Mavzu: gazlama bilan ishlash darslarini tashkil etish metodikasi tikish darslarida beriladigan politexnik bilim bolalarning bilim doiralarini kengaytiradi

MAVZU: GAZLAMA BILAN ISHLASH DARSLARINI TASHKIL ETISH METODIKASI Tikish darslarida beriladigan politexnik bilim bolalarning bilim doiralarini kengaytiradi. Bolalarni tasavvurlarini insoniyat hayotida muhim o„rinni egallovchi hamda keng tarqalgan materiallar va ularning xususiyatlari, sanoatning gazlama va tolali materiallar ishlab chiqaruvchi tarmoqlari, materiallardan texnika va insonning madaniy hamda maishiy ehtiyojlarini qondiruvchi ishlab chiqarish kabilar bilan boyitadi. Amaliy mashg„ulotlar jarayonida o„quvchilar turli asboblar hamda moslamalar, asosan qaychi, igna va o„lchov asboblari bilan ishlash malakalarini egallaydilar. Ular bu asbob va moslamalarning har xil turlari bilan tanishadilar. Gazlama bilan ishlaganda mehnat madaniyati, o„z ishini rejalashtirish hamda tashkil etish ko„nikmasi rivojlanadi va takomillashadi. Bolalarning didlari ham jiddiy o„sadi va takomillashadi. Gazmol, ip va boshqa materiallarni bir-biriga moslab tanlash, o„quvchilarni ranglarni birikishi, gazmol va ipning rangi birbiriga muvofiq kelishiga e‟tibor berishga o„rgatadi.
O„qituvchi o„quv materiallarini darsda o„quvchilarni politexnik ta‟lim bilan qurollantirish amaliy ishlar bilan birikib ketadigan qilib qurollantiradi. U darsda ta‟limni o„quvchilarning faolliklarini, aqliy qobiliyatlarini o„stiradigan metod va usullardan foydalanadi. 1-sinf o„quvchilar quyidagi ko„nikma, bilim va malakalarni egallab olishlari kerak:
132
1. Gazmol haqidagi umumiy tushunchalar bilan tanishtirish. O„simlik (paxta, zig„ir)dan tayyorlanadigan gazlamalar haqida dastlabki ma‟lumotlar beriladi. Gazmolning tuzilishi, ulardagi iplarning to„qilishi haqidagi ilk ma‟lumotlar beriladi. 2. Gazmollar asosan nimalarga mo„ljallanganligi bilan tanishtirish: kiyimkechak, turmush narsalarga va shu kabilar. 3. Ishlatilishi (tikish, yamash, to„qish iplari) va yo„g„on-ingichkaligiga ko„ra farqlanadigan iplar bilan tanishtirish. 4. Tikish va to„qishda ishlatiladigan asosiy asboblar hamda moslamalar (nina, qaychi, angishvona, to„g„nog„ich) va ularni saqlashning asosiy qoidalari bilan tanishtirish. 5. Sanchiluvchan asbob va moslamalarni ishlatganda texnika xavfsizligi qoidalari bilan tanishtirish. Tikish vaqtida to„g„ri o„tirish qoidalari, gigieyna talablari. 6. Kerakli uzunlikdagi ipni o„lchash, uni qirqish yo„llari bilan tanishtirish (ularni tishlab, totib uzishga yo„l qo„ymaslik), lentani o„lchash va qirqish. 7. Ip va tolaga ishlov berish usullaridan biri bilan tanishtirish. 8. Yo„g„on ip va toladan to„qishga o„rgatish. 9. Ninaga ip o„tkazish, tugun solish, ipni mustahkamlashni o„rgatish. 10. “Baxya”, “chok” (biriktiruvchi va bezovchi) tushunchalari bilan tanishrish. 11. Oddiy andazalar tayyorlash. O„qituvchi chizmasiga muvofiq to„g„ri burchak shaklidagi andozalar qilish. 12. Gazlamani andozaga ko„ra chamalash. 13. Gazlamani qaychi bilan qirqish usullarini tanishtirish. 14. Gazlamani qalam yoki bo„r bilan belgilangan to„g„ri yoki egri chiziq bo„ylab qaychida qirqishni o„rgatish. 15. Gazlamadan narsalar tikishni o„rgatish. 16. Tugma qadash usullarini o„rgatish.
133
Bu mashg„ulotda o„quvchilar natural ipak va jun tolali materiallarni, to„qimachilik sanoati mahsulotlari bilan tanishadilar. Namuna, rasm, chizma va berilgan o„lchamlar bo„yicha andoza bichish olishni va gazlamaning xususiyatlari (pishiqligi, egiluvchanligi, tuzilish) ni o„rganadilar. Savollar. 1. Qanday gazlama turlari mavjud? 2. Gazlamaga ishlov berish usullari qanday? 3. Gazlama bilan tishlashda ish joyi qanday tashkil qilinadi?