Mavzu꞉ Insonparvarlik tamoyili Shahriabz Pedagogika Instituti Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi 1-bosqich 4-23 guruh talabasi Usmonova Yulduzning Bolalarning ijtimoiy moslashuvi fanidan slaydi

Ikki yoshli bolajonga murakkab bo'lmagan, kattalarning harakatini eslatadigan o'yinchoqlar mos keladi. Bu masalan qiz bolalarga "qo'g'irchoq" -bola unga ovqat berishga urinadi, uxlatadi. Chunki bu harakatlar u uchun judatanishdir. O'g'il bola uchun misol tariqasida "yuk mashinasi"turidagi mashinalar, u bunday o'yinchoq yordamida turli kubiklarni, ilgariolingan o'yinchoqlarni bir joydan, boshqa joyga ortib olib boradi. Turli shaklchalar, ular yordamida bolalar qumda turli figuralarni yasaydilar. E'tibor bergan bo'lsangiz, ushbu o'yinchoqlar bilan ma'lum voqealar bog'langan. Va bular bolaning umumiy rivojiga nihoyat katta ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Bolabunday harakatlarni amalga oshirar ekan, o'z kichik olamini yaratadi, u yerda o'z o'yinchoqlari bilan yashashga, ular haqida g'amxo'rlik qilishga qisman o'rganadi. Ikki-uch yoshlik bolalarning o'yinchoqlari ma'lum darajada katta hajmlarga ega bo'lishi, ortiqcha mayda-chuydalarsiz, oddiy tuzilishga ega bo'lishi lozim

Ko„rish va eshitish qobiliyatini rivojlantiradi, diqqatni bir joyga jamlashga o„rgatadi, shuningdek, ijtimoiy-ruhiy rivojlanishiga ko„maklashadi. Keyinroq bola ularga talpinishni boshlaydi, “qo„l-ko„z” harakatlarini boshqarishni o„rganadi. Shaqildoq 0 dan 12 oylikkacha bo‘lgan bolalar uchun Mayda motorikani, diqqatni jamlashni, lokomotorikani (harakatlarni umumiy jamlashni) rivojlantiradi. Piramida 6 oydan oshgan bolalar uchun Sensomotor koordinatsiyani shakllantirishga, “qo„llar va ko„zlar” harakatinimuvofiqlashtirishga yordamlashadi. O„yinchoqning tarkibiy qismlaridan foydalanib, bolani shakl, rang va hajm haqidagi asosiy tushunchalar bilan tanishtirish mumkin. Bir-birining ichiga tushadigan o‘yinchoqlar 6 oydan oshgan bolalar uchun Bunday o„yinchoqlarning asosiy turlari — idishlar va ramkalar. O„yinchoqning tarkibiy qismlarini birlashtirar ekan, bola buyumlarning hajmi va shaklini solishtirishni, qo„l va ko„z harakatlarini boshqarishni o„rganadi. Bu o„yinchoqlar, shuningdek, fikrlash va tasavvur qobiliyatini rivojlantiradi. Obrazli o‘yinchoqlar — qo‘g‘irchoqlar, hayvonlar va h.k. 12 oydan oshgan bolalar uchun Ular bolada shaxs tushunchasi rivojlanishiga, ijtimoiy-ruhiy rivojlanishga ko„maklashadi, bola insonlar olamiga “qo„shilishiga” yordam beradi, o„yinning syujet liniyasini o„ylab topar ekan, bolaning tasavvuri va xayol qilish qobiliyati rivojlanadi

Mayda motorikani, mantiqni va harakatlarni boshqarish qobiliyatin vojlantiradi. Turli buyumlarni va ularning vazifalarini tushunishga yordam eradi. Barmoq bilan surtiladigan bo‘yoqlar 1,5 yoshdan oshgan bolalar uchun Tasavvurni, xayol qilishni, mantiqiy fikrlashni va qo„llarning mayda otorikasini rivojlantiradi. Ranglarni o„rganishga, sabab-oqibat bog„liqligini, ya‟n q qog„oz ustiga bo„yoq surtilsa, iz qolishini tushunishga yordam beradi. Mexanik mashinali yog‘och relslar 2 yoshdan oshgan bolalar uchun Bu yoshdagi bolalar uchun mo„ljallangan boshqa o„yinchoqlar kabi rang akl va hajmni o„rganishga yordamlashadi, mayda motorikani va tasavvurni antiqni rivojlantiradi. Begovel (tepkisiz velosiped) 2 yoshdan oshgan bolalar uchun Koordinatsiyani rivojlantiradi, muvozanat ushlashni o„rganishga ordamlashadi