Mavzu: Kredit tizimi: mazmuni, tarkibi va elementlari. Reja

5. O'zbekiston banklarining rivojlanish yo'llari va islohotlari.
Bozor iqtisodi sharoitida banKlarining roli, ularning iqtisodga ta'siri o'sib 
bormoqda. Banidar va uning Krediti mavjud Kapital tarmoqlar o'rtasida, ishtab chiqarish
va muomala sohasida taqsimlanadi va qayta taqsimianadi. Oxirgi yiltarda tijorat banklarining soni, ular bajaradigan operatsiyalar,
ularning ustav fondi va qo'yilmalari salmogi oshib bormoqda. Hozirgi
Kimda O'zbeKistonda 30 dan ortiq tijorat banKlari faoliyat Ko'rsatmoqda.
O'zbekiston Respublikasining "Banklar va bank faoliyati to'g'risidV'gi
qonunida lijorat banklarining quyidagi operatsiyalari qayd qilingan:
1. Mijozlarning hisob varaqalarini yuritish;
2. Mijozlarga kassa xizmati ko'rsatish;
3. Mijozning topshirig'iga binoan naqd pulsiz hisob-kitoblami bajarish;
4. Qisqa yoki uzoq muddatli kreditlar berish;
5. Shartnoma yoki pullik asosida, buyurtraachining topshirig'iga binoan,
kapitat qo'yilmalarini mablag' bilan ta'minlash;
6. Bo'sh pul mablag'lari - depozitlarini muomalaga jalb qilish;
7. Aholidan omonatlarni qabul qilish;
8. Faktoring operatsiyalarini amalga oshirish;
9. Lizing operatsiyalari ni amalga oshirish;
10. DavIatning hamda boshqalarning qimmatbaho qog'ozlarini xarid qilish va sotish;
11. Xorijiy valyuta va qimmatbaho metallarni xarid qilish va sotish;
l2. O'z mijozlari uchun kafolat va majburiyatlar berish;
13. Byudjetning kassa ijrosini bajarish;
14. Bank operatsiyalari bo'yicha maslahatlar berish va boshqa operatsiyalar.
Banklarning operatsiyalari ularning bevosita faoliyati (vazifasi) orqali amalga
oshiriladi. Sunday vazifaiar, yuqorida ko'rib o'tganimizdek, o'zaro bog'liq ikki turga bo'linadi.
Passiv bank mablag'larini shakkitantirish bo'yicha operatsiyalar.
Aktiv - bunday mablag'larni joylashtirish hamda foydalanish biian bog'liq
operatsiyalar.Bank mablag'lari o'ziga tegishli va jalb etilgan mablag'lardan vujudga kefadi.
O'ziga tegishli mablag'lar odatda banklar tasarrufidagi barcha ntablag'laming faqatuncha katta bo'Imagan qismlarini tashkil etadi. Ularning asosiy qismi depozitlar yoki banklarning mijozlariga qarashli omonatlardan iborat.
Bankning aktiv operatsiyafariga awalo beriladigan foizli ssudalar yoki
kreditlar kiradi. Qimmatli qog'oz garovga olinib beriladigan ssudalar, shunmgdek, mana
shunday qog'ozlami xarid qilish operatsiyalari fond operatsiyalari deb yuritiladi.
Bugungi kunda respublikada davlat mulkini xususiylashtirish bilan bog'liq
jarayonlar keng o'rin olganligi sababli, korxonalarga tegishli qiinmatli qog'ozlarbozoriga nisbatan davlat qimmatli qog'ozlar bozori aktiv harakat qilmoqda. Bu bozorda asosiy qatnashchilar sifatida esa tijorat banklari may
donga chiqmoqda. Respublika iqtisodiyotiga kirib keiayoigan "Lizing" jarayonlari bugungi kunda ishlab chiqarishni texnika va texnologiya bilan ta'minlash hamda qayta jihozlashda muhim ahamiyat kasb etadi.
mamlakatning bank tizimini takomiilashtirish biz uchun birinchi navbatdagi
vazifadir"- deya e'tirof etilgan. Chunki Mustaqillik e'lon qilingunicha mamlakatda
mustaqil bank tizimi mavjud emas edi va mavjud bank muassasalari sobiq Ittifoq bank tizimining tarkibiy qismi hisoblanardi.
O'zbekistonda bank tizimini shakllantirish jarayonini shartli ravishda bir
necha bosqichlarga bo'lish mumkin.
2012 йил январь–июнь ҳолатига юридик шахсларга тақдим этилган микрокредитлар
Бошқалар (265 млн.сўм) Саноат (31 млн.сўм) Транспорт ва коммуникация (198 млн.сўм)
Савдо ва умумий овқатланиш (680 млн.сўм) Xususiy kapitalni jalb etish bilan Bank tizimiga birga, bankiarni korporativ boshqarish tizimini yanada mustahkamlashga doir chora-tadbirlar ham amalga oshirildi. So'nggi ikki yil ichida bank tizimini yanada erkinlashtirish va isloh qilishga qaratiigan bir qator Prezident Farmonlari va Vazirlar Mahkamasi qarorlari qabul qilindi. Shunisi e'tiborliki, tijorat banklari tomonidan ajratilayotgan
mikrokreditlaming 50 foizigacha bo'lgan miqdorini naqd piilda berish, bank bilan doimiy aloqada bo'lgan va yaxslii kredit tarixiga ega tadbirkorlarga esa hattota'minotsiz, faqatgina ariza va biznes rejaga asosan ishonchli mikrokreditlar berish amaliyoti yo'lga qo'yilib, ishlab chiqarish mikrofirmalari, kichik va o'rtakorxonalar, dehqon va fermer xo'jaliklarining yuqori texnologik va innovatsiya loyihalarini kreditlash maqsadida imtiyozli kreditlash jamg'armasi tashkil qilindi.
O'tgan davr mobaynida bank tizimi faoliyati iqtisodiyotni barqarorlashtirtsh,
iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish maqsadida qulay makroiqtisodiy shart-sharoitlar yaratishga qaratildi.