Mavzu: oqsillar. Oqsillarning umumiy tasnifi, irsiyat va gen tushunchasi

1. Ksantoprotein reaksiyasi. Oqsillarga azot kislotasi bilan ta’sir etilganda sariq rang hosil bо‘ladi. Bu rang ammiak ta’sirida zarg‘aldoq rangga о‘tadi. Bu reaksiya yordamida radikalida aromatik tabiatli halqalar tutgan ( -aminokislota (fenilanilin, tirozin, gitsidin, triptofan) lar aniqlanadi. Ammiak ta’sirida zarg‘aldoq rangning hosil bо‘lishi fenol gidroksilning ionlanishi va anion bilan halqadagi (-yelektronlar о‘zaro ta’sirlanishining kuchayishi bilan tushuntiriladi.
2. Biuret reaksiyasi. Oqsil eritmasiga suyultirilgan mis sulfat va natriy gidroksid eritmalari ta’sir ettirilsa, binafsha rang paydo bо‘ladi. Bu reaksiya peptid bog‘li hamma moddalarda sodir bо‘ladi. Agar mis sulfat tuzi ortiqcha miqdorda olinsa hosil bо‘ladigan kо‘k rangli mis-(II)-gidroksid binafsha rangni niqoblab, kо‘rinishiga xalal beradi.
3. Oltingugurt saqlovchi (-aminokislotalarga sifat reaksiyasi. Tarkibida oltingugurt saqlagan (-aminokislotalar sitsein, sitsin, metionin bor oqsillar eritmasini ortiqcha natriy gidroksidi eritmasi bilan qaynatilib, sо‘ngra unga bir necha tomchi qо‘rg‘oshin atsetat eritmasi qо‘shilsa eritma qо‘ng‘ir-qora rangli
bо‘ladi yoki qora chо‘kma hosil bо‘ladi.
4. Erlix reaksiyasi. Triptofanni aniqlash uchun uning eritmasiga sulfat kislota ishtirokida para-dimetilaminobenzaldegid kushiladi. Bunda eritma qizil-binafsha rangga buyaladi. Boshqa aminokislotalar bu reaksiyani bermaydi. Bu reaksiyadan foydalanib, oqsilning parchalanish mahsulotlarida triptofan miqdori aniklanadi.
Irsiy axborot
Irsiy axborot tili ko'pincha molekulyar biologiyada paydo bo'ladi. Lineer DNK ketma-ketlikdagi genlar oqsillarni ishlab chiqarish uchun “irsiy axborot” olib borishi aytiladi. Protein sintezi paytida ma'lumotlar DNKdan iRNKga "transkripsiya qilinadi" va keyin RNKdan oqsilga "translyatsiya qilinadi".
Stiven Douns (2006) irsiy axborot va tabiiy dunyo o'rtasidagi munosabatlarga oid uchta pozitsiyani ajratib ko'rsatib beradi:
 Irsiy axborot DNK va boshqa nukleotidlar ketma-ketligida mavjud. Boshqa mexanizmlarda irsiy axborot yo'q.
 Irsiy axborot DNKda, boshqa nukleotidlar ketma-ketligida va
boshqa hujayra mexanizmlarida, masalan, sitoplazmatik yoki hujayradan tashqari oqsillarda mavjud; va boshqa ko'plab kompanentlarda, masalan, embrional muhit yoki organizmning keng muhitining tarkibiy qismlari.
 DNK va boshqa nukleotidlar ketma-ketligi irsiy axborot o'z ichiga olmaydi va boshqa hujayra mexanizmlari ham mavjud emas.
Gen
Falk (1986) faylasuflar va biologiya tarixchilaridan "Gen nima?" Deb aniq so'ragan. Bir-biriga o'xshash genlar, bo'lingan genlar va muqobil qo'shilish kabi kashfiyotlar shunchaki genni uzluksiz uzaygan DNK bilan tenglashtirish, endi gen ekspressioni kabi mexanizmlarning murakkab molekulyar-rivojlanish tafsilotlarini qo'lga kiritmasligini aniq ko'rsatdi (Downes 2004; Luc-Germain, Ratti va Boem 2015).
Falkning savoliga javob berish uchun falsafiy adabiyotda ikkita umumiy tendentsiya paydo bo'ldi:
birinchidan, murakkab strukturaviy va funktsional xususiyatlarni alohida olish uchun bir nechta gen tushunchalarini ajratib ko'rsatish yoki ikkinchidan, bunday murakkablikni o'zida mujassam etgan birlashgan gen tushunchasini qayta ko'rib chiqish. (Faylasuflar tomonidan himoya qilingan gen tushunchalarini o'rganish uchun Griffits va Stotz 2007, 2013 y.; Reynberger va Myuller-Ville 2018)
Genni kontseptualizatsiya qilishning ikkinchi falsafiy yondashuvi molekulyar-rivojlanish murakkabliklarini qamrab olgan yagona, yaxlit gen tushunchasini qayta ko'rib chiqishni o'z ichiga oladi. Masalan, Eva Neumann Held (Neumann-Held 1999, 2001; Griffiths and Neumann-Held 1999) "jarayon molekulyar gen kontseptsiyasi" (PMG) murakkab rivojlanish murakkabliklarini o'z ichiga olgan deb da'vo qildi. Uning yagona fikriga ko'ra, "gen" atamasi "ma'lum bir polipeptid mahsulotining vaqtincha va fazoviy
tartibga solinadigan ekspluatatsiyasiga olib keladigan takrorlanadigan jarayon" degan ma'noni anglatadi (Neumann-Held 1999). Kistik fibroz holatiga qaytsak, kasallikka chalingan odam uchun PMG barcha epigenetik omillar bilan bir qatorda transmembrananing turli xil ionli kanallari shablonlaridan biriga, ya'ni genlarning ekspressioniga nongenetik ta'siriga murojaat qiladi. Polipeptid mahsuloti. Shunday qilib, bu jarayonda DNK ketma-ketligining ma'lum bir qismi etishmayotganida kist fibrozisi paydo bo'ldi.

6-MAVZU: NUKLEIN KISLOTALAR TUZILISHI VA ULARNING FIZIK KIMYoVIY