Mavzu: Mustaqillik yillarida O‘zbekistondagi ma’naviy va madaniy taraqqiyot. Reja

Milliy urf-odatlar, qadriyat va an’analarning tiklanishi.

Xalqning ma’naviy ruhini mustahkamlash va rivojlantirish-O‘zbekistonda davlat va jamiyatning eng muhim vazifasidir. O‘zbekistonning milliy istiqlol g‘oyasi, uning mohiyati va ahamiyati. Jamiyat taraqqiyotida ro‘y berayotgan o‘zgarishlarni tushunish, hur fikrlilikka intilish kishilarni istiqlol yo‘lidan olib boruvchi g‘oyaviy qarashlar hozirgi kunning asosiy vazifalaridan biri bo‘lib qolmoqda. Jamiyatimizda siyosiy mustaqillikka erishib iqtisodiy, madaniy-ma’rifiy ishlar amalga oshirilayotgan bir vaqtda milliy istiqlol g‘oyasi va mafkurasi birinchi Prezidentimiz aytganidek, «suv bilan havodek zarurdir». Busiz, ya’ni fikrlash, e’tiqod o‘zgarmasdan bozor munosabatlariga o‘tish davrida ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy barqarorlikka erishish murakkab vazifadir. I.A.Karimov milliy mustaqillik g‘oyasining zarurligi to‘g‘risida gapirar ekan «O‘zining kelajagini qurmoqchi bo‘lgan har qanday davlat yoxud jamiyat, albatta o‘z milliy g‘oyasiga suyanishi va tayanishi kerak», - deb ta’kidlaydi va milliy istiqlol mafkurasining vazifasini ko‘rsatib uning: «...asl ma’nosi eskicha aqidalardan xoli bo‘lgan, mustaqil va yangicha fikrlovchi kishilarni tarbiyalashdan iborat»,-deydi. Mustaqillik g‘oyasi va mafkurasining xalqimizga to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatuvchi, uni birlashtiruvchi, buyuk maqsadlar uchun butun kuchlarimizni uyg‘unlashtiruvchi ahamiyatini nazarda tutib birinchi Birinchi Prezidentimiz I.A. Karimov mustaqillikning dastlabki davrida, 1993-yil 6-may O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining II chaqiriq, XII sessiyasida «Oldimizda turgan eng muhim masala, bu-milliy istiqlol mafkurasini yaratish va hayotimizga tadbiq etishdir»,-degan edi.
Kishilarimizni qaysi toifa va guruhda bo‘lishidan qat’iy nazar ma’naviy inqirozdan chiqaradigan yagona milliy g‘oya atrofida birlashtiradigan birdan-bir qudratli kuch ana shu milliy mustaqillik mafkurasidir. Yagona maqsad, yagona g‘oya bo‘lmasa jamiyat inqirozga uchraydi, halok bo‘ladi. Buni biz yaqin va olis o‘tmishdagi tariximizdan bilamiz. Milliy istiqlol g‘oyasi kelajak maqsadni ifodalaydigan xalqimizning ming yillik tarixini buyuk kelajak bilan bog‘laydigan, ana shu yuksak maqsad yo‘lida 130 dan ortiq millatlar va elatlarni, barcha kishilarimizni birlashtiruvchi bayroq vazifasini bajaradi. Milliy istiqlol g‘oyasi O‘zbekiston respublikasining ko‘p millatli omilini saqlab qolishi va uni rivojlantirishdek buyuk maqsadni o‘zining adolatli, insonparvar huquqiy jamiyat qurish yo‘lidagi ustuvor yo‘nalish deb qaraydi . “O‘zbekiston vatanim manim” g‘oyasi barcha o‘zbekistonliklarning dilidan o‘rin olgan. Bu fikrlarning tasdig‘ini «Ijtimoiy fikr» markazi tomonidan 1999-yilning iyun oyida o‘tkazilgan sosiologik tadqiqotlarning natijasida ko‘rish mumkin.
Qoraqolpog‘iston Respublikasi, Samarqand, Toshkent, Farg‘ona viloyatlari va Toshkent shahrida 1350 respondentlar ishtirokida o‘tkazilgan tadqiqotda o‘zbeklardan tashqari tojik, qozoq, tatar, qirg‘iz, rus, ukrain, belorus millatlari vakillari O‘zbekistonda millatlararo va fuqarolik barqarorlikning sabablari nimada?-degan savolga yakdillik bilan quyidagicha javob berdilar: 59,5%- Respublika Birinchi Prezidenti I.Karimovning oqilona siyosati, 31,3% - davlatning oddiy xalq to‘g‘risidagi g‘amxo‘rligi, 22%-o‘zbek xalqining bag‘rikengligi, 15,3%-iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy hayotdagi barqarorlik. O‘zbekistonning bozor munosabatlariga asoslangan demokratik jamiyat qurish yo‘lida iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, madaniy-ma’rifiy ishlarimizdagi barqarorlik mafkuraviy tahdidlarni oldini olishni muhim vazifa qilib qo‘yadi. Shu maqsadda xalqimizning an’analariga, udumlariga, tiliga, diniga, ruhiyatiga asoslanib, kelajakka ishonch, mehr-oqibat, insof, sabr-toqat, adolat, ma’rifat tuyg‘ularini kishilar ongiga singdirish lozimdir. Milliy mustaqillik g‘oyasining eng muhim vazifalaridan biri mustaqilligimiz tayanchi va kelajagi Yosh avlodni milliy g‘urur, Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalashdan iborat.
Mustaqillik g‘oyalariga e’tiborsizlik og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkin. 1999-yil 16-fevral «qonli seshanba» kungi voqealar milliy mustaqillik g‘oyasini, mafkurasini Yoshlarimiz diliga etkazish zarurligini, buning uchun g‘oyaviy, mafkuraviy ishlarimizni kuchaytirish lozimligini ko‘rsatdi. Milliy istiqlol g‘oyasini, uning tushuncha va tamoyillarini xalqimiz, birinchi 127 navbatda Yoshlarimiz o‘rtasida targ‘ib va tashviq etishning usul-uslublarini shakllantirish yo‘lida dastlabki qadamlar qo‘yilmoqda. «Ma’naviyat va ma’rifat» markazi qoshidagi targ‘ibot-tashviqot markazining tuzilgani, jamoatchi ma’ruzachilar ishining yo‘lga qo‘yilayotgani, ular uchun ”Voizga yordam” ruknida risolalar chop etilayotgani shular jumlasidandir. Birinchi Prezidentimiz farmoni bilan «Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar” maxsus fan sifatida ta’lim tizimining barcha bosqichlariga kiritildi. O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining 2001-yil 4-yanvardagi «Milliy istiqlol g‘oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar» haqidagi farmoyishi asosida mamlakatimiz ta’lim tizimining barcha bosqichlarida mazkur o‘quv kursi joriy qilindi. «Milliy istiqlol mafkurasining bosh g‘oyasi – «Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot!»dir. Milliy istiqlol mafkurasining asosiy g‘oyalari: -vatan ravnaqi;-yurt tinchligi;- xalq farovonligi; ijtimoiy hamkorlik; millatlararo totuvlik; dinlararo bag‘rikenglik; komil inson.
Mamlakatimiz taraqqiy ettirish bo‘yicha qabul qilingan Harakatlar strategiyasida belgilab berilgan ustivor vazifalardan kelib chiqqan holda milliy g‘oyani rivojlantirish dolzarb masalaga aylandi. Zero, Harakatlar strategiyasini Milliy strategiyamiz desak ham adashmaymiz. Davlatimiz rahbarining 2019-yil 8-apreldagi «O‘zbekiston taraqqiyotining yangi bosqichida milliy g‘oyani rivojlantirish konsepsiyasini ishlab chiqishga doir chora- tadbirlar to‘g‘risida»gi farmoyishi asosida taniqli olimlar, ekspertlar, ijodkor ziyolilardan iborat ishchi guruh tomonidan Milliy g‘oya konsepsiyasi ishlab chiqildi⁶. Mazkur konsepsiyada mamlakatimizda milliy yuksalish g‘oyasi asosida amalga oshiriladigan eng muhim vazifalar aks etgan. Yurtimizda tinchlik, fuqarolar va millatlararo hamjihatlik va bag‘rikenglikni mustahkamlash, demokratik tamoyillarni to‘liq qaror toptirish, inson huquq va erkinliklari, qonun ustivorligi va adolat,moddiy hamda ma’naviy hayotning barobar rivojlanishi o‘z ifodasini topgan.
Shu nuqtai nazardan qaraganda, O‘zbekiston taraqqiyotining hozirgi bosqichida «Milliy tiklanishdan-milliy yuksalish sari» degan ulug‘ maqsad bosh g‘oya sifatida maydonga chiqmoqda. Milliy yuksalish g‘oyasining asosiy tushunchalari orasiga kiritilgan «Yagona Vatan tuyg‘usi», «Adolat-qonun ustivorligida», «Xalq roziligi», «Jaholatga qarshi-ma’rifat», «Innovatsion taraqqiyot» tushunchalari milliy tiklanishdan-milliy yuksalish sari degan ulug‘ maqsad davlat va jamiyat hayotining barcha sohasini kompleks rivojlantirishni, xalqimizga bunyodkorlik va yaratuvchanlik ruhini baxsh etishni nazarda tutadi. Jahon tarixiga nazar solsak,har bir xalq avvalo ma’naviy birlashuvi,milliy g‘oyasi bilan yuksalgan.Bugun yangi hayot qurish,rivojlangan davlatlar qatoriga chiqish yo‘lidan borayotgan mamlakatimizda ham milliy g‘oya masalasi juda muhim ahamiyatga ega.
Milliy g‘oya mohiyatini to‘liq anglab etmagan, eski mafkurani tasavvur qilib,bunga yuzaki qaraydiganlar ham yo‘q emas. Shu bois Prezident mamlakatimiz mafkurasining asosiy goyasini ta’kidlab o‘tdi: «Biz yaratayotgan yangi O‘zbekiston mafkurasi ezgulik, odamiylik, gumanizm g‘oyasi bo‘ladi. Biz mafkura deganda, avvalo, fikr tarbiyasini, milliy va umuminsoniy qadriyatlar tarbiyasini tushunamiz. Ular xalqimizning necha ming yillik hayotiy tushuncha va qadriyatlariga asoslangan», - dedi davlatmiz rahbari. Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi ishini tanqidiy o‘rganib chiqib, faoliyatini tubdan takomillashtirishga qaror qilindi. Markazning «Ma’naviyat targ‘ibotchisi» o‘quv muassasasi negizida Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar instituti tashkil etildi. Milliy g‘oya targ‘iboti, ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirish, jamiyatda adabiyot va kitobxonlikni yanada rivojlantirish maqsadida «Ijod» jamoat fondi negizida Ma’naviyat va ijodni qo‘llab-quvvatlash fondi tashkil etildi. 2021-yil 26- mart kuni Prezidentimiz tomonidan qabul qilingan «Ma’naviy – ma’rifiy ishlar tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori ma’naviy-ma’rifiy ishlarning samarasini va ta’sirchanligini oshirishda muhim ahamiyatga egadir. Mazkur qarorda ma’naviy–ma’rifiy ishlar tizimini tubdan takomillashtirishning ustivor yo‘nalishlari ko‘rsatib berilishi bilan birga ezgulik va insonparvarlik tamoyiliga asoslangan «Milliy tiklanishdan-milliy yuksalish sari» g‘oyasining keng targ‘ib etish orqali jamiyatda sog‘lom dunyoqarash va bunyodkorlikni umummilliy harakatga aylantirish vazifasi ta’kidlab o‘tilgan. Shuningdek oila ta’lim tashkilotlari va mahallalarda ma’naviy tarbiyaning uzviyligini ta’minlashga ham alohida e’tibor qaratilgan⁷.
Ta’lim tashkilotlarida madaniy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirish hamda 2020-2021 o‘quv yilidan boshlab oliy ta’lim tizimining o‘quv rejalariga «Ma’naviyatshunoslik», «Kasbiy ma’naviyat» fanlarining kiritilishi har bir mutaxassisning nafaqat malakali kadr, balki ma’nan komil va yuksak inson bo‘lishiga xizmat qiladi. Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, ma’naviy-ma’rifiy ishlarni davlatimiz siyosati darajasiga ko‘tarilgan bir paytda «Agar jamiyat hayotining tanasi iqtisodiyot bo‘lsa, uning joni va ruhi ma’naviyatdir,-dedi Shavkat Mirziyoyev yig‘ilishda, -Biz yangi O‘zbekistonni barpo etishga qaror qilgan ekanmiz, ikkita mahkam ustunga tayanamiz. Birinchisi-ajdodlarimizning boy merosi va milliy qadiyatlarga asoslangan kuchli ma’naviyat». O‘rta Osiyo, xususan, O‘zbekiston hududida qadimdan boshlab ilm-fanning hamma sohasi, ayniqsa, astronomiya, matematika, tibbiyot, kimyo, me’morchilik, ma’danshunoslik, falsafa, musiqa, tilshunoslik, adabiyotshunoslik rivojlangan. Hozirgi kunda O‘zbekiston olimlari ota-bobolari yaratib ketgan ilmiy merosni chuqurroq o‘rganib yanada boyitmoqdalar. Ular o‘z milliy asarlari va kashfiyotlari bilan jahon ilm-fani va madaniyatiga munosib hissa qo‘shmoqdalar. Respublikamizda O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi, Davlat va jamiyat qurilishi Akademiyasi, Bank-moliya Akademiyasi, Nukus va Samarqandda O‘zbekiston Respublikasi FAning bo‘limlari ochilgan. O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan so‘ng mamlakatda ilm-fanga alohida e’tibor berildi. Xalq xo‘jaligi va madaniy hayotning tobora ortib borayotgan talablaridan orqada qolayotgan ilmiy tadqiqot institutlari tugatildi. Turmush taqozo etgan yangi institutlar ochildi.
Respublika Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 3-aprelidagi qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi FAning yangi Nizomi tasdiqlandi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1992-yil 8-aprelidagi farmoni hamda uni amalga oshirish yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Fanlar rivojlanishini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash tadbirlari va innovasiya faoliyati haqida»gi qarori mamlakatda fanni rivojlantirishda katta ahamiyatga ega bo‘ldi. Respublika olimlarini xorijiy mamlakatlarga malaka oshirishga yuborishga alohida e’tibor berildi. Ilmiy echimlarni ichki va tashqi bozorda targ‘ib etish va tarqatish maqsadida Respublika ilmiy ishlanmalari innovasiya - tijorat markazi tashkil etildi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoniga binoan Respublika Vazirlar Mahkamasi huzurida Oliy Attestasiya komissiyasi tashkil etilishi munosabati bilan FAning mavqei ortdi. O‘zbek olimlarining fan-texnika sohasidagi yutuqlari nafaqat O‘zbekiston balki jahon hamjamiyatida ham tan olina boshlandi va ko‘pchilik olimlarimiz davlatimiz mukofotlariga sazovor bo‘ldilar va xorijiy davlatlar akademiyalariga ham haqiqiy ham faxriy a’zolikka saylandilar.
O‘zbekiston Respublikasining Fanlar Akademiyasi al-Xorazmiy nomidagi, Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi oltin medallarni ta’sis etdi. 1993-yilda O‘zbekiston Respublikasi FAning akademigi H.F. Fozilov tabiiy va texnikaviy sohada katta yutuqlarga erishgani uchun al-Xorazmiy nomidagi oltin medalning birinchi sohibi bo‘ldi. Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi oltin medal birinchi bo‘lib shu yili ijtimoiy va gumanitar fanlar sohasida katta yutuqlarga erishgani uchun filologiya fanlari doktori, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining a’zosi U.I. Karimovga nasib etdi. 1992-yil oktabr oyida esa geologiya-minerologiya fanlari doktori, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining akademigi I.H.Hamroboyev geologiya va geofizika sohasida erishgan muvaffaqiyatlari uchun Habib Abdullayev nomidagi oltin medalning birinchi sohibi bo‘ldi. U AQShda chiqadigan «Global tektonika va Metallogeniya» xalqaro ilmiy jurnali tahririyatiga a’zo etib saylandi. «Fan va texnikada kim haqiqatan kim?» deb nomlangan jahon fan va texnikasining rivojlanishiga munosib hissa qo‘shgan eng buyuk olimlarning hayoti va ilmiy faoliyati to‘g‘risidagi asosiy ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan qomusga O‘zbekiston Respublikasi FAning akademigi P.Q. Habibullayev kiritilgan. O‘zbek olimi bu sharafga o‘zining qattiq va yumshoq jismlar, issiqlik fizikasining katta muammolarini, energetikaning fizikaviy-texnikaviy muammolarini ishlab chiqqanligi uchun muyassar bo‘lgan.
FAning 40 ga yaqin ilmiy markazi va tadqiqot laboratoriyalarida yirik olimlar faol mehnat qilmoqdalar. O‘zbekiston Respublikasi FA institutlari olimlari 130 xorijiy davlatlar olimlari bilan hamkorlikda ilmiy aloqalarni kengaytirib bormoqdalar. Natijada, 1992-yil dekabr oyida texnika fanlari doktori G‘.G‘. Umarov K.E. Siolkovskiy nomidagi Kosmonavtika Xalqaro akademiyasining a’zosi bo‘ldi. U mazkur Xalqaro Akademiyaning a’zosi bo‘lgan birinchi o‘zbek olimidir. shuningdek, o‘zbekistonlik M.S. Bulatov, S.M. Sutyagin, I.I. Notkinlar, 1993-yilda Iordaniya Islom Fanlar Akademiyasi a’zoligiga, M.S. Salohiddinov, YUNESKO Informasiya Xalqaro akademiyasining haqiqiy a’zoligiga, 1994-yil oktabr oyida Xudoyor Olloyorov, 1995-yil fevral oyida Azamat Shamsiev NyuYork FAning faxriy a’zoligiga, ekologiya va hayot faoliyati xavfsizligi xalqaro akademiyasining haqiqiy a’zoligiga Z.S.Salimov, A.A. A’zamxo‘jayev, 1997-yil oktabrida U. Tojixonov va Z.Zaripovlar tabiat va jamiyat fanlari Xalqaro akademiyasining a’zoligiga, akademik E.Yusupov esa Turkiya fanlar akademiyasining haqiqiy a’zoligiga saylandilar. Amerika biografiya instituti O‘zbekistonning etakchi olimlaridan biri Omonulla Fayzullayevga uning jahon fani va madaniyati taraqqiyotiga qo‘shgan hissasiga asoslanib «2001-yil insoni» unvonini berdi hamda mazkur institutning maslahatchilar Kengashi a’zoligiga saylandi. Bular O‘zbekiston fanining xalqaro miqyosda tan olinishining yaqqol misolidir. Yurtboshimiz aytganlaridek, XXI asrda quroli, qo‘shini bo‘lgan davlatgina emas, balki turli sohalar bo‘yicha kuchli mutaxassislari bo‘lgan davlatgina qudratli davlat hisoblanadi. Zeroki, har bir xalq fan sohasida katta yutuqlarni qo‘lga kiritgan mashhur farzandlari bilan buyukdir.
Mustaqillik yillarida ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy qayta qurishlar qatorida madaniyat sohasida ham tub o‘zgarishlar ro‘y berdi. Bu avvalo teatr san’ati, milliy musiqa, me’morchilik, adabiyot sohalarida yaqqol ko‘zga tashlanadi. Madaniyat mutaxassislarining ijodiy faoliyati, ularning moddiy va texnikaviy uskunalari, zamonaviy binolar bilan ta’minlanishi davlat rahbari I.A.Karimovning bevosita g‘amxo‘rligida bo‘ldi. 2001-yilning davlat byudjetidan madaniyat va san’at muassasalarini rivojlantirish uchun 12 milliard 703 million so‘m (bu ko‘rsatkich 2000-yili 9 mlrd. 463 mln. so‘mni tashkil qilgan edi) ajratilishi fikrimizning guvohidir. Mustaqillikning dastlabki yillarida Respublikada yangi teatr jamoalari tashkil etildi. 1991-1994-yillarda bir qator viloyat markazlarida yangi teatrlar ishga tushirildi. 1993-yil avgust oyida Toshkent shahrida ish boshlagan «Turkiston» saroyi nafaqat me’morchilikning yorqin namunasi, balki sahna guruhlari va atoqli artistlarning chiqishlari bo‘ladigan dargohga aylandi.
1998-yil 26-martda O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti I.A.Karimovning «O‘zbekiston teatr san’atini rivojlantirish to‘g‘risida»gi farmoni e’lon qilindi. Bu farmonga muvofiq O‘zbekiston tomosha san’atining ko‘p asrlik an’analarini o‘rganish, boyitish va targ‘ib qilish, teatr san’atini har tomonlama rivojlantirish, uning moddiy-texnika bazasini yanada mustahkamlash, mamlakatimizda ma’naviy-ma’rifiy islohotlarni amalga oshirishda teatr arboblarining faol qatnashishini ta’minlash maqsadida «O‘zbekteatr» ijodiy-ishlab chiqarish birlashmasi tashkil etildi. Teatrlarning 90-yillarning ikkinchi yarmidagi repertuarlarida tarixiy pe’ssalar keng o‘rin oldi. 1996-yili Amir Temurning 660 yillik yubileyi munosabati bilan 10 ta yangi spektakllar saxnalashtirildi. «Navro‘z 97» teatr festevali munosabati bilan Sohibqiron obrazini ifodalovchi 14 spektakl 131 namoyish etildi. 1998-yili al-Farg‘oniy, al-Buxoriylarni yubileylariga bag‘ishlangan pessalar yaratildi. Mamlakatimizning boy tarixini namoyish etuvchi spektakllar Toshkentni etakchi teatrlaridagina emas, barcha viloyatlarning teatr sahnalarida qo‘yildi. 1995-1997-yillari Respublika teatrlari tomonidan 313 yangi spektakllar qo‘yildi. O‘zbekistonda musiqa va raqs san’atini rivojlantirish maqsadida «O‘zbeknavo» gastrol-konsert birlashmasi tashkil etildi. Unda musiqa-raqs san’atini rivojlantirishni davlat yo‘li bilan qo‘llab-quvvatlash masalalari ko‘zda tutildi.
San’atni barcha sohalari, madaniy-ma’rifiy muassasalari uchun malakali mutaxassis kadrlar tayyorlash Respublika Prezidentining doimo e’tibor markazida bo‘lib keldi. Mustaqillik yillarida o‘zbek adabiyoti, adabiyotshunoslik fani taraqqiyotida ham yangi sahifalar ochildi. Asarlari zararli, o‘zlari millatchi deb nohaq baholangan Cho‘lpon, Otajon Hoshim, Vadud Mahmud, Munavvar qori singari millatparvar yozuvchi, ma’rifatparvarlar ijodi xolisona o‘rganilib, ularning asarlari chop etildi, teatr saxnalarida o‘z o‘rnini egalladilar. Mustaqillik sharofati bois mo‘tabar Qur’oni Karim va hadislar chop etildi. Bunday asarlarning xalqimiz qo‘liga etib borishi butunlay yangi, sog‘lom, sof milliy g‘oyalarimiznng, maqsad va intilishlarimizning sifat darajasini belgilaydi. Adabiyot sohasidagi va ko‘plab nashr etilgan boshqa asarlar milliy istiqlol g‘oyasi va mafkurasining buyuk xayotbaxsh kuchini ko‘rsatadi.
Mustaqillik davri adabiyotining bayroqlari O‘zbekiston qahramonlari Sayid Ahmad, Abdulla Oripov, Erkin Vohidov, O‘zbekiston xalq shoirlari Muhammad Yusuf, Habib Sa’dullaevlar ijodiy faoliyati bilan butun xalqimiz faxrlanadi. Milliy istiqlol davridagi o‘zbek adabiyotshunosligi oldida turgan muhim vazifalarni hal etishda Ozod Sharofiddinov, Begali Qosimov, Nayim Karimov, Erkin Karimov, Ahmad Aliyev, Najmiddin Komilovlarning asarlari alohida o‘rin egallaydi. T.Malikning romanlari, O.Matjon, O.Hojiyeva, X.Sultonov, A.Suyun, Y.Eshbek, H.Do‘stmuhammad, Sh.Salimova singari shoir va adiblarning badiiy barkamol, g‘oyaviy etuk asarlari o‘zbek milliy istiqlol adabiyotiga katta hissa bo‘lib qo‘shildi. Aholi o‘rtasida madaniy-ma’rifiy ishlarni tashkil qiluvchi muassasalardan biri kutubxonalar bo‘lib, ularning soni 1996-yili 6723 ta edi. Kutubxonalarda jami kitobxonlar 6 mln. 211 kishini tashkil qilsa, shundan 4 mln. 425 mingi qishloq rayonlarida edi. Kutubxonaxodimlaridan 65 foizi oliy va o‘rta ma’lumotli mutaxassislardir. Mustaqillik yillari respublikamizda muzeylarga bo‘lgan e’tibor oshib bormoqda «Temuriylar tarixi davlat muzeyi»ni qurilishi, «O‘zbekiston xalqlari tarixi muzeyi», «Xalq amaliy san’ati muzeyi» ning qayta jihozlanishi buning dalolatidir. Hozirgi kunda davlat qaramog‘idagi muzeylar 81 tani tashkil qilib, shulardan 15 tasi tarix muzeylari, 23-o‘lkashunoslik, 10-badiiy san’at koshonasi, 20-memorial muassasa, 8-adabiyot, 4-tibbiyot muzeylaridir. Shuningdek, mamlakatning shaharlari va tumanlarida 510 muzey xalqimizning boy tarixiy-madaniy xazinalarini namoyish etmoqda va kishilarimizni, yosh avlodni ma’naviy-ma’rifiy tarbiyalashga o‘zlarining hissalarini qo‘shmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi madaniyat ishlari vazirligi tasarrufidagi jami muzeylarda 2000-yil boshlarida 1.350 ming eksponatlar saqlanmoqda va bularni o‘tgan davrda 1.655.400 kishi tomosha qilgan. Sharq va G‘arb me’morchiligi uyg‘unlashgan binolar yurtimiz poytaxti va viloyat markazlarida qad ko‘tarib, shaharlarimiz husniga husn qo‘shmoqda. Milliy bank, mehmonxona binolari hamda madaniyat va istirohat bog‘larining bunyod etilishi buning yorqin misolidir. Haykaltaroshlik, amaliy bezak san’ati, tasviriy san’at, raqs, kino san’atlarida ham an’anaviy va zamonaviy usullar uyg‘unlashib etuk asarlar yaratildi va yaratilmoqda.

2.