MAKTABGACHA TA\'LIMDA MUOMMOLI TALIMNI TASHKIL ETISH BOSQICHLARI
II.BOB.MAKTABGACHA TAʼLIMDA MUAMMOLI TAʼLIMNI TASHKIL ETISH BOSQICHLARI 2.1.Maktabgacha taʼlimda muammoni qoʻyish darajalari va hal etish bosqichlari Maktabgacha ta’limda muammoni qo’yihs va muammoli vaziyatni hal etish darajalari:
- O’qituvchi muammoni qo’yadi va o’zi yechadi;
- O’qituvchi muammoni qo’yadi va uning yechimini o’quvchilar bilan birgalikda topadi;
- O’quvchilarning o’zlari muammoni qo’yadilar va uning yechimini topadilar.
Muammoli vaziyatni yechishda qo’llaniladigan usullar:
- Muammoni turli nuqtai nazardan o’rganish, tahlil qilish;
- Solishtirish, umumlashtirish;
- Dalillarni aniqlash va qo’llash;
- Vaziyatga bog’liq xulosalar chiqarish;
- O’quvchilarning o’zlari aniq savollar qo’yishi va boshqalar.
Muammoli ta’lim bosqichlari:
1. Muammoli vaziyat hosil qilish.
2. Muammoni yechish taxminlarini shakllantirish.
3. Yechimning to’g’riligini tekshirish (olingan yechim bilan bog’liq axborotni tizimlashtirish orqali).
Muammoni hal etish bosqichlari:
1. Isbotlash – bu muammoning ilgari to’g’ri deb tan olingan sabablar bilan bog’liqlarini topish asosida amalga oshiriladi.
2. Tekshirish – buni tanlangan sababning oqibatida hal etilayotgan muammo hosil bo’lishi to’g’riligini asoslash bilan amalga oshiriladi.
3. Tushuntirish – bu muammoning yechimi nima uchun to’g’riligini tasdiqlovchi sabablarni aniqlash asosida amalga oshiriladi
Muammoli ta’limni amerikalik psixolog, faylasuf va pedagog D.Dyui 1894 yilda Chikagoda tashkil etgan tajriba maktabida qo’llagan. XX asrning 60 yillarida bu yo’nalishda tadqiqotlar olib borildi. 70-80 yillarga kelib, amaliyotga keng joriy etildi. Muammoli o’qitishni chuqur o’rganish XX asrning 60-yillarida boshlangan bo’lib, uning asosida “Tafakkur- muammoli vaziyatdan boshlanadi”-degan g’oya yotadi fikrlash psixologiyasi nuqtai nazaridan muammoli o’qitish g’oyasi va tamoyillari S.L.Rubinshteyn, M.I.Maxmutov, V.Okon, I.Ya.Lerner tomonidan ishlab chiqilgan.
