Mavzu: Axborat tizimlarning tasnifi Reja: Jamiyatni axborotlashtirish va istiqbol g‘oyalar

Axborot tizimlarining evolyutsiyasi
1.2- jadval.
Axborot tizimining rivojlanish bosqichlari

Vakt	Axborotdan foydalanish konsepsiyasi	Axborot tizimining turi	Foydalanishdan maqsad
1950 - 1960 yy.	Hisobotlarni QOG‘OZ ko’rinishida saqlash	Elektromexanik mashinalar yordamida hisob- kitob qiluvchi axborot tizimi	Hujjatlarni qayta ishlashni tezlashtirish Maosh hisoblash jarayonini qisqartirish
1960 -1970 yy.	Hisobotlar tayyorlash uchun asosiy yordam	Ishlab chiqarishdagi ma’lumotlarni Boshqaruvchi axborot tizimi	Hisobotlar tayyorlash jarayonini tezlashtirish
1970 - 1980 yy.	Savdo yo‘nalishini nazorat qilishni boshqarish	Boshqarish organlari uchun tizim	Qulay va tez qaror qabul qilishga erishish
1980 – 2005 yy.	Raqobatbardosh strategik axborot resurslari	Strategik axborot tizimlari Avtomatlashtiril­gan tizimlar	Firma va korxonalarni bankrot holatdan saqlash

Axborot tizimidagi jarayonlar

1.1-rasm Har qanday axborot tizimining ishlash jarayonini quyidagi sxema bilan ifodalash mumkin
Albatta, axborot tizimining tarkibini umumiy holda quyidagicha tasvirlash maqsadga muvofiq bo‘ladi:




Axborot tizimlari quyidagi xossalar bilan xarakterlanadi

• 
  har qanday axborot tizimi, tizimni tashkil etishning umumiy prinsipi asosida tahlil qilinadi va boshqariladi
  
• 
  Axborot tizimi dinamik ko‘rinishga ega bo‘lib, rivojlanuvchi tizim hisoblanadi
  
• 
  Axborot tizimining mahsuloti ham axborot hisoblanadi
  
• 
  Axborot tizimini odam-kompyuter tizimi ko‘rinishida tasavvur qilish lozim
  

Axborot tizimlarini hayotda qo‘llab qanday natijalar olish mumkin

• 
  Matematik metod va intellektual tizimlarni qo‘llab, boshqarishning optimal variantlarini olish.
  
• 
  Tizimni avtomatlashtirish natijasida ishchilarning vazifalarini yengillash-tirish.
  
• 
  Eng to‘g‘ri axborotga ega bo‘lish.
  
• 
  Axborotlarni qog‘ozda emas balki magnit yoki optik disklarda saqlash
  
• 
  Mahsulot ishlab chiqarish sarf harajatlarnini kamaytirish.
  
• 
  Foydalanuvchilar uchun qulayliklar yaratish.
  

Axborot tizimlaridagi boshqaruv tuzilmasining ahamiyati.
Axborot tizimi jamiyat va har bir tashkilot uchun quyidagilarni bajarishi lozim:
1. Axborot tizimining tuzilmasi va uning qo’llanilish maqsadi, jamiyat va korxona oldida turgan vazifa bilan to‘g‘ri kelishi kerak. Masalan tijorat firmasida - foydali biznes, davlat korxonasida ijtimoiy va siyosiy vazifalarni bajarishi kerak.

2. 
   Axborot tizimi inson tomonidan Boshqarilishi va ijtimoiy etika prinsiplari asosida foyda keltirishi kerak.
   
3. 
   To‘g‘ri, kafolatli va o‘z vaqtida axborotlarni mijoz yoki tizimlarga yetkazishi lozim.
   

Tashkilotni boshqarish tuzilmasi (tashkiliy, rejalash, hisobot, tahlil, nazorat, rag‘batlantirish va qaror qabul qilish funksiyalari).
Axborot tizimini yaratish, tashkilotning Boshqaruv tuzilmasini tahlil qilishdan boshlanadi
Boshqarish deganda quyidagi vazifalarni amalga oshirish funksiyasi bilan, qo‘yilgan maqsadga erishish tushuniladi: