Mavzu Elektron oqiwliqtiń túleri. Reja

Mavzu 5. Elektron oqiwliqtiń túleri.


Reja:

1. Elektron darslikni ishlab chiqish

2. Elektron darslikga qo'yiladigan talablar

3. Masofaviy o'qitish uchun elektron risolalarni yaratuvda HTMLdan foydalanish

Toyanish tushunchalar: Elektron darslik, Mul'timedia, Elektron o'qishliktı, O'rgatuvchi bo'lim, Mashq bajaruvchi, Nazorat qilishchi

Respublikada elektron o'qish adabiyotlaridan foydalanishga moljallangan axborotlik texnologiyalari vositalarinan foydalanishni rivojlantirish bo'yicha bir qancha salmoqli ishlar ro'yobga oshirılmaqta. Elektron o'qish adabiyotlarining uchunchi ya'ni o'qish jarayonida keng foydalanish bosqichina o'tishda, o'qish adabiyotlarining yangi avlodini ishlab chiqish va o'quv yurtlarini ta'minlashlikdi jadallashtirish xozirgi kunning muxim vazifalaridan biri. Bu holatda fanlar bo'yicha elektron darsliklarni yaratuv muxim masala demakdir. Elektron darslik bo'lsa, kompyuter texnalogiyasiga asoslangan o'qitish usulin qo'llanishga, mustaqil bilim olishga hamda fanga tegishli o'quv materiallari, ilmiy ma'lumotlarini atroflicha samarodor o'zlashtirilishiga mo'ljallangan bo'lib, u quyidagicha ko'rinishlarda ko‘rinish oladi :

- o'quv va ilmiy materiallar faqatgina verbal (matn) ko'rinishinda ;

- o'quv materiallari verbal (matn) va ikkita o'lchamli grafikalik ko'rinishda

- multimedia (multimedia -kop ma’lumotlar) qollanmalar, yaniy ma'lumot uch o'lchamli grafikalik ko'rinishda, ovozli, video, animatsiyali va ayrim verbal ko'rinishda ;

- taktil (sezuvchan) hususiyatli, o'quvchi (talabgori, tinglovchini ) «ekran olamida» stereonusqası rasmlangan haqiqiy olamga kirishi va u yerdagi ob'ektlarga qarata harakatlanish xayolini yaratuv.
Yangi asrda rivojlanish tendentsiyasi - axborotlik texnologiyalarni o'qish -tarbiya jarayoniga keng tatbiq va tarqatishdan iborat. Elektron darsliklardan foydalangan holda tashkilotlestrilgen masofaviy va shaffof o'qitish texnalogiyasi kelajakda tizimida keskin o'zgarishlarga olib keladi. Ko'pchilik ziyrak o'quvchilar o'zlarining iste'dodliligi va qiziqishinia mos rawishta mustaqil bilim olish imkoniga ega bo'ladi.
Elektron o'quvlikni ishlab chiqishda 3 asosiy komponent : o'quvh materialini bayon etish, taqribiy mashg'ulotlarni bajarish va qarama-qarshi aloqani (o'quvchilar tomonidan bilimlarni o'zlashtirishlik darajisini aniqlash ) o'rnatish e'tiborga olishi za’ru’r. Elektron darslik o'quvchilarga axborotlarni o'quv, lektsiyalardı eshitishlik, taqribiy va laboratoriyalik ishlarga mo'ljallangan vazifalarni bajarishi, o'z bilimlarini tekshirish va za’ru’r hollarda ularni to'ldirish, o'z-o'zini baholash kabi bilim shakllarin shakllantirish mumkin.
Elektron darslik qulayli stsenariysini tanlovni taminlaydigan interaktiv tartibda ishlash o’quvchiarning bilim olishini aktivlashtiradi.
Kompyuterga mo'ljallangan darslik :- bitta vaqtta qarama-qarshi aloqani ta'minlashi ;
- zarur ma'lumottı tezlik bilan topishga yordam berishi ;
- gipermatnli izohlarga ko'p marta múrájáát etishda vaqttıń tejash;
- ekranga matnni to’g’ridan-to'g'ri shıqarmastan, balki multimedia texnalogiyasi ovozli tahlil qila olishi va modellashtirishi ;
- aniq bitta bo'lim bo'yicha o'quvchilarning o'zlashtirish saviyalariga mos rawishta bilimini baholay olish imkonini yaratuv ;
- za’ru’r o'quv ma’lumotlarini yangilash imkoniniga ega ekanligi bilan da’stu’riy darsliklardan farq etadi.
Maorif orınlarında Masofaviy oqıtıwda elektron sabaqlıqlardan foydalanish yordamida o'qish -tarbiya jarayoni tezlashadi.

Elektron darslik - kompyuter texnologiyalarıga asoslangan metodlaridan foydalanishga moljallangan o'qitish vositasi bo'lib, undan mustaqil bilim olishda va o'qish materiallarin atroflicha samarador o'zlashtirishga foydalanish mu’mkin. Elektron darslik fanining o’quv materiallari o'quvchiga interaktiv usullar bilan yetkazib, psixologik va pedagogik tomonlari, zamonaviy axborot texnologiyaları, audio -videoanimatsiyalar imkaniyatlarınan o'rinli foydalaniladi. Elektron darsliklar qu’yidagi bo'limlardan iborat bo'lishi zarur :

1. O'rgatuvchi bo'lim - gipermatnga asoslangan va statik, dinamik rasmlardan iborat.
2. Mashq bajaruvchi - xatolardi yoritib beruvchi va to’g’ri xulosaga olib keluvchi bo'lim.
3. Nazorat qilishs - testlar orqalı nazorat tizimi asosida shakllanadi.
4. Ma'lumotning elektron yetkazuvchisi - ma'lumotlarni tsifrlı ko'rinishda saqlash va uzatishning maxsus dastgoxi (disketalar, CD-disk v.b.)
5. Elektron darslik bo’limi – da’sturiy darslikning eski o'xshash o'quv fanining ha’r xil sohasi
6. Elektron darslik moduli – da’stu’riy darslikning mavzulari yoki paragraflariga o'xshash, o'quv fani bo'limlaridan iborat
7. Virtual ustaxanalar va laboratoriya stendleri - ustaxana asboblari va laboratoriya stendoarınıń kompyuter -imitatsiya moduli.
Bundan elektron darslik imkaniyatlarining dástúriy darslikka qaraganda imkaniyatlarınıń ancha keng ekanligini ko'rishlik mu’mkin.
Elektron darsliktı yaratuvda MS Front Page, Dreamweaver, Home Sayt kabi dasturlardan foydalanish maqsadga muvofiq. Darsliknıń matni uchun matnli redaktordan foydalanish mumkin bo'lib, tayyorlangan hujjatlardi txt formatda yoki html ham yozib qo'yiladi.
Gipermatnli hujjatlardi ishlab chiqishda Front Page, HTML, Olliare Home site, Power Point, Word v. b. foydalaniladi. Strategik illyustratsiya o'qish
materiallarin yaratuvda, rosttorlı yoki vektorli dasturlardan foydalanish

za’ru’r. Ulardan Corel Draw, Adobe Photoshop, Adobe Illyustratorlar kiradi. Dinamik illyustratsion o'qish materiallari roliklarini tayorlashda web

animatsiyalar, Disreet 3 D Studio Max, Olais Wave Front, Moya, Flash v. b. Matnli processorlar va maxsus da’stu’rlar yordamida elektron
darsliklarni yaratuvda darsliktı yaratuv dasturiniga ega bo'lishi za’ru’r. Sababi darslikni İnternet tarmog’iga joylashtirmoq bilan aloqador muammo paydo bo'ladı.
HTML gipermatnli hújjatlarini foydalanishda yuqoridaǵıday muammo tug'ilmaydi. Sababi HTML-Internet tizimining gipermatnli tili demakdir.