Mavzu: Buxgalteriya hisobining shakllari, ularning mohiyati, va tarixiy rivojlanishi Tekshirdi: Iskanov. X toshkent 2021 Mavzu: Buxgalteriya hisobining shakllari, ularning mohiyati, va tarixiy rivojlanishi Reja


Buxgalteriya hisobi shakllari to‘g‘risida ma’lumotnoma



Yüklə 100,52 Kb.
səhifə2/2
tarix08.12.2022
ölçüsü100,52 Kb.
#73088
1   2
Mavzu Buxgalteriya hisobining shakllari, ularning mohiyati, va

Buxgalteriya hisobi shakllari to‘g‘risida ma’lumotnoma:



Shakl turining nomi

Ta’riflangan vaqti

Kim tomonidan ta’riflangan

1. 2.
3. 4.
5. 6. 7.
8.
9.
10. 11. 12.
13.

Eskicha italyancha
Yangicha italyancha Nemischa
Fransuzcha
Amerikacha
Ruscha
Logismografiya
Shaxmatcha
Integralcha
M emorial-order
Kitob-order Jadval-perfokarta
Jadval-avtomatik

1494
1600
1774 1605
1797
1870
1873
1009 1914 1926 1952
1955
1970—80

L. Pacholi
F. Garatti
F. Gelvig
M . lya Port Z. Degranch
F. Ezeriskiy
D. Cherboni
D. Rossi J. Dyumarshe
N. Yushmanov
I. Raznichenko
V. Isakov
V. Podolskiy

Har bir hisob shakli o‘z davrida ilg‘or shakllanib, ishlab chiqarish rivojlanishi bilan, ya’ni yangi shakllarni joriy qilish imkoniyati tushuniladi. Buxgalteriya hisobi registrlarni ham soddalashtirish imkonini beradi.
Buxgalteriya hisobining shakllanish davrida mulk egasi o‘z mulkining to‘liqligini ta’minlash hamda olingan daromadini aniqlash maqsadida hisobni o‘zi yuritgan bo‘lsa, ishlab chiqarishning rivoji uchun alohida hisobchi shaxsni talab qila boshladi. O‘sha davrlarda hisob registrlari kishilardan iborat bo‘lib, mulkdor tomonidan yozib borilgan, unda schotlar mulk nomi bilan atalgan.
Misol uchun, «Un» schoti, «shakar» schoti, «Ivanov» schoti va boshqalar.
Ishlab chiqarishning rivojlanishi o‘z navbatida xo‘jalik operatsiyalarining ko‘payishiga, ularni umumlashtirish hamda umumlashtirilgan xo‘jalik operatsiyalarining mas’uliyatlarini jurnallarda aks ettirish imkonini berdi.
XIX asrning oxiri — XX asrning boshlarida ishlab chiqarishni yiriklashtirish bilan savdoni rivojlantirishga erishildi, bu jarayonda hisob ishlarida yaratilgan kitoblar o‘z o‘rnini registrlar bilan almashtirishni taqozo qila boshladi. Hozirda xalq xo‘jaligi tarmoqlarida buxgalteriya hisobining asosan memorial-order, jurnal-order shakllari keng qo‘llanilmoqda.
Hisobning qaysi shaklidan qanday tartibda foydalanish, birinchidan, tashkilotning tuzilishi, xo‘jalik faoliyati va mavjud hisob registrlari bilan bevosita bog‘liqdir.
Buxgalteriya hisobining rivojlanishi va shakllarini takomillashtirish bevosita ularning xo‘jalik faoliyatidan, boshqarishning yaxshilanishida hisobni rivojlantirish, ilg‘or usullarni ishlab chiqish, uni xalq xo‘jaligi tarmoqlarida tezroq joriy qilishga bo‘lgan talabdan kelib chiqadi.
Birinchi bor 1925—30- yillarda sobiq Ittifoqda buxgalteriya hisobining kartochka-order shakli ishlab chiqildi va korxona, tashkilotlarda keng ishlatildi. «Bundan keyin korxonalarda 1927- yilda birinchi bor qo‘llanilgan buxgalteriya hisobining shakli» kartochka-kopiroval «shakl»dir (kopir-uchot).
Yüklə 100,52 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin