Mavzu: cho’kishni chiziqli deformatsiya usulida aniqlash

S≤ su

bu yerda: s – zamin va poydevor (inshoot)ning hisoblash yo‘li bilan aniqlangan qo‘shma deformatsiyasi (cho‘kishi, gorizontal yo‘nalishda ko‘chishi va sh.k.); su – bu kattalikning tegishli me’yoriy hujjatlar yoki loyiha talablari bilan belgilanuvchi chegaraviy qiymati.

• bu yerda: s – zamin va poydevor (inshoot)ning hisoblash yo‘li bilan aniqlangan qo‘shma deformatsiyasi (cho‘kishi, gorizontal yo‘nalishda ko‘chishi va sh.k.); su – bu kattalikning tegishli me’yoriy hujjatlar yoki loyiha talablari bilan belgilanuvchi chegaraviy qiymati.
• Inshootlarning poydevorlarini (5.1) shartga muvofiq loyihalash qoidalari keyingi boblarda keltiriladi. Bu yerda esa faqat mazkur tengsizlikning chap qismini aniqlash usullari ko‘rib chiqiladi.
• Grunt zamin sirtining cho‘kishlari va ta’sir etuvchi yuklar o‘rtasidagi bog‘liqlik

s = f(p)

• chiziqsiz xususiyatga ega ekanligi yuqorida qayd etildi.

5.1-rasm. Cho‘kishlarni qatlamlab jamlash usuli usuli bilan aniqlash uchun litologik kolonka va hisobiy sxema:
DL – rejalash belgisi; NL – tabiiy relyef sirtining belgisi; FL – poydevor ostini-ng belgisi; WL – sizot suvlar sathi; B.C. – siqiluvchi qatlamning quyi chegarasi.

Yuklarning zaminda gruntning zichlanish fazasiga mos keluvchi ma’lum oralig‘ida bu bog‘liqlik chiziqli bog‘liqlikka yaqinligi va cho‘kishlarning vaqt bo‘yicha rivojlanishi doim so‘nuvchi xususiyatga ega bo‘lishi aniqlandi. Poydevor ostidagi o‘rtacha bosim p ning zichlanish fazasi chegarasiga mos keluvchi eng katta qiymati sifatida hozirgi vaqtda zamin gruntlarining hisobiy qarshiligi R qabul qilinadi. Bu p £ R bo‘lgan holda zamindagi zo‘riqishlar va deformatsiyalarni hisoblash uchun gruntlarning chiziqli deformatsiyalanish nazariyasi matematik apparatidan foydalanish mumkinligini asoslaydi. Bunda inshootni qurish jarayoni zamin gruntlarining umumiy (tiklanuvchi va elastik qismlarga ajralmaydigan) deformatsiyalanishiga sabab bo‘luvchi gruntlarning bir martalik yuklanishi sifatida qaraladi.

• Yuklarning zaminda gruntning zichlanish fazasiga mos keluvchi ma’lum oralig‘ida bu bog‘liqlik chiziqli bog‘liqlikka yaqinligi va cho‘kishlarning vaqt bo‘yicha rivojlanishi doim so‘nuvchi xususiyatga ega bo‘lishi aniqlandi. Poydevor ostidagi o‘rtacha bosim p ning zichlanish fazasi chegarasiga mos keluvchi eng katta qiymati sifatida hozirgi vaqtda zamin gruntlarining hisobiy qarshiligi R qabul qilinadi. Bu p £ R bo‘lgan holda zamindagi zo‘riqishlar va deformatsiyalarni hisoblash uchun gruntlarning chiziqli deformatsiyalanish nazariyasi matematik apparatidan foydalanish mumkinligini asoslaydi. Bunda inshootni qurish jarayoni zamin gruntlarining umumiy (tiklanuvchi va elastik qismlarga ajralmaydigan) deformatsiyalanishiga sabab bo‘luvchi gruntlarning bir martalik yuklanishi sifatida qaraladi.