2 MAVZU Boshqaruv faoliyatida nizolar Muloqot madaniyati Karyera
Nizolarniboshqarish. Tashkilotda sodir bo‘layotgan har qanday nizo rahbariyat nufuziga putur yetkazishi mumkin. Sodir bo‘lgan nizodan so‘ng ishlab chiqarish samaradorligi ham keskin pasayadi, jamoada nosog‘lom muhit hukm suradi. Shuning uchun rahbardan nizolarning oldini olish tadbirlarini tashkillashtirish va agar sodir bo‘lgan paytda esa ularni malakali tarzda hal etish qobiliyati talab etiladi. Rahbar shaxsi, hatto, nizoli vaziyatni yumshatishdagi asosiy omil bo‘lib ham ishtirok etishi mumkin. Rahbarning shaxsiy madaniyati, nizoli va muammoli vaziyatga munosabati alohida ahamiyat kasb etadi. Rahbar ijodiy bo‘lsa, muammoga ko‘p tomonlama yondosha olsa, asta- sekin bu xislat uning qo‘l ostidagi xodimlar xulqida ham namoyon bo‘la boshlaydi. Bundan tashqari, keskin vaziyatga nisbatan rahbarning sokin munosabati, sovuqqonlik bilan mushohada qila olish qobiliyati nizoning yumshashiga shart-sharoit yaratadi.
Tashkilot doirasida nizolarni hal etishda qo‘llanuvchi uslublarni quyidagi uch guruhga kiritish va bularni rahbariyatning imkoniyatlari sifatida talqin etish mumkin.
Tashkiliy choralar: Bu toifaga kiruvchi tadbirlar tashkilotda nizo yuzaga kelishini ogohlantirish kuchiga ega. Puxta o‘ylab tuzilgan ish rejasi, ishlab chiqarishda ishtirok etayotgan tomonlarning manfaatlarini to‘liq hisobga olish, mehnat resurslarining oqilona va haqqoniy taqsimoti, korxona miqyosida ijtimoiy adolat tamoyillarining amaliyoti kabi choralar bu turkum vazifaga kiradi. Mazkur yo‘nalish vakillari tomonidan nizoni boshqarishning tashkiliy
usullari xam ishlab chiqilgan. Bularga tashkilot miqyosida amalga oshiriluvchi quyidagi tadbirlar kiradi:
Talabning aniq bayon etilishi. Disfunksional nizoning oldini oldini olish uchun har bir xodimga ish natijasi yuzasidan talablarni tushuntirish lozim. Ushbu talablarni nafaqat xodim, balki bo‘limlarga nisbatan ham qo‘llash maqsadga muvofiq. Ishning bajarilish qoidalarini, huquq va majburiyatlarni aniq va mukammal ifodalash muhim ahamiyatga ega.
Muvofiqlashtirish mexanizmlaridan foydalanish. Mehnat jamoasida yakkahokimlik tamoyilining qat’iy saqlanishi, asosiy nizoli vaziyatlarni boshqarishni osonlashtiradi. Bunday vaziyatda xodim kimning buyrug‘ini bajarish kerakligini aniq biladi. Agar biron ishlab chiqarish masalasi yuzasidan xodimlarda kelishmovchilik kuzatilsa, ular «uchinchi hakamga» - o‘z boshliqlariga murojaat qilishlari mumkin. Korxona miqyosida turli tomonlar o‘rtasidagi «manfaatlar kurashini» bartaraf etishga mo‘ljallangan maxsus integral xizmat tashkil etilishi mumkin.
Umumiy maqsadning o‘rnatilishi, umumiy qadriyatlarning shakllanishi. Mazkur yo‘nalishdagi tadbirlarda tashkilotning siyosati, strategiya va perspektivalari haqida barcha xodimlarni xabardor qilishni taqozo etadi. Umumiy maqsadning mavjudligi nizoli vaziyatda xodim o‘zini qanday tutishi kerakligini tushunishiga olib keladi
Rag‘batlantirish tizimini shakllantirish. Tashkilotdagi barcha xodimlarga oxirgi natija bo‘yicha haq to‘lash barchaning mas’uliyatini oshiradi va guruhlararo nizolarning oldini oladi.