Mavzu: O'zbekistonda agrosanoat majmuasining rivojlanishi va istiqbollari Reja

Respublika qishloq xo`jaligining malakat iqtisodiyotidagi o`rni

№	Ko`rsatkichlar	2000	2001	2002	2003	2004
1.	Qishloq xo`jaligi yalpi mahsulotining mamlakat yalpi ichki mahsulotdagi salmog`i,%	30,4	30	30,6	28,6	26,8
2.	Qishloq xo`jaligi yalpi mahsulotining o`sish sur`ati, %	103,2	104,5	106,1	107,3	110,1
3.	Paxta tolasi va oziq-ovqat mahsulotlarining yalpi eksportdagi salmog`i, %	32,9	25,9	25,9	22,5	21,9
4.	Qishloq xo`jaligi mehnat resurslarining salmog`i, %	29,7	29,6	29,1	28,3	28,4

1. 
   Jadval
   
2. 
   ma`lumotlaridan ko`rinib turibdiki qishloq xo`jaligi O`zbekiston Respublikasi iqtisodiyotining eng yirik tarmog`i hisoblanib, yildan yilga uning ulushi kamayib bormoqda. Bu borada shuni ta`kidlash lozimki 2000-2004 yillarda qishloq xo`jaligida barqaror qsish yuz berdi. Mamlakat iqtisodiyotida sanoatning, xizmat ko`rsatish tizimining nisbatan tez rivojlanib borishi tufayligina qishloq xo`jaligining ulushi kamaygan. Bu juda ijobiy jarayon hisoblanadi. Mamlakat iqtisodiyoti jadal o`sib borgan sari unda qishloq xo`jaligining ulushi kamayib boradi. Natijada rivojlangan sanoatlashgan, xizmat ko`rsatish sohalari taraqqiy topgan mamlakatga aylanishimiz ta`minlanadi.
   

Mamlakatda olib borilayotgan iqtisodiy, ijtimoiy islohotlarning muvaffaqiyati ko`p jihatdan qishloq ho`jaligining rivojlanish darajasiga bog`liq. Chunki qishloq ho`jaligi mamlakatimiz uchun ham siyosiy, ham iqtisodiy va ijtimoiy ahamiyat kasb etgan soha bo`lib, u quyidagi funksiyalarni bajaradi:

• 
  mamlakatmizni oziq ovqat fondini shakllantiradi;
  
• 
  yurtimizning oziq-ovqat sohadagi mustaqilligini ta`minlaydi;
  
• 
  qishloq ho`jaligi mahsulotlarini qayta ishlaydigan sanoat uchun hom ashyo yetkazib beradi;
  
• 
  aholini ish joylari bilan ta`minlaydi.
  

O`zbekiston Respublikasi qishloq ho`jaligi o`simlikchilik va chorvachilik tarmoqlaridan iborat. O`simlikchilik tarmog`ida paxta, donli ekinlar (asosan bug`doy), kartoshka, sabzavot, poliz, tamaki, yem-xashak ekinlari, o`simlik yog`i beradigan ekinlar (masxar, kungaboqar), bog`dorchiik va uzumchilikdan iborat. Chorvachilikda qoramolchilik, qo`y va echkichilik, parrandachilik, otchilik (yilqichilik), kuyonchilik, tuyachilik, cho`chqachilik tarmoqlari shakllangan va rivojlangan. Bundan tashqari respublika qishloq xo`jaligida pillachilik, asalarichilik va baliqchilik sohalari ham yaxshi rivojlanib kelmoqda. Respublikada hozirda 6,2 mln. bosh qoramol, 11,1 mln. bosh qo`y va echkilar bor.
O`zbekiston Respublikasi qishloq xo`jaligi yalpi mahsulotining
tarkibi, (% da)

2-Jadval.
O`ganilayotgan davrda qishloq xo`jaligi mahsulotlari tarkibida katta o`zgarishlar yuz bermagan. 2000 yilda o`simlikchilik tarmog`ining ulushi 52,6 foiz bo`lgan bo`lsa 2004 yilga kelib 53,7 foizni tashkil etgan yoki 1,1 punktga oshgan. Shu yillarda chorvachilik mahsulotlarining qishloq xo`jaligi yalpi mahsulotdagi ulushi 47,4 foizdan 46,3 foizga tushib qolgan. Buning asosiy sababi 2004 yil qishloq xo`jaligi uchun juda qulay kelishi sababli o`simlikchilik tarmog`i yalpi mahsulotining chorvachilik yalpi mahsulotining o`sishidan tez sur`atlarda bo`lganligidadir.
O`zbekiston Respublikasi qishloq xo`jaligi yer-suv, asosiy aktivlar (asosiy fondlar), mehnat resurslari va boshha ishlab chiqarishni tashkil etish va olib borish uchun zarur resurslarga ega.

O`zbekiston Respublikasining yer fondi va uning foydalanuvchilar bo`yicha taqsimlanishi

№	Ердан фойдаланувчилар	1996 йил		2000 йил		2004 йил
		минг га	%	минг га	%	минг га	%
	Жами ер фонди Шундан	44405,0	100,0	44405,0	100,0	44410,3	100,0
1.	Қишлоқ хўжалиги корхоналари фойдаланаётган ерлар	25317,8	57,0	25112,6	56,6	24819,4	55,8
2.	Ўрмон хўжалик корхоналари ерлари	8695,5	19,7	8446,3	19,1	8402,6	18,9
3.	Саноат, транспорт, мудофаа, алоқа ва бошқа ташкилотлар ерлари	1868,9	4,2	1926,3	4,4	2264,3	5,2
4.	Аҳоли яшаш жойлари	226,4	0,5	231,2	0,5	238,7	0,5
5.	Заҳирадаги ерла	7492,1	16,8	7472,5	16,8	7432,8	16,7
6.	Гидротехника ва бошқа сув хўжалиги ташкилотлари ерлари	793,8	1,7	804,6	1,8	822,4	1,8
7.	Табиат муҳофазаси, соғломлаштириш ва маданий аҳамиятга эга ерлар	10,5	0,02	70,8	0,1	74,3	0,1
8.	Бошқа ерлар	-	-	340,7	0,7	430,1	0,9