Mavzu: Oshqazon sekretor funksiyasini buzilishlari. Pankreatit

Pankreatit.

• Pankreatit – oshqozon osti bezining yallig’lanishi. Oshqozon osti bezi oshqozon orqasidagi katta bez bo’lib, ingichka ichakning birinchi qismiga yaqin joylashgan bo’lib, o’n ikki barmoqli ichak deb ataladi.
• Oshqozon osti bezi ikkita asosiy funktsiyaga ega – insulin ishlab chiqarish va ovqat hazm qilishda yordam beradigan ovqat hazm qilish sharbatlari yoki fermentlarni ishlab chiqarish. Bu fermentlar ovqatni ichakda hazm qiladi. Pankreatit fermentlar oshqozon osti beziga zarar yetkazganda paydo bo’ladi, bu yallig’lanishni keltirib chiqaradi. Pankreatit o’tkir yoki surunkali bo’lishi mumkin. Har qanday shakl jiddiy va asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin.

O’tkir pankreatit

• O’tkir pankreatit to’satdan paydo bo’ladi va qisqa muddatli holatdir. Mazkur holat bilan og’rigan odamlarning aksariyati yaxshilanadi va davolanish bilan bir necha kun o’tib ketadi. Ba’zi odamlar o’tkir pankreatitning yanada og’ir shakliga ega bo’lishi mumkin, bu uzoq kasalxonada yotishni talab qiladi.

Surunkali pankreatit.

• Surunkali pankreatit uzoq davom etadigan kasallikdir. Oshqozon osti bezi tuzalmaydi va yaxshilanmaydi. Buning o’rniga, vaqt o’tishi bilan u yomonlashadi, bu oshqozon osti bezining doimiy shikastlanishiga olib kelishi mumkin.

Pankreatit sabablari.

• Pankreatit oshqozon osti bezida ovqat hazm qilish fermentlari faollashganda, oshqozon osti bezi hujayralarini bezovta qilganda va yallig’lanishni keltirib chiqarganda paydo bo’ladi. O’tkir pankreatitning takroriy hujumlari bilan oshqozon osti bezi shikastlanishi va surunkali pankreatitga olib kelishi mumkin.

• Oshqozon osti bezida chandiq to’qimalari paydo bo’lishi mumkin, bu esa funktsiyani yo’qotishiga olib keladi. Me’da osti bezining yomon ishlashi ovqat hazm qilish muammolari va diabetga olib kelishi mumkin. O’tkir pankreatitga olib kelishi mumkin bo’lgan holatlarga quyidagilar kiradi:

• O’t pufagidagi toshlar
• Alkogolizm
• Ba’zi dorilar
• Qondagi triglitseridlarning yuqori darajasi (gipertrigliseridemiya)
• Qonda yuqori kaltsiy darajasi (giperkalsemiya), bu qalqonsimon bezning haddan tashqari faolligi (giperparatiroidizm)
• Me’da osti bezi saratoni, qorin bo’shlig’i jarrohligi.
• Infeksiyalar
• Qorin bo’shlig’ining shikastlanishi
• Semizlik
• Travmalar(jarohatlar)
• Endoskopik retrograd xolangiopankreatografiya (ERCP), o’t pufagidagi toshlarni davolashda qo’llaniladigan protsedura ham pankreatitga olib kelishi mumkin.
• Ba’zida pankreatitning sababi hech qachon topilmaydi. Bu idiopatik pankreatit deb ataladi.