Mavzu: lqtisodiy tahlilda balansli bog'lanish, zanjirli bog'lanish usullari. Iqtisodiy tahlil metodi

Asosiy fondlarning yangilanish dinamikasi va mehnatning fond bilan qurollanishi tahlili

Asosiy vositalarning yaroqlilik ko‘rsatkichlari ularning harakat ko‘rsatkichlarini o‘rganish asosida to‘ldiriladi.

Asosiy vositalarning harakat ko‘rsatkichlariga ularning yangilanishi va chiqib ketishi koeffitsiyentlari kiritiladi. Asosiy vositalarning yangilanish koeffitsiyenti joriy davrda yangi kiritilgan asosiy vositalar qiymatini asosiy vositalarning yil oxiridagi qiymatiga bo‘lish orqali topiladi. Asosiy vositalar-ning chiqib ketish koeffitsiyenti joriy davrda chiqib ketgan asosiy vositalar qiymatini ularning yil boshidagi qiymatiga bo‘lish asosida aniqlanadi. Ushbu koeffitsiyentlar aniqlanishi quyidagi formulalar orqali ham ifodalash mumkin.Asosiy vositalarning yangilanish koeffitsiyenti quyidagicha aniqlanadi:

Asosiy vositalar bilan ta’minlanganlik tahlilida muassasada asosiy vosita-larning rejaga va o‘tgan yillarga nisbatan mutlaq va nisbiy o‘zgarishlariga baho beriladi.

Budjet muassasalarida asosiy vositalar bilan qurollanganlik ko‘rsat-kichlari xizmat ko‘rsatish turiga qarab baholanadi, masalan, poliklinikalar-da har bir ish o‘rniga to‘g‘ri keladigan asosiy vositalar, shifoxonlarda ka-sallik turi bo‘yicha har bir bo‘limini asosiy vositalar bilan qurollanganlik darajasi aniqlanadi. Asosiy vositalar bilan qurollanganlik darajasi ularning samaradorlik ko‘rsatkichlarini o‘rganish asosida to‘ldiriladi. Ya’ni muas-sasaga faqat miqdor ko‘rsatkichlari orqali emas, balki sifat ko‘rsatkich-larini ham o‘rganish bilan baho beriladi.


Fond qaytimining dinamikasi va unga tashkiliy-texnika omillar ta’sirining tahlili

Budjet muassasalarida asosiy vositalardan foydalanish va ularning samaradorligiga baho berish moliyaviy tahlilning zarur shartlaridan biri hisoblanadi.Budjet muassasalarida olib borilayotgan iqtisodiy islohotlar bozor muno-sabatlari sharoitida ularni asosiy vositalar bilan yetarli darajada ta’minlan-ganligini o‘rganish bilan bir qatorda ularning samaradorlik ko‘rsatkichlarini o‘rganish asosiy o‘rinda turadi. Sababi, muassasa asosiy vositalar bilan yetarli darajada ta’minlangan bo‘lsa-yu, lekin ulardan samarali foydalanilmasa, u holda muassasaning samaradorligi pasayib ketadi.

Asosiy vositalarning samaradorlik ko‘rsatkichlari muassasa iqtisodiy faoliyatiga baho berishning muhim ko‘rsatkichlaridan biri sifatida olinadi. Ularning qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin.

Fond qaytimi	Fond sig‘imi
Xizmat ko‘rsatish Fondlari qaytimi	Xizmatlar hajmi Fq = Xizmat ko‘rsatish fondlari O‘rtacha yillik qiymati
Xizmat ko‘rsatish mashina va uskunalari qaytimi	Xizmatlar hajmi Fq = Mashina va uskunalar o‘rtacha yillik qiymati
Xizmat ko‘rsatish fondlari sig‘imi	Xizmat ko‘rsatish fondlari Fe = o‘rtacha yillik qiymati Xizmatlar hajmi
Xizmat ko‘rsatish mashina va uskunalar sig‘imi	mashina va uskunalar o‘rtacha Fe = yillik qiymati xizmatlar hajmi