Mavzu: Inersiya kuchlari. Noinersial sanoq tizimlaridagi inersiya kuchlari

M FR .

Kuch momentining birligi 1N*m .

Biror jismning aylanish o’qiga nisbatan inersiya momenti I deb, jism massasini shu o’qqacha bo’lgan masofa kvadrati ko’paytmasiga aytiladi.

I mR².

Inersiya momentining birligi XBS da 1kg*m²
Endi aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasini shunday yozish mumkin:

M I I ,

bu yerda - burchak tezlanish.
Ko’rilgan (3.20) ifoda aylanma harakat uchun Nyutonning 2-qonunini ifodalaydi. Biz uchun yangi

L I .
ifodani (3.20) ga qo’ysak,

M .
ni hosil qilamiz. Bu yerda L kattalik impuls momenti deb ataladi. Ko’rilgan (3.22) ifoda qattiq jismning aylanma harakatining asosiy tenglamasidir. Qattiq jism biror o’qqa nisbatan aylanganda uning kinetik energiyasi quyidagiga teng bo’ladi:

E_ayl

Endi qattiq jismning yassi harakatidagi kinetik energiyasini shunday yozamiz:

E_kin E_ayl E_ilg .

Bu ifodaning ma’nosi shuki, qattiq jism yassi harakatining kinetik energiyasi uning ilgarlanma harakati va aylanma harakatlarining kinetik energiyalarinig yig’indisiga teng.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.
1.O’rta ta’lim muassasalarining 10-sinf darsligi
1. Abdurazzoqov A. A., Nazirov E. N. “Yosh fizik ensiklopedik lug`ati” Toshkent - 1989.
2. A.K.Kikoin, I.K.Kikoin “Molekulyar fizika” Toshkent – 1978.
3. L.C.Jdanov va N.I.Xlebnikov “Fizika kursi texnikumlar uchun” ikkinchi qism. Toshkent – 1967.

1. www.ziyonet.uz
2. www.uzvip.uz
3. www.referat.uz
4. www.doc.uz
5.moodle.pharmi.uz