Mavzu; Ovqatdan zaharlanishni keltirib chiqaruvchi mikroorganizmlar;salmonellalar,botulism,protey, stafilokokk va boshqa infeksiyalar labaratoriya tashxisi

Mavzu; Ovqatdan zaharlanishni keltirib chiqaruvchi mikroorganizmlar;salmonellalar,botulism,protey, stafilokokk va boshqa infeksiyalar labaratoriya tashxisi.

Salmonella qozgatuvchisining umumiy tavsifi va tasnifi
-Morfologik tuzulishi	Umuman salmonellalaming morfologik belgilari Enterobacteriaceae oilasiga mansub barcha boshqa bakteriyalarga o'xshash . kattaligi 0 ,7 - 1,5 x 2-5 mkm cho‘zinchoq, bir tomoni to'mtoqroq, ko'pchiligi harakatchan boladi
-tinktorial xususiyati va kimyoviy tarkibi.	Ular glyukoza va mannitni kislota hamda gaz hosil qilib parchalaydi, jelatinani eritmayd i, vodorod sulfid va indol hosil qilmaydi. Salmonellalar adonit, laktoza , saxaroza va salitsinni fermentlamaydi. Mochevinani esa parchalamaydi
-Kultural xossasi va ostirilishi	Optimal harorat 35-37°C hisoblanadi. Oziq muhitlarda kattaligi 2-4 m m bo'lgan yaltiroq, havorangsimon S-koloniyalar hosil qiladi
-antigen tuzulishi	Salmonellalar antigen tuzilishiga ko'ra o'ta murakkab va b ir necha xil antigenlarga ega. Jumladan, O-antigen termostabil, qaynatganda 2-2,5 soat, avtoklavlanganda (120"C) 30 daqiqaga bardosh bera oladi. H-antigen termolabil, 75-100°Cdatez parchalanadi
-Toksin xosil qilishi	Endotoksin, ayrim shtammalari esa entero-toksin yoki sitotoksin hosil qiladi, ularning kasallik patogenezida ahamiyati katta.
-Chidamliligi	Yumshoq shankr bakteriyalari tashqi muhitga chidamsiz . 55 °C q izdirilganda 15 daqiqada, 1% li karbol kislotasi, 1,5% li xinozol eritmasi v a boshqa dezinfek siy alovch i moddalarda bir necha daqiqada a o'lad i
-Odamlar patogenligi	Kasallik aksariyat hollarda odamlarga salmonellyoz bilan o g ‘rigan hayvon yoki parrandaning g o‘shti,tuxumi kabi mahsulotlarini yaxshi termik ishlov bermasdari iste’mol qilganda yuqib qoladi.
-Hayvonlar patogenligi	Ovqatdan zaharlanishning qo'zgatuvchilari - salmonellalar buzoqlarda paratif, cho'chqa bolalarida tif va paratif, qoramollarda enterit, tovuqlar va kemiruvchilarda tifni keltirib chiqaradi
-Labaratoriya diognostikasi,davolash va oldini olish	Bunda yaraning chuqur qismidan material olinib surtma tayyorlanadi. Metilen ko'k i va Gram usuli bilan bo'yaladi v a mikroskop ostida ko'riladi.
-Maxsus profilaktikasini tushuntiring.	Sulfanilamid preparatlar v a antifciotiklar orta terapevtik miqdorda buyuriladi: norsulfazol, sulfaz in, sulfadimezin , etazol, sulfapiridazin , sulfadime toksin , sulfalen , sulgin , ftalazol, disulfo rmin, stretomitsin , eritromitsin , tetratsiklin , gentamitsin , kanamitsin , vibramitsin

Botulizm qozgatuvchisining umumiy tavsifi va tasnifi
Morfologik tuzulishi		Kasallik bakteriyalari uzun tayoqcha shaklida bolib , ikki cheti b ir oz bukilgan, uzunligi 4-9 mkm, eni 0,6-0,9 mkm , chidamli (sporali) va chidamsiz vegetativ xillari uchraydi
tinktorial xususiyati va kimyoviy tarkibi		Biokimyoviy xususiyati bo'yicha faol, shuning uchun glyukoza, maltoza, levuleza va boshqa qandlarni gaz va kislota hosil qilib parchalaydi. Jelatina va ivigan zardoblarni suyultiradi.
Kultural xossasi va ostirilishi		Botulizm kulturasi qat’iy anaerob, A, B, C |5 C2, D, G, E, F, Q serovarlari mavjud. Kitt-Tarotssi muhiti vajigarli muhitda bir xil quyqa hosil qilib ko'payadi, so ‘ngra cho'kmaga tushadi
antigen tuzulishi		Botulizm bakteriyalari umumiy O-va maxsus xivchinli H-antigenlarga ega. Kulturalari antigen tuzilishi va toksiniga ko'rai 8 ta serologik variantlarga bo'linadi
Toksin xosil qilishi		Botulizm qo'zg'atuvchilari kuchli 2 xil ekzotoksin (neyrotoksin va gemolizin) hosil qiladi. Bakteriyalar oziq-ovqatga, go'sht, go'shtli ovqat va konservalarga, shuningdek
-Chidamliligi		S.botulinum hay von va odamlar najasi orqali tabiiy sharoitda tashqi muhitga tushib turadi. Tuproqda bakteriyalar spora holati da uzoq muddat saqlanibgina qolmay, balki ko'payadi ham.
-Odamlar patogenligi		Odamlarga kasallik botulizm mikrotlari yoki toksinlari tushgan ovqat yeganda yuqadi. Ekzotoksin, asosan, bemorning nerv sistemasiga kuchli ta’sir etadi — bu neyrotoksin hisoblanadi
Hayvonlar patogenligi		Botulizm toksiniga ot, qoramol, qo'y, echki va qushlar moyil.
-Labaratoriya diognostikasi,davolash va oldini olish	Tekshirish uchun bemordan qusuq, me’da chayindisi, najas, murdadan me’da-ichak suyuqligi, jigardan autopsiya olinadi.
Maxsus profilaktikasini tushuntiring	Botulizmning dastlabki klinik belgilari paydo bo'lish i bilan darhol m e’dani chayish lozim

Protey qozgatuvchisining umumiy tavsifi va tasnifi
Morfologik tuzulishi		Protey qozgatuvchisi mansub barcha turlar polimorf grammanfiy tayaqcha bolib 1-3mkm eni 0,4-0,8 mkm ular kokksiman ipsimon shaklda bolib spora kapsula xosil qilmaydi.
tinktorial xususiyati va kimyoviy tarkibi		Proteylar kop qandlarni kislota xosil qilib parchalaydi. Turlari esa bir biridan qandlarni parchalash,indol ureaza,vodorod sulfide ornate dekarboksilaza xosil qilishi ba boshqa xususiyatlari bilan farq qiladi.
Kultural xossasi va ostirilishi		Proteylar oziq muhitlarga talabchan emas shuning ucn oddiy muhitlarda endo, Levin, ploskirev yagshi osadi,H-shaklda koloniyalar xosil qiladi.
antigen tuzulishi		Proteylar 2 antigenga ega birinjisi O antigen 49ta; ikkinjisi xivchin H-antigen 19 ta Oantigen hujayra devordagi liposaxariddan iborat.
-Chidamliligi		Proteylar tashqi muxitga dezinfeksiyalovchi moddalarning past konsentratsiyasi eritmalariga shningdek kopgina antibiotiklarga chidamli shu sababli ular kasalxona ichi infeksiyasi guruhiga mansub.
-Odamlar patogenligi		Proteus urugiga mansub bakteriyalar shartli potogen mikroorganizmlar xisablanadi.Proteylar asosan ovqatdan otadi.Infeksiya ogiz orqali otadi.Kasallikning payda bolishi meda ichak yoliga tushgan proteylar miqdoriga bogliq
-Labaratoriya diognostikasi,davolash va oldini olish	Odatda birlamchi tashxis uchun potologik materiallar surtma tayorlanadi. Surtma gram usulida boyalgach mikroskop ostida kozdan kechiriladi.
Maxsus profilaktikasini tushuntiring	Kasallikni davolash uchun kanamitsin,gentamitsin,ampitsillin,va uchunji ovlod tsefalosporinlaridan foydalanadi.