SAMARQAND TIBBIYOT INSTITUTI
TIBBIY VA BIOLOGIK FIZIKA KAFEDRASI
MAVZU: OPTIKA. YORUG’LIKNING XOSSALARI. KO’ZNING OPTIK SISTEMASI
REJA:
- Yorug’likning tabiati. Geometrik optika elementlari
- Yorug’lik interferensiyasi va difraksiyasi
- Linzalar va ularning turlari
- Ko’zning optik sistemasi. Ko’z optik sistemasidagi kamchiliklar va ularni bartaraf qilish
XVII asrning oxirida yorug’likning tabiati haqida ikki gipoteza: Nyutonning korpuskulyar gipotezasi va Gyuygensning to’lqinli gipotezasi paydo bo’ladi. Nyuton gipotezasiga binoan, yorug’lik qizdirilgan jismlar chiqaradigan maxsus zarrachalar oqimidan iborat. Yorug’likni to’lqin tabiati keyinchalik Maksvell tomonidan tushuntirildi. U yorug’likni elektromagnit to’lqin ekenligini ta’kidladi. Bu nazariya keyinchalik 1900 yillarga kelib M.Plank va A.Enshteynlar tomonidan kvant nuqtai nazaridan izohlandi. Unga ko’ra yorug’lik fotonlar oqimidan iborat elektromagnit to’lqindir.
To’lqin uzunligi qariyib 400.000 nm dan 2 nm gacha bo’lgan elektromagnit to’lqinlar optik nurlanish deb ataladi. To’lqin uzunligi 760 nm dan 400 nm (qariyib 380nm) gacha bo’lgan optik nurlanish ko’zga ta’sir qilganda yorug’likni sezishni paydo qiladi va shunga muvofiq ko’rinadigan nurlanish yoki oddiy qilib aytganda yorug’lik deb ataladi.
Turli to’lqin uzunligidagi ko’zga ko’rinadigan nurlanish ko’zda sifat jihatidan farq qiladigan har xil sezishni paydo qiladi. Bu farq yorug’likning rangi deb ataladi. Nurlanish oddiy yoki monoxromatik va murakkab bo’lishi mumkin. Amalda to’lqin uzunligi 0,1 nm dan ortiq farq qilmaydigan nurlanishlar monoxromatik deyiladi.
Barcha nuqtalarda yorug`likning tarqalish tezligi bir xil bo`lgan muhit bir jinsli muhit deb ataladi. Yorug`lik bir jinsli muhitda to`g`ri chiziqli tarqaladi. Ikki xil muhit chegarasida nur o`zining yo`nalishini o`zgartirib bir qismi birinchi muhitga qaytadi. Bu hodisa yorug`likning qaytishi deb ataladi. Yorug`likning qolgan qismi еsa ikkinchi muhitga o`tib, uning ichida tarqalishini davom еttiradi.
Dostları ilə paylaş: | 
