Mavzu: Gazlarni ajratish usullari

Mavzu: Gazlarni ajratish usullari

REJA:

• Gazlarni tozalash 
• ANNOTATSIYA
• Gaz Chiqindilarini Katalitik Tozalash

Gazlarni tozalash 

sanoat korxonalaridan ajralib chiqayotgan gazlarni ortiqcha (qattiq, suyuq va gaz holidagi) aralashmalardan xoli qilish jarayoni. I. ch. jarayonlarida hosil boʻladigan gazlar tarkibida har xil qoʻshimcha moddalar boʻlishi tabiiy. G. t. natijasida qimmatbaho mahsulotlar ushlab qolinadi, keyingi qayta ishlash jarayoniga yomon taʼsir qiladigan yoki apparatlarni yemiradigan zararli moddalar ajratiladi, tashqi havoga chiqadigan iflosliklar kamaytiriladi. G. t.da gazlardagi qoʻshimcha moddalarni suyuqliklarga yuttirish (adsorbsiya); elektrostatik kuchlar taʼsirida yoki ogʻirlik kuchi taʼsirida choʻktirish; suv bilan tozalash; filtrlash usullaridan biri; absorber, adsorber va b. apparatlar ishlatiladi.

Benzinsizlantirishni kompressorlash usuli gazni siqishga asoslangan bo’lib, havoli va suvli sovutkichlarda

Benzinsizlantirishni kompressorlash usuli gazni siqishga asoslangan bo’lib, havoli va suvli sovutkichlarda

sovitiladi. Bunda gaz tarkibidagi og’ir uglevrdorodlar va suv bug’lari kondensatsiyalanadi, so’ngra

separatorlarda ajratiladi. Bu usul orqali gazdan zarur komponentlar yetarli darajada ajratish imkonini

ta`minlamaydi va odatda boshqa benzinsizlashtirish usullari bilan birikkan holda o’tkazish talab etiladi.

ANNOTATSIYA

Maqolada Respublikamizning iqtisodiyotida gaz sanoatining tutgan o'rni keltirilgan. Gaz tarkibidagi nordon komponentlar hamda gazlarni nordon komponetlardan tozalash usullarining tasnifi va tavsifi yoritilgan.

Kalit so'zlar: tabiiy gazlar, nordon komponentlar, gazlarni tozalash, vodorod sul'fidi, uglerod dioksidi, absorbsiya.

Gaz Chiqindilarini Katalitik Tozalash

Gaz emissiyasining tozalanishi turli usullar bilan amalga oshiriladi, ular orasida ko'p hollarda samarali kiruvchi moddalarni zararsizlantirish va kamaytirishning katalitik usuli ruxsat etilgan darajaga etadi. Katalitik tozalash iqtisodiy sabablarga ko'ra afzaldir.

Odatda, katalitik usullar universaldir va turli gazlar chuqur tozalash uchun qo'llanilishi mumkin. Ushbu usul bilan sanoat gazlari azot oksidi va oltingugurt, karbon monoksit, zararli organik birikmalar va boshqa toksik ifloslanishlar bilan tozalanishi mumkin. Shu bilan birga zararli moddalar ozgina zararli va zararli bo'lib, ba'zan foydali bo'ladi. Egzoz gazlarini tozalash uchun xuddi shu usul ishlatiladi . Aslida, bu usul katalizatorlar ishtirokidagi moddalarning kimyoviy ta'sirini boshqarish jarayonlarini ro'yobga chiqarishdan iborat bo'lib, bu aralashmalarning boshqa mahsulotlarga zarar etkazmasligi kerakligiga olib keladi.

Tabiiy gazni nordon komponentlardan tozalash uchun ishqorli absorbsiya usulining qo‘llanilishi katta oqimdagi gazlarni tozalashda unchalik samara bermaydi va qo‘llanilayotgan absorbentlar ekologik va xavfsizlik jihatlaridan sanoat miqyosida o‘zlashtirilishi imkoniyatlari cheklangandir.

Tabiiy gazni nordon komponentlardan tozalash uchun ishqorli absorbsiya usulining qo‘llanilishi katta oqimdagi gazlarni tozalashda unchalik samara bermaydi va qo‘llanilayotgan absorbentlar ekologik va xavfsizlik jihatlaridan sanoat miqyosida o‘zlashtirilishi imkoniyatlari cheklangandir.

Kon quduqlaridan qazib olinayotgan yoki neftgaz konlari yo‘ldosh gazlari tarkibida nordon gazlar bilan bir qatorda merkaptanlar miqdori ham ko‘p bo‘lgan ba’zi bir hollarda past va o‘rtacha bosimdagi tabiiy va neft yo‘ldosh gazlarni nordon komponentlardan aminlar yordamida absorbsiya uslida tozalash uchun kon sharoitlarida USOG-AO va USOG-AO/S qurilmalari qo‘llaniladi.

USOG-AO qurilmasida ajratib olinayotgan nordon komponentlar yong‘insiz katalitik oksidlash usuli bilan utilizatsiya qilishga va USOG-AO/S qurilmasi nordon gazlardan suyuq oltingugurt olishga mo‘ljallangan bo‘lib har ikkala qurilma massalari kichikligi va gabarit o‘lchamlari bo‘yicha ixchamliklari bilan farq qiladi.

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT