Mavzu: Inson motivatsiyasining vaziyatlilik va shaxslilik jabhalari Reja

Motivatsiya nima?
Va motivatsiya haqida suhbatni ushbu kontseptsiyaning aniq ta’rifidan boshlash kerak. “Motivatsiya” tushunchasi lotincha “harakatlanish” so’zidan kelib chiqqan. Motivatsiyaning bir nechta ta’riflari mavjud:
Motivatsiya – bu harakat uchun motivatsiya.
Motivatsiya – bu insonning har qanday faoliyat orqali o’z ehtiyojlarini qondirish qobiliyatidir.
Motivatsiya – bu odamlarning xatti-harakatlarini boshqaradigan va uning uyushganligi, diqqat markazini, barqarorligi va faolligini belgilaydigan dinamik psixofiziologik jarayon.
Hozirgi vaqtda ushbu kontseptsiya turli olimlar tomonidan har xil tushuniladi. Kimdir motivatsiya motivatsiya va faoliyat uchun mas’ul bo’lgan jarayonlar to’plami degan fikrda. Boshqalar motivatsiyani motivlar to’plami sifatida belgilaydilar.

Motiv – bu ideal yoki moddiy ob’ekt bo’lib, unga erishish faoliyatning ma’nosidir. Bu odamga o’ziga xos tajribalar ko’rinishida ko’rinadi, bu narsa ushbu ob’ektga erishishdan ijobiy his-tuyg’ular yoki hozirgi vaziyatda norozilik bilan bog’liq bo’lgan salbiy xususiyatlar bilan tavsiflanishi mumkin. Motivni amalga oshirish uchun siz jiddiy ichki ish qilishingiz kerak.

Motiv ko’pincha ehtiyoj yoki maqsad bilan aralashib ketadi, ammo ehtiyoj bu noqulaylikni bartaraf etish uchun ong ostidagi istakdir va maqsad ongli maqsadni belgilash jarayonining natijasidir. Masalan, ochlik – bu ehtiyoj, ovqatlanish istagi – motiv, odamning qo’llari etib boradigan ovqat esa maqsaddir.
Motivatsiya murakkab psixologik hodisadir, bu uning xilma-xilligini tushuntiradi.
Motivatsiya turlari
Psixologiyada inson motivatsiyasining quyidagi turlarini ajratish odatiy holdir:
Tashqi motivatsiya – bu har qanday faoliyatning mazmuni bilan bog’liq bo’lmagan, lekin inson uchun tashqi holatlar bilan bog’liq bo’lgan motivatsiya (mukofot olish uchun musobaqalarda qatnashish va boshqalar).
Ichki motivatsiya – bu faoliyat mazmuni bilan bog’liq bo’lgan motivatsiya, ammo tashqi sharoitlar bilan bog’liq emas (sport bilan shug’ullanish, chunki u ijobiy his-tuyg’ularni beradi va hokazo).
Ijobiy motivatsiya – bu ijobiy rag’batlantirishga asoslangan motivatsiya (agar men injiq bo’lmasam, ota-onam menga kompyuter o’yinini o’ynashga ruxsat berishadi va hokazo).
Salbiy motivatsiya – bu salbiy rag’batlantirishga asoslangan motivatsiya (agar men harakat qilmasam, ota-onam meni tanqid qilmaydi va hokazo).
Barqaror motivatsiya – bu insonning tabiiy ehtiyojlari (tashnalik, ochlik va boshqalarni qondirish) ga asoslangan motivatsiya.
Barqaror motivatsiya – bu doimiy tashqi qo’llab-quvvatlashni talab qiladigan motivatsiya (chekishni tashlash, vazn yo’qotish va hk).
Barqaror va beqaror turtki turiga qarab ham farq qiladi. Motivatsiyaning ikkita asosiy turi mavjud: “bir narsaga” yoki “bir narsadan” (uni ko’pincha “sabzi va tayoq usuli” deb ham atashadi). Ammo qo’shimcha turtki turlari mavjud:
O’z-o’zini boshqarishni ta’minlashga qaratilgan individual motivatsiya (chanqash, ochlik, og’riqdan saqlanish, haroratni saqlash va boshqalar);
Guruh motivatsiyasi (avlodlarga g’amxo’rlik qilish, jamiyatda o’z o’rnini topish, jamiyat tuzilishini saqlab qolish va boshqalar);
Kognitiv motivatsiya (o’yin faoliyati, izlanish harakati).
Foydalangan adabiyotlar ro'yxati
1.Babanskiy Yu.K.O’quv jarayonini intensivlashtirish. M., 1989 yil
2.Kollektiv kognitiv faoliyat. M., 1987 yil
3.Vixanskiy O.S., Naumov A.I. Menejment. M.: Gardika, 1999
4.Gonoblin F.N. M., 1982
5.Dyatlov V.A., Kibanov A.Ya., Pixalo V.T. Xodimlarni boshqarish. M.: PRIOR, 1998 yil
6.Egorshin A.P. Xodimlarni boshqarish. Nijniy Novgorod: NIMB, 1999 yil.
7.O’rganishni o’rganish uchun Ermolaev B.A. M., 1988 yil
8.Texnikumda o’qitishni takomillashtirish Eretskiy M.N. M., 1987 yil