Mavzu: Ilmiy tadqiqotning yо‘nalishini tanlash va mavzuni asoslash

Konsensus. Olimning mehnati va konsensus, ya’ni murosaga kelish muammosi uning portretini tо‘ldiradi. Bir qutbda nazariyaning mazmuni, uni tuzish metodlari xususida talab etiladigan yakdillik, eksperimental bazani asoslash va uning oqibatlari haqidagi xulosalar tursa, boshqa qutbda – opponent dalillarini tushunish, ularni munozara uchun о‘rinli shaklga solishni xohlamaslik turadi. Tadqiqotchilar konsensus ham, diskonsensus ham ochiq va yashirin tarzda mavjud bо‘lishi mumkinligini qayd etadilar. Ochiq konsensus darsliklarda, monografiyalarda о‘z aksini topadi. U institusional yо‘l: о‘quv yurtlarida yangi kafedralar ochilishi, tadqiqotlar uchun mablaQlar ajratilishi bilan namoyon bо‘ladi. Yashirin konsensus olimlar muhokama chog‘ida «og‘ir» mavzularni kо‘tarmasligi yoki ular о‘zlari ayni bir masala xususida bir xil fikrlashlarini taxmin qilishlarida namoyon bо‘ladi.

• Konsensus. Olimning mehnati va konsensus, ya’ni murosaga kelish muammosi uning portretini tо‘ldiradi. Bir qutbda nazariyaning mazmuni, uni tuzish metodlari xususida talab etiladigan yakdillik, eksperimental bazani asoslash va uning oqibatlari haqidagi xulosalar tursa, boshqa qutbda – opponent dalillarini tushunish, ularni munozara uchun о‘rinli shaklga solishni xohlamaslik turadi. Tadqiqotchilar konsensus ham, diskonsensus ham ochiq va yashirin tarzda mavjud bо‘lishi mumkinligini qayd etadilar. Ochiq konsensus darsliklarda, monografiyalarda о‘z aksini topadi. U institusional yо‘l: о‘quv yurtlarida yangi kafedralar ochilishi, tadqiqotlar uchun mablaQlar ajratilishi bilan namoyon bо‘ladi. Yashirin konsensus olimlar muhokama chog‘ida «og‘ir» mavzularni kо‘tarmasligi yoki ular о‘zlari ayni bir masala xususida bir xil fikrlashlarini taxmin qilishlarida namoyon bо‘ladi.

Konsensusga erishish taxminan quyidagi darajalarda amalga oshiriladi:

Paradigma darajasi;

2) ilmiy tadqiqot dasturi darajasi;

3) maktablar va yо‘nalishlar darajasi;

• 4) individual qarorlar va kelishuvlar darajasi.