Mavzu: gruntlarning reologik xossalari

Gmntlarga qisqa vaqt ichida ta’sir etgan bosim natijasida ham gmnt yaxlitligi buziladi, bu kuch uzoq vaqt ta’sir etib, grunt yaxlitligini buzgan kuch miqdoridan ko‘p bo'lishi mumkin.

Ikki holatda ham bosim natijasida ularning zarrachalari asta-sekin harakatga kelib, siljish jarayoni sodir bo‘ladi. Kichik miqdordagi bosim gruntga uzoq vaqt ta’sir etsa, gruntlarning fizik-mexanik xossalarining o‘zgarishi — shu gruntning relogik xususiyati deyiladi. Reologik xususiyat sekin plastik oquvchanlikdir, bunda bosim doimiy o‘zgarmas bolib, deformatsiya to‘xtovsiz o‘sib borishi holati yuz beradi, deformatsiya miqdori grunt zichlangan yoki siqilgan holatda (zo‘riqish to‘xtovsiz kamayib boradi) va gruntning mustahkamligi kamayib, yaxlitligi buzilganda namoyon bo‘ladi.

Poydevoming asosini turg'unligi koeffisientini hisobga olish masalasi inshoatni statik masalasidir. Tnshoat asosining chegaraviy muvozanat holati koeffisentini hisoblashda quyidagi tenglamani aniqlash kerak bo‘ladi.

• Poydevoming asosini turg'unligi koeffisientini hisobga olish masalasi inshoatni statik masalasidir. Tnshoat asosining chegaraviy muvozanat holati koeffisentini hisoblashda quyidagi tenglamani aniqlash kerak bo‘ladi.

N≤Nkr

• bunda N — inshoat poydevori orqali gruntlarga ta’sir etayotgan bosim; Nkr — hegaraviy bosim, bu bosim ostida gruntlarda chegaraviy muvozanat holati yuzaga keladi.
• Chegaraviy bosim (Nkp) ham xuddi inshoatga ta’sir etayotgan bosimdan iborat bo‘lib, farqi faqat ularning qiymatidadir.
• Inshoatning turg‘unlik koeffisienti deb inshoat poydevori asosini chegaraviy muvozanat holatiga keltiruvchi bosimning haqiqatda ta’sir etayotgan bosimga bo'lgan nisbatiga aytiladi. Odatda, bir paytni o‘zida gruntlarga gorizontal hamda vertikal kuchlar ta’sirida ularning qiymati o‘zgarmaydi. Chunki ularning teng ta’sir etuvchi yo'nalishi o'zgarmas bo'ladi, bu holda yuqoridagi usul bilan kritik bosimni aniqlash mumkin bo'lmay qoladi. Shuning uchun har bir kuchlarning ta’sir etish yo‘nalishiga qarab, alohida-alohida xususiy turg‘unlik koeffisienti aniqlanadi. Chunki bu kuchlar o‘zicha muvozanat holatini buzishi mumkin.