tashkilotlari o‘rtasida tanqidiy muloqot bo‘ldi.
Aqlli shahar 2.0. 2015-yilda Parij kelishuvi imzolangandan beri ko‘plab aqlli shaharlar o‘z dasturlariga barqaror rivojlanish siyosatini qo‘shdilar. Global isish kuchayib borar ekan, shaharlar dovullar, o‘rmon yong‘inlari va boshqa tabiiy ofatlarni bashorat qilish, shuningdek, favqulodda vaziyatlarda yong‘in, politsiya, tibbiy, suv, sanitariya va boshqa kommunal xizmatlarni boshqarish uchun aqlli texnologiyalardan foydalanishga intilmoqda. Koʻproq shaharlar tenderlarni tez va arzon oʻtkazish uchun sunʼiy intellekt asosidagi smartfon ilovalaridan foydalanmoqda; shahar muammolarini hal qilish uchun xakatonlardan qanday foydalanishni o'rganing. Aqlli shaharlar, shuningdek, toza energiyaga o‘tishni tezlashtirib, innovatsion biznes modellarini ishlab chiqmoqda. Haqiqatan ham aqlli bo'lish uchun shaharlar "aqlli harakatlanish" - piyoda, velosipedda, elektr transport vositalarida harakatlanishni targ'ib qilish orqali uglerod izini kamaytirmoqda. Investitsiyalar natijasida yangi texnologiyalar, yirik ma'lumotlar markazlari, aqlli sensorlar va aqlli tarmoqlar paydo bo'ldi.
Aqlli shahar 3.0. Ko‘p yillik sinov va xatolardan so‘ng urbanistlar aqlli texnologik yechimlarni qo‘llashning turli usullarini emas, balki ularni rivojlantirishda aholining faol ishtirokini ta’minlovchi “aqlli shahar”ning yangi modelini o‘ylab topishdi. Uchinchi bosqichda zamonaviy aqlli shahar endi faqat yaxshi rivojlangan texnologik infratuzilmaga ega munitsipalitet emas; bu “aqlli” yechimlar yordamida inson hayoti yangi sifatga ega bo‘ladigan joy. Foydalanish orqali texnologiyalar va an’anaviy xizmatlarni raqamlashtirish natijasida odamlar o‘z resurslari va vaqtlaridan yanada oqilona va unumli foydalanib, aqlli shaharning haqiqiy rezidentlariga aylanishmoqda. AKT asosida barqaror innovatsion ekotizimlarning shakllanishi kuzatilmoqda (3-rasm).

1.1 – rasm Uchinchi avlod aqlli shahar.
Fuqarolar shahar qiyofasini shakllantirishda va shahar atrofi bilan o'zaro hamkorlik qilish imkoniyatlarida muhim rol o'ynaydi. Shahar mulozimlari, fuqarolar va korxonalar uchun ideal yashil shahar bo'lib, ayni paytda qulay, iqtisodiy, estetik, xavfsiz va ekologik jihatdan qulaydir.
NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Aqlli shahar bu nima?
   
2. 
   Qaysi davlatlarda Aqlli shaharlar barpo etilgan
   
3. 
   O‘zbekistonni qaysi shaxarini Aqlli shahar qilaolishimiz mumkin?
   
4. 
   Aqlli shahar qanday avzalliklari bor?
   
5. 
   Aqlli shahar modeli qanday bo'ladi?
   
6. 
   Aqlli shaharlarning evolyutsiyasi qanday bo’lagan?