Mavzu: Qishloq xo'jalik korxonalarida asosiy vositalar hisobini xususiyatlari

Debet 5110 Hisob-kitob schoti;
Kredit 4890 Boshqa debitorlik qarz.
Qishloq xotkazishgacha
ulami oliq barcha
boshqa xarajatlaming majmuasi tushuniladi. Asosiy podani shakllantirishgayotkaziladigan xostirish boliq sarflar;
- boshqa shaxslardan bepul olingan katta yoshdagi hayvonlami
xotkazilgungaqadar 1110 Otkazish haqiqiy vazniga koyicha
amalga oshiriladi otkazish maxsus dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi. Tuzilgan dalolatnoma
asosida buxgalteriyada quyidagicha yozuv qilinadi:
Debet 0840 Asosiy podani shakllantirish;
Kredit 1110 o zida asosiy podaga otkazilgan mollarga:
Debet 0170 Ishchi hayvonlari;
Kredit 0840 Asosiy podani shakllantirish.
- mahsuldor hayvonlar guruhiga ostirishdagi va boquvdagi mollaming haqiqiy tannarxi aniq boigach, ulaming asosiy poda tarkibiga kirim qilingan reja tannarxidan farqi topiladi. Ushbu farq summasigamos ravishda qoyicha yuqoridagi buxgalteriya yozuvlari beriladi. Aynan shu yoli bilan shakllantirish xarajatlari bevosita 0840 Asosiy podani shakllantirish schotining debetida tojaligi korxonalaridan tuzilgan shartnomalar asosida sotib olinishiga
quyidagicha yozuv qilinadi: Debet 0840 Asosiy podani shakllantirish;
Kredit 6010 Talanadigan schotlar .
Sotib olishga doir sarflangan qonak summasini berilishiga:
Debet 4290 Xodimga berilgan boshqa bonak summasini kapital
investitsiya sifatida tan olinishiga Debet 0840 Asosiy podani shakllantirish;
Kredit 4290 Xodimga berilgan boshqa bozida sarflangan kapital investitsiyalarni kirim
qilingan ishchi va mahsuldor hayvonlaming boshlang yicha (yirik shohli hayvonlar, choylar, otlar va boshqalar)
axborotlami olish imkonini berishi kerak. Tajaligi korxonalarining ayrim hayvonlami sotib olishga sarflagan mablagiari asosiy podani shakllantirish xarajatlari sifatida tan olinmaydi. Chunonchi, parrandalar, quyonlar, qimmatbaho moriqchi itlar va boshqa shu kabi hayvonlar, ularning qiymatidanqatstirishda
va boquvda mollar schotida hisobga olinadi.
Qishloq xolinadi. Respublikamizda qabul qilingan 5-son BHMS jaligi korxonalarida amortizatsiya hisoblanmaydigan
asosiy vositalarga quyidagilar kiritiladi:
- mulk sifatida sotib olingan yer uchastkalari;
- mahsuldor hayvonlar;
- qiymatidan qatstirishdagi va boquvdagi mollar gumhiga kiritiladigan mollar (parrandalar, quyonlar, asalarilar, qimmatbaho moriqchi itlar vaboshqa shu kabi hayvonlar);
- tora konservatsiya qilingan asosiy vositalar;
- kutubxona fondi;
- muzey eksponatlari va boshqalar.
Qishloq xorsatilgan tartiblarga kojaligi korxonalarida yillik
amortizatsiyabino vainshootlar bojaliktexnikasi
va asbob-uskunalari, ofis mebeli vaj ihozlari, yuk tashish mashinalari, avtobuslar
bollarda
ishlatiladigan avtotraktor texnikasi boyicha 8 foiz miqdorida
hisoblanadi. Demak, qishloq xoyicha eskirishni hisoblash meliqopyillik
oyicha eskirishni hisoblash masalasida turli
munozalar tugzigaxos yondashishlami talab qiladigan
asosiy vositalar hisoblanadi. Respublikamiz Soliq kodeksiga muvofiq ishehi hayvonlar va kosimliklar yiliga 10 foiz men yil qilib belgilash juda ham nisbiydir. Odatda, ishchi hayvonlar op muddatda xizmat qilishlari mumkin. Kosimliklaming qariyb yarim asr,
hattoki bir asrgacha hosil beradigan turlarining borligi ham sir emas. Shu
bois ham ishehi hayvonlar va kosimliklar boyicha belgilangan muddatlami eng kam xizmat muddati sifatida ezida ham ishehi hayvonlar ham mahsuldor hayvonlar hisoblanadi. Masalan, otyoki tuyani yuk tashish bosht, sut) berishiga kojaligi korxonalarida ishehi hayvonlar boglib ushbu guruhga kiruvchi
hayvonlaming tarkibi va rop yillik oyicha
amortizatsiyani ulami parvarishlash boshlangandan keyin qaysi muddatdan
boshlab hisoblanish vaqtini aniq belgilash muhim masalalardan biri hisoblanadi.
Qishloq xopchilik asosiy vositalar, ayniqsa traktorlar, pritseplar, suv quvurlari va
nasoslari, generatorlar, yuk tashish mashinalari, ishchi hayvonlar hisobot
davri davomidaham chorvachilik, ham dehqonchilik sohalarigaxizmat
konatish va sotishga ham xizmatlami koyicha hisoblangan eskirish
summalarini mos ravishdagi sohalar, bu sohalardayetishtirilgan qishloq
xortasida
taqsimlab chiqish zaruriyatini tugyicha hisoblangan eskirish summalarini taqsimlash va ular hisobini tegishli schotlarga olib borish quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi.
http://fayllar.org