Mavzu: Kasbiy-pedagogik muloqot texnologiyasi

5. O'qituvchi va o'quvchilarning jonli muloqotini tashkil etish
I.A.Karimov O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi IX sessiyasida so'zlagan nutqida
"O'qituvchi va o'quvchi munosabatidagi majburiy itoatkorlik o'rnini ongli intizom
egallashi... o'qituvchining bosh vazifasi o'quvchilarda mustaqil fikr yuritish
ko'nikmalarini hosil qilishdan iboratiigini, demokratik jamiyatda bolalar, umuman,
har bir inson erkin fikrlaydigan
etib tarbiyalanishi
, mustaqil fikrlash katta boylik..."
ekanligirii ta'kidiadl:
Demak, o'qituvchilarning asosiy vazifasi shaxs erkinligini, mustaqil fikrlash
qobiliyatini shakllantirishdan iborat. Shundagina ta'lim tizimida yoshlarga erkin
fikrlash imkoniyatlari yaratiladi. Davlat siyosatining ustuvor sohasi bo'lmish 
barkamol inson tarbivasiga mas'ul -o'qituvchilar zimmasiga bugungi kunda 
rivoilanayotgan jamivatimiz uchun yuksak ongli, mustaqil flkrlay oladigan, xulq-
atvori bilan o'zgalarga ibrat bo'ladigan bilimli, irodasi baquwat, o'z kasbini 
mukammal biladigan XXI asr kadrlarini tayyorlash mas'uliyati yuklangan.
O'qituvchining ta'lim-tarbiya sohasidagi faoliyatida erishishi lozim bo'lgan barcha
ijobiy natijalari uning o'quvchilar bilan jonli va erkin muloqotni to'g'ri tashkil etishi
muhim ahamiyatga ega. O'qituvchi so'z san'atining cheksiz qudrati asosida
o'quvchilarga tarbiyaviy ta'sir ko'rsatadi, har bir darsni samarali tashkil etib olib
boradi, o'quvchilar bilan so'zlashishni biladi, tarbiyaning suhbat, ma'ruza, hikoya
qilish kabi usullaridan o'rinli foydanadi. Ta'lim-tarbiya jarayonida o'quvchilar bilan
qizg'in muloqotni amalga oshiradi.
Ta'lim-tarbiyaviy faoliyatni mukammal tashkillashtirish o'qituvchining jonli
muloqotni samarali tashkil etishiga bog'liq. Bunda o'qituvchi va o'quvchining
muloqoti ijobiy natijalar berishi uchun o'qituvchida o'quvchilar bilan erkin
so'zlashuv qobiliyati bo'lishi kerak. Zero, o'qituvchi bilan o'quvchining muloqotini
bog'lovchi asosiy vosita - so'zdir. O'qituvchining so'z boyligi qanchalik ko'p bo'lsa,
muloqot olib borish qobiliyati tez namoyon bo'lib, ijobiy natijalarga erishishi oson
bo'ladi.

---

---

Odatda, so'z boyligi qashshoq bo'lgan o'qituvchilar o'z pedagogik faoliyatlarida

o'quvchilar bilan tezrtez ziddiyatlarga duch keladilar. O'qituvchining jonli muloqoti
har qanday tarbiyaviy tadbirning mazmun va mohiyatini o'quvchiga tabiiy holda
yetkazadi, shu jarayonning ob-yekti va subyekti o'rtasida muloqot uchun mustahkam
ko'prik yaratadi va ichki hissiyot bilan harakatlarning uyg'unlashuvini ta'minlaydi.