Mavzu: O'zbekistonning eksport salohiyati va uning tavsifi Reja: Kirish

Xulosa.

Tarixga nazar tashlaydigan bo‘lsak, biz mamlakatimiz hududida qadim tarixda ham faol savdo aloqalari sodir bo‘lib turganini ko‘rishimiz mumkin. Bunga Qadimgi Baqtriya, Katta Xorazm va Sug‘diyona davlatlari hududida bo‘lgan savdo aloqalarini misol qilib keltirish mumkin.

Amir Temur va Temuriylar davrida ayniqsa savdo – sotiq munosabatlari yaxshi rivojlandi. Bunga Amir Temurning olib brogan oqilona davlat siyosati sabab bo‘lgan. Amir Temur Fransiya qiroliga xat yozib, unda Xitoydan boshlanadigan Buyuk Ipak yo‘lini Movaraunnahr orqali Yevropa davlatlariga yetkazish va o‘zaro tashqi iqtosodiy aloqalarni yo‘lga qo‘yish taklifini bildirgan.
Eksport salohiyatini baholash murakkab jarayon bo’lib, u o’ziga tabiiy xom-ashyo bazasi, mintaqa iqtisodiy holatini tavsiflaydigan eksport ishlab chiqarishini barqaror sur’atlarda o’sishi hamda aholining yashash darajasini ko’tarishga erishishini ta’minlovchi ilmiy-texnik, texnologik, sanoat, ijtimoiy va madaniy rivojlanishni o’zida mujassamlashtiradi. Eksport salohiyati murakkab voqelik bo’lib, u o’z ichiga tabiiy-resurs bazasini olishi bilan birga, mintaqa iqtisodiyoti xolatini oladi. Mintaqa iqtisodiyoti xolati esa, eksport ishlab chiqarishining mavjud va prognoz qilinayotgan bozor sharoitida barqaror sur’atlari va aholining yuqori yashash darajasini ta’minlovchi mintaqaning ilmiy-texnik, texnologik, sanoat, ijtimoiy va madaniy rivojlanishini ifodalaydi.
Mintaqa eksport salohiyatining shakllantirish va rivojlantirishning muhim omillari quyidagi uslubiy xolatlarda aks etadi:

1. Mintaqa eksport salohiyati tabiiy, iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy omillar kompleksini, ya’ni O’zbekiston mintaqalarini bir-biri bilan taqqoslash imkonini beruvchi miqdoriy va sifat ko’rsatkichlarini o’z ichiga oladi. Bu mintaqaning tashqi iqtisodiy strategiyasini ishlab chiqish imkonini beradi.

   
   

2. Mintaqa eksport salohiyatini sharxlashda 1-o’rinda turuvchi omil tabiiy-resurs salohiyatidir. Chunki, eksportning xom-ashyoviy yo’naltirilganlik darajasi 30%ni tashkil qiladi.

   
   

3. Tashqi bozorlarga yo’naltirilgan yangi tarmoqlar va ishlab chiqarish turlarining vujudga kelishi bilan bog’liq mintaqa eksport salohiyatining tadrijiyligi eksport saloxityatini muntazam monitoring qilib borish dolzarb vazifaligini anglatadi. Umuman olganda yaratilgan xuquqiy asoslar xorijiy xamkorlarning keng investitsiya faoliyati uchun qulay sharoitlar yaratib, ularning xuquqlari va sarflagan investitsiyasini himoya qiladi.

   
   

Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, Prezidentimiz ta‘kidlaganlaridek, biz bugungi shiddat bilan rivojlanib borayotgan jahon bozorida o‘z o‘rnimizni saqlab qolish, mamlakat hududida barqaror iqtisodiy o‘sishni ta‘minlash, xorijiy mamlakatlar bilan mustahkam iqtisodiy aloqalarni yo‘lga qo‘yish va ichki bozorni himoya qilgan holda eksport va import operatsiyalarini yanada rivojlantirish uchun tinmay xarakatda bo‘lishimiz, o‘qib o‘rganishimiz va asosiysi bor kuch va e‘tiborimiz bilan yurt tinchligini saqlashimiz zarurdir. Chunki tinchlik bo‘lgan joyda rivojlanish va o‘sish bo‘ladi.