Mavzu: Mehnat haqi hisoblashni hujjatlashtirish Reja

Misol. Korxona kassiriga 1 martdan 24 ish kuniga (15 kunlik asosiy ta’til va 9 kunlik qo‘shimcha ta’til) navbatdagi yillik ta’til berildi. Mart oyida mehnat ta’tiliga chiqishdan avvalgi 12 kalendar’ oydagi tarif stavkasidan oshadigan summa 1210000 so‘mga teng bo‘lagan. Hisob-kitob kunida tarifikatsiya bo‘yicha ish haqi 1 000 000 so‘mga teng. Xodimning o‘rtacha oylik ish haqi quyidagi summani tashkil etadi:

1 000 000 + 1 210 000 : 12 = 1 100 833 so‘m

Olti kunlik ish haftasi hisobida ta’tillarga haq to‘lash uchun summalarni hisoblayotganda o‘rtacha oylik ish davomiyligi 25,4 kun miqdorida qabul qilinadi. Xodimga hisoblangan ta’til puli summasi 1 040 157 so‘mni tashkil etadi (1100833/25,4x24).

Muomala quyidagi provodka bilan rasmiylashtiriladi:

Debet 9420 “Ma’muriy xarajatlar”

Kredit 6710 “Mehnat haqi bo‘yicha xodim bilan hisoblashishlar”

Ta’til uchun to‘lov summalari ishlanmagan vaqt uchun to‘lovlarga kiradi va unga JShDS, YaIT va majburiy sug‘urta badallari solinadi. Shuningdek ular ShJBPHga badallar to‘lashda hisobga olinadi.

Mehnat kodeksining 285-moddasida xodimlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqasi:

• 
  mehnat qobiliyatini yo‘qotish bilan bog‘liq kasal bo‘lganda (shikastlanganda);
  
• 
  sanatoriy-kurortda davolanganda;
  
• 
  oilaning betob a’zosini parvarish qilganda;
  
• 
  karantin e’lon qilinganda;
  
• 
  sil kasali yoki kasb kasalligiga chalingani sababli vaqtincha boshqa ishga o‘tkazilganda;
  
• 
  reabilitatsiya muassasalariga joylagan holda mehnat qobiliyati tiklanganda yoki protez qilinganda to‘lanadi.
  

Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqasi mehnatda mayib bo‘lgan va kasb kasalligiga chalinganda:

1. 
   ish haqining to‘liq miqdorida;
   
2. 
   ijtimoiy jihatdan ahamiyatli kasalliklar bo‘yicha hisobda turadigan xodimlarga ularning davlat ijtimoiy sug‘urtasi badallarini to‘lagan muddatiga (umumiy ish stajiga) qarab:
   

• 
  8 yillik va undan ortiq umumiy ish stajiga ega bo‘lganlarga — ish haqining 100 %i;
  
• 
  5 yildan 8 yilgacha umumiy ish stajiga ega bo‘lganlarga — 80 %i;
  
• 
  5 yildan kam umumiy ish stajiga ega bo‘lganlarga — 60 %i miqdorida;
  

3. 
   boshqa holatlarda ularning davlat ijtimoiy sug‘urtasi badallarini to‘lagan muddatiga (umumiy ish stajiga) qarab:
   

• 
  umumiy ish staji 8 yil va undan ortiq bo‘lganlarga, shuningdek 21 yoshga etmagan sag‘ir etimlarga - ish haqining 80 %i;
  
• 
  umumiy ish staji 8 yilgacha bo‘lganlarga - 60 %i miqdorida to‘lanadi.
  

Misol. Xodim 1 martdan 5 martgacha vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo‘yicha kasallik varaqasini taqdim etdi. Xodimning lavozim maoshi martda 1325000 so‘mni tashkil etgan. O‘tgan 12 oyda lavozim maoshidan ortiq summasi 711 780 so‘mni tashkil etadi. Nafaqa ish haqining 80 %i miqdorida to‘lanadi.

Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo‘yicha kasallik varaqasiga asosan haq to‘lash uchun o‘rtacha oylik ish haqi 1 384 315 so‘m miqdorida (1325000 + 711780 :

12. 
    . O‘rtacha oylik ish haqini maosh olingan davrdagi jadval bo‘yicha ish kunlari soniga bo‘lish yo‘li bilan aniqlanadigan o‘rtacha kunlik ish haqi 65920 so‘mni tashkil etdi (1 384 315 : 21).
    

1 martdan 5 martigacha vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqasi 263 680 so‘m miqdorida to‘lanadi (65920 x 5 x 80%).

Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo‘yicha hisoblangan nafaqa xodimning jami daromadiga kiritiladi va belgilangan tartibda unga daromad solig‘i solinadi.

Mehnat kodeksining 233-moddasida ayollarga tuqqunga qadar etmish kalendar kun va tuqqanidan keyin ellik olti kalendar kun (tug‘ish qiyin kechgan yoki ikki va undan ortiq bola tug‘ilgan hollarda - etmish kalendar kun) muddati bilan homiladorlik va tug‘ish ta’tillari berilib, davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha nafaqa to‘lanishi nazarda tutiladi.

Nafaqa ayollarga ish joyi bo‘yicha belgilangan tartibda berilgan vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi asosida tayinlanadi va to‘lanadi. Homiladorlik va tug‘ish ta’tili summasi hisoblanib, ayolga tuqquniga qadar haqiqatda foydalanilgan kunlar sonidan qat’i nazar to‘liq beriladi.