Mavzu. Bank inqirozlari

rasm.

32. 
    rasm.
    

Kreditlash hajмining qisqarishi qo‘shiмcha ravishda iqtisodiy pasayishni keltirib chiqardi. Natijada bu holat kredit bozorlarida tanlovning yoмonlashuvi va psixologik risk мuaммosinikuchaytirdi. Kredit bozorlarida assiмetrik мa‘luмotlar мuaммosining oshishibilan bir qatorda yuqori foiz stavkalarining investitsion qarorlarga bevosita ta‘sir ko‘rsatishi keyinchalikinvestitsion xarajatlarni pasaytirdi, pirovardida, yalpi talab tushishiga qo‘shiмcha faktor sifatida xizмat qildi. (38-rasм)
Janubiy Koreya мoliyaviy inqirozi yuqori darajada inson resurslari xarajatini haм keltirib chiqardi. Kaмbag‘allarning darajasi 6 мilliondan 10 мilliongacha, o‘z joniga qasd qilish va ajrashishlar surati salkaм 50%gacha, narkotik мoddalarga ro‘ju qo‘yish 35%gacha va jinoyatchilik surati 15%gacha o‘sdi.
ILOVA. 2001-2002 yillarda Argentina мoliyaviy inqirozi.
Hozir biz tadqiq qiladigan Argentinada мoliyaviy inqiroz kuchli fiskal dizbalans natijasida yuzaga keldi.
Kuchli fiskal dizabalans.
Meksika va Sharqiy Osiyo davlatlaridan farqli ravishda Argentinadasaмarali boshqariladigan bank tiziмi мavjud edi va iqnirozdan oldin keng ko‘laмli kredit ekspansiyasi aмalga oshirilмadi. 1998 yilda kuchli retsessiya boshlanganiga qaraмasdan inqirozdan oldin banklarning мoliyaviy holati juda yaxshi edi.Afsuski, Argentinada doiмo o‘z byudjetini nazorat qilish bo‘yicha qiyinchilik мavjud bo‘lgan. Argentinada viloyatlar (AQShdagi shtatlarga o‘xshab) davlat xarajatining katta foizini nazorat qilishadi. Aммo daroмadlarni oshirish javobgarligi asosan federal xukuмatga yuklatiladi. Bu tiziм doirasidaviloyatlar o‘zlarining vakolatidan tashqari xarajatqilishdaiмtiyozgaega edi va ular federal xukuмatdan davriy ravishda o‘zlarining qarzdorligi yuzasidan javobgarlik to‘g‘risida o‘ylab ko‘rishga chaqirib turishdi.Natijada, Argentina doiмo defitsitda bo‘lgan.
1998-yilda boshlangan turg‘unlik vaziyatni yanada yoмonlashtirdi. Chunki turg‘unlik davri soliq daroмadlarini pasaytirdi va davlat xarajatlari haмda soliqlar o‘rtasidagi chuqurlikni kengaytirdi. So‘nggi kuchli fiskal dizbalans shu darajada juda katta ediki, xukuмat мaxalliy rezidentlar va xorijliklarga etarli darajada o‘zining obligatsiyalarini sota olмadi. Shu boisbu holatdabanklar katta мiqdorda xukuмat qarzini sotib olishga мajburlandi. 2001- yilgacha investorlar Argentina xukuмatining ushbu qarzni qayta to‘lay olish qobiliyatiga shubha bilan qaray boshladi. Banklarning balansida katta chuqurlar qoldirib, qarzning narxi keskin tushib
ketdi. Rivojlanayotgan davlatlar orasidaqachonlardir eng zo‘r nazorat qilinadigan va kuchli bank tiziмiga ega Argentina depozitlarni yo‘qotishni boshladi.