Mavzu: Bug`oz qo`ylarga norma asosida ratsion tuzish va

Ko`shirish usuli
Yosh (!,0 -1,5yoshgacha 
Qozi qoshqorlar
Etuk (2 yoshdan kata ) 
Yoshdagi qoshqorlar
Erkin ko`shirish 
15 
25-30 
Qolda ko`shirish
40 
80-100 
Suniy ko`shirish 
150 
400-500 
Muslatilgan 
urug`lar 
bilan suniy ko`shirish 
500-1000 
1500-3000 

---

9 
Qochirishning dastlabki 4-5 kunlarida suruvga hamma qо‘chqorlarni qо‘yib yuborish 
yaramaydi, masalan, 600 boshli otarlarga 15 bosh naslli qо‘chqor talab etilsa, dastlab 
shularning 5 boshini qо‘yib, suruvdagi qо‘ylarning jinsiy maylini uyg‘otish, 4-5 kundan 
keyin esa hammasini qochirishga qо‘yish, kechasi qо‘chqorlarni ajratib, alohida (quchli 
ozuqalar va tovuq tuxumi bilan) oziqlantirish tavsiya etiladi. Bu qisir qolish miqdorini 
kamaytiradi, egiz qо‘zilar tug‘ishlar soni ortadi, ona qо‘ylar qisqa muddatlarda natijali 
urug‘lanadi va qо‘chqorlarning otalantirish darajasi yuqori bо‘lib, qisir qolishning oldi 
olinadi. 
Qо‘chqorlarni oziqlantirishdan tashqari, qochirish salqinda amalga oshirilishi zarur, 
chunki qochirish paytida yuksak harorat (issiqlik) qо‘ylar va qо‘chqorlarga salbiy ta’sir 
kо‘rsatadi. Shuning uchun yozda qо‘ylarni tunda о‘tlatish va qochirishni salqinda 
tashkillashtirish samaralidir. Qо‘chqorlarning erkak jinsiy a’zolaridagi junlarini qirqish 
ularni urug‘ samaradorligini orttiradi. 
Berilgan ozuqa aralashmasida yetarli miqdorda almashinuv energiyasi - 13, MDj/kg QM 
mavjud. Lizin/energiya nisbati (9,5 gl13,4 MDj AB=0,71g) talab yetilgan hajmdajavob 
beradi. Xom kletchatka konsentratsiyasi 5,6% bo'lib, yuqori yo'lga qo'yilgan hududda va 
ozuqa komponentlarini yig'ish: arpaning yetarli darajada katta hissasi va raps shrotidan 
foydalanish aniqlanadi. Aralashrna xom proteinining hazm bo'luvchanligi 77% ni tashkil 
qilishi ham yo'l qo'yilgan chegaradir. Ona qo‘ylarning to‘yimli moddalarga bo‘lgan 
tabiiy talabi ularning zoti fiziologik holati, bug‘ozlik davri, sut berish davri (emizikli 
davri) sut bermayotgan paytdagi davrlarga va olinayotgan mahsulotiga qarab belgilanadi. 
Ona qo‘ylarning nasl berish qobiliyati ularni urug‘lantirish davridagi semizlik darajasi 
bilan aniqlanadi. Agar yuqori darajada semizlikdagi qo‘ylarning nasl berish qobiliyati 
100% deb hisoblansa, o‘rtacha semizlikdagi qo‘ylarning nasl berish qobiliyati 85-90% 
o‘rtachadan past semizlikdagi ona qo‘ylarning nasl berish qobiliyati 60-65% ni tashkil 
etadi. Ozg‘in qo‘ylarda nasl berish qobiliyati boshqa ona qo‘ylarga nisbatan 4-5 marta 
kam bo‘lishi tajribalarda isbotlangan. Bundan tashqari ona qo‘ylarni o‘z vaqtida 1,5-2 
oylik davrida qo‘zilardan ajratish ham ularni ko‘zlangan semizlik darajasiga qisqa 
muddatlarda chiqarish imkoniyatini beradi. Buning uchun bolasidan ajratilgan ona 

---

10 
qo‘ylarning ozuqa ratsioniga asosiy me’yorga 0,2-0,3ozuqa birligi qo‘shib berish tavsiya 
etiladi.