O‘rniga qo‘yish shifrlari
Shifrlash algoritmlari ochiq ma’lumot alfaviti belgilarini shifrma’lumot belgilariga akslantirishdan iborat ekanligi takidlandi. Akslantirishlar funksiyalari (kalit deb ataluvchi noma’lum) parametrga bog‘liq holda: jadval va analitik ifoda ko‘rinishlarida berilishi mumkin. O‘rniga qo‘yish shifrlash algoritmlarining dastlabki namunalari bo‘lgan tarixiy shifrlash algoritmlarining deyarli hammasi jadval ko‘rinishida ifodalanadi. O‘rniga qo‘yish shifrlash algoritmlarining umumiy xususiyatini hisobga olib, bu sinfdagi algoritmlarni jadval ko‘rinishda quyidagicha ifodalash mumkin:
Ochiq ma’lumot alfaviti (kirillcha belgilar)
|
A
|
B
|
...
|
...
|
Ya
|
Shifrma’lumot alfaviti (ikkilik sanoq sistemasi belgilari)
|
|
|
...
|
...
|
|
O‘rniga qo‘yish shifrlash algoritmlari, ularning asosini tashkil etuvchi akslantirishning bir qiymatli yoki ko‘p qiymatliligiga ko‘ra, bir qiymatli va ko‘p qiymatli sinflarga bo‘linadi.
Agar o‘rniga qo‘yish shifrlash algoritmida ochiq ma’lumot alfaviti belgilarining har biriga shifr ma’lumot alfavitining bitta belgisi mos qo‘yilsa, bunday algoritm bir qiymatli o‘rniga qo‘yish shifrlash algoritmi sinfiga kiradi.
Ko‘p qiymatli shifrlash algoritmlarida ochiq ma’lumot alfaviti belgilarining har biriga shifr ma’lumot alfavitining ikki yoki undan ortiq chekli sondagi belgilari mos qo‘yiladi, ya’ni ochiq ma’lumot alfavitining biror belgisiga shifr ma’lumot alfavitining chekli to‘plamdan olingan biror , , belgisi mos qo‘yiladi.
Dostları ilə paylaş: |
