Мавзу: Аудиторлик ҳисоботларини тузиш тартиби

2.Audit dasturining barcha bandlari bajarilganligini tekshirish. 
Auditorlik tekshiruvining asosiy bosqichlarini o’tkazish natijalari audit 
o’tkazishdan qo’yilgan maqsadga erishilganlik darajasini baholagan holda 
auditorning ishchi hujjatlarida qaid qilinishi lozim. Masalan, audit o’tkazish 
dasturining «Debitor va kreditor qarzlarni tekshirish» bo’limi bo’yicha o’tkazilgan 
audit natijalarini baholashda quyidagi auditorlik amallarini tahlil qilish va baholash 
maqsadga muvofiqdir; 
keyingi pul kirimlari va tegishli schyotlar qoldiqlaridan to’langan to’lovlarga 
doir dastlabki hujjatlarni tekshirish. Auditorlar odatda buxgalteriya balansi 
tuzilgandan keyingi to audit o’tkazilgan oxirgi kunga qadar amalga oshirilgan 
to’lovlarni ham tekshiradi.- Bu tekshiruv natijalari hisob ma’lumotlarining 
ishonchliligini joriy majburiyatlarni balansda aks ettirishning to’liqligi va 
haqqoniyligi nuqtai nazaridan baholashga imkon beradi. Ushbu amallarni bajarish 
natijasida joriy majburiyatlar to’liq va haqqoniy aks ettirilganligi to’g’risida 
olingan dalillar, buxgalteriya hisoboti tuzilganidan so’ng to’langan qarzlarga 
nisbatan yetarli darajada deb baholanishi mumkin. SHundan so’ng auditor to’lovi 
tasdiqlangan va tasdiqlanmagan qarzlar summalarining katta - kichikligini 
baholaydi; 
schyotlarni buxgalteriya hisoboti tuzilganidan so’ng tayyorlangan moddiy 
javobgar shaxslar hisobotlari bilan, hisob ma’lumotlari bo’yicha qoldiqlar bilan 
solishtirish. Buxgalteriya hisoboti tuzilgan kundan oldin olingan barcha schyotlar 
(etkazib berilgan tovarlar, bajarilgan ish va ko’rsatilgan xizmatlar uchun) joriy 
davrdagi hisobda va shu davr uchun tuzilgan hisobotda aks ettirilishi kerak. 
SHuning uchun buxgalteriya balansi tuzilgan sanadan so’ng tayyorlangan 
materiallar harakati to’g’risidagi hisobotlar va schyotlardagi sanalar, mulklar va 
majburiyatlarning balansda to’g’ri aks ettirilganligini tekshirish maqsadida 
taqqoslanishi maqsadga muvofiq; 
mavjud qoldiqlarni schyot-fakturalar ma’lumotlari, moddiy javobgar shaxslar 
hisobotlari va to’lov hujjatlari bilan solishtirish. Agar debitor va kreditor 
qarzlarning miqdori xo’jalik yurituvchi sub’ekt moliyaviy ahvoli uchun sezilarli 

---

8 
darajada bo’lsa, auditorlar hisobga olishning to’g’riligi va aniqligini tekshirishi, 
shuningdek, 
hisob 
ma’lumotlari 
bo’yicha 
majburiyatlarning 
oshirib 
ko’rsatilmaganligini aniqlashlari lozim. Bu holda dastlabki hujjatlar ma’lumotlari 
analitik hisob registrlari (jurnallar, oborot yoki saldo qaydnomalari) da aks 
ettirilgan axborotlar bilan, oldin eng katta qoldiqlilaridan boshlab (chunki ular 
bo’yicha oshirib ko’rsatish ehtimoli ko’proq) solishtiriladi. Olingan ma’lumotlar 
bo’yicha hisob yozuvlarida (masalan, bitta schyotni hisob registrida ikki marta aks 
ettirish va shunga o’xshash) majburiyatlar (debitor va kreditor qarzlar) oshirib 
ko’rsatilish holatlarining katta-kichikligini baholash zarur; 
mol yetkazib beruvchilar va boshqa kontragentlar bilan hisob-kitoblarni 
tasdiqlash. Audit o’tkazish chog’ida bunday tasdiqni olish majburiy emas.

---

9