Mavzu: Bolalarni savod o’rganishga tayyorlash

Mavzu: Bolalarni savod o’rganishga tayyorlash

 

•  
• 1. Bolalarda yozish va o`qishga bo’lgan qiziqishini uyg’otish.
• 2. Bolalarni yozish, o`qish ko’nikmalarini shakllantirish.
• 3. Мashg’ulotlar jarayonida bolalarni savodga o’rgatish

• Tayanch tushunchalari:
• О‘zlаshtiriish- It Be Masterred
• Tа’sir - Influence
• Muruvvаt - Humanity
• Tаsаvvur - Presentation
• Ijtimoiy - Public
• Siyosiy - Political
• Sаdoqаt - Devotion
• Nаzаriya - Theory
• Аsosiy - Main
• Tаmoyil - Sklonnost'
• Nutq - accent
• Tа’lim - ormation
• Savod - ….………

• BOLALAR HUQUQLARI TO’G’RISIDAGI КОNVENSIYA
• BMT Bosh Assambliyasining 1989 yil 20 noyabirdagi 44/25-qarori bilan qabul qilingan N’yu -York, 1989 yil 20 noyabr 1990 yil 2 - sentabrda 49-moddaga muvofiq kuchga kirgan.
• O’zbekiston mazkur Kоnvensiyaga O’z Respublikasi Yuqori Kengashining 1992 yil 9-dekabirdagi
• N 757-XII Qaroriga muvofiq qo’shildi.
• 1994 yil 29 iyuldan kuchgaа kirdi.

• –“Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik” quyidagi maxsus vazifalardan iborat:

• Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablarining asosiy yo‘nalishlaridan biri nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlikdan iboratdir

• -nutqning tovush madaniyatini tarbiyalash,
• -lug‘atini boyitish,
• - мustahkamlash va faollashtirish,
• nutqning grammatik to‘g‘riligini takomillashtirish,
• -og‘zaki nutqni shakllantirish,
• -ravon nutqni rivojlantirish,
• -savodga tayyorlash.

• Bolaning til to‘g‘risidagi tasavvurlari va bilimlarga ega (antonim va sinonimlarni topa oladi ),
• o‘qish va yozish malakalarini shakllantirishdan iborat.
• Bola o‘z ona tilining fonetik gramatik tuzilishini biladi, so‘zlardagi birinchi tovushlarni biladi, bo‘g‘inlab o‘qiydi, alifbeni biladi deb belgilangan.
• Bu vazifalarni bajarish uchun tayyorlov guruhida yildavomida jami 72 tamashg‘ulot o‘tkaziladi. Shulardan 36tasi bolalarning og‘zaki nutqini o‘stirish bo‘yicha, 36tasi savodga tayyorlash bo‘yicha bo‘ladi. Mashg‘ulotlarning davomiyligi 25-30 daqiqa.

• Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablarining tayyorlov guruhdagi “ Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik” yo‘nalishining asosiy vazifalari:

• Savodga o’rgatish ikki davrga ajratiladi

• “ Nutq, o’qish va Savodga tayyorlash” bo’limi

• 1- DAVR
• ТAYYORGARLIK DAVR

• 2- DAVR
• ASOSIY DAVR (Savodga tayyorlash)

• 1-Savodga o‘rgatishning tayyorgarlik davri vazifalari sentyabr, oktyabr oylarida rejalashtiriladi.
• Bu davrda quyidagi ishlar olib boriladi:
• 1. Tovushlarni to‘g‘ri talaffuz etish va so‘zning tovush tarkibi haqidagi tasavvurlarini aniqlash va shakllantirish
• 2. Unli va undosh tovushlar haqida tushuncha berish.
• Jarangli va jarangsiz tovushlarni ajratishga o‘rgatish asosida fonematik idrokni va tasavvurni rivojlantirish
• 3. Oddiy tahlil va sintez qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish:
• a/ Gapni so‘zlarga bo‘lish, so‘zlarni bo‘g‘inlarga bo‘lish;
• b/ ma’lum tovushlarni o‘rnini aniqlash (so‘zning boshida, o‘rtasida va oxirida);
• v/ so‘zda tovushlar ketma-ketligini va sonini aniqlash;
• g/ tovushlardan bo‘g‘inlar, so‘zlar tuzishga o‘rgatish;
• d/ tovushlarni eshitishda farqlashga o‘rgatish;
•  

• jarangli va jarangsiz undoshlar

• B-lab portlovchi jarangli undosh tovush. So’zning oxirida, boshida va o’rtasida keladi.
• B…, …B…, …B,
• Bog’, …b…., …….b

• P-lab portlovchi jarangsiz undosh tovush.
• P…, …P…, ….P,
• Paxta, …p…, ………p,
• kelib-kelip

• 1-qator: D harfi bilan boshlanadigan so’zlardan ayting.
• D………………………………………..
• 2-qator: O’rtasida D harfi qatnashgan so’zlardan ayting.
• …………………..D……………..
• 3-qator: Oxirida D harfi qatnashgan so’zlardan ayting.
• …………………………………………….D

• 2- Tayyorlov guruhida nutq, o‘qish va savodga tayyorlash yo‘nalishining savodga o‘rgatish bo‘limining
• asosiy davrida (oktyabr- may) quyidagi ishlar olib boriladi:
• 1. Berilgan tovushni harf belgisi bilan tanishtirish
• 2.Kesma harflar yordamida tovush-harf tahlil va sintezi bo‘yicha mashqlarni bajarishga o‘rgatib borish;
• 4. Bo‘g‘in o‘qish;
• 5. Kesma harflar yordamida bo‘g‘in va so‘zlarni tuzish va ularni bo‘g‘inlab o‘qishga o‘rgatish.
•  

• Do
• Da
• Do
• Do’
• Od
• Ad

• Do-ri
• Da-la
• Do-i-ra
• Do’m-bi-ra
• O-dil
• A-do-lat

• D d tovushi va harfi

• D qanday talaffuz qilinayapti?

• D qanday tovush? Nima uchun?

DDDDDDD

-U

T

O

R

D

O’

-M

B

-I

R

A

• Daraxt tagin yumshatamiz,
• Daraxtlarga suv quyamiz.
• Daraxtlarim o'sib ketdi,
• Bo'yi osmonlarga yetdi.

Bolalar “D” harifi haqid quvnoq she’r eshiting Оyijonim olmani To’rt bo’lakka bo’ldilar: Bir bo’lagin ko’rsatib, “D”ga o’xshar, dedilar. ”Insert” metodini qo’llash

• Adabiyotlar:
• 1. D.R. Babayeva «Nutq o`stirish metodikasi» Fan va texnologiya T.; 2009 yil
• 2. F.R. Qodirova «Nutq o`stirish metodikasi» O`UM T.; 2012yil (electron)
• 3. Q. Shodiyeva O`rta guruh bolalari nutqini o`stirish T.:
• O’qituvchi 1993yil.
• 4. M. Asqarova va boshqalar Kichik yoshdagi bolalar nutqini o`stirish
• T.: 2001yil.
•  

E’tiboriz uchun raxmat