Mavzu: Qurilish narxini turli usullarda aniqlash Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi

Qurilishning umumiy qiymatida uskuna qiymatining solishtirma tarkibiga bog‘liq holda qurilishning hisob bahosini aniqlash uchun pasaytiruvchi koeffitsiyentlar

T/r	Qurilishning umumiy qiymatida uskuna qiymatining solishtirma tarkibi	Qurilishning umumiy qiymatida uskuna qiymatining solishtirma tarkibiga bog‘liq holda qurilishning hisob bahosini aniqlash uchun pasaytiruvchi koeffitsiyentlar
1.	25% gacha	1,0
2.	25%	0,8
3.	50%	0,65
4.	70%	0,5
5.	90% va undan ortiq	0,4

Izoh: oraliq qiymatlar interpolatsiya yo‘li bilan aniqlanadi.
Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomga
3-ILOVA
Ishchi loyihani ishlab chiqish qiymatining hisoblash mezoni

T/r	Obyekt qurilishining joriy narxlardagi qiymati (bazaviy hisoblash miqdorida)	Loyiha ishlari qiymatining hisoblash mezoni, murakkablik darajasiga ko‘ra qurilish qiymatiga nisbatan % gacha
		I	II	III
1.	500 baravarigacha	5,0	---	---
2.	1 000 baravarigacha	4,5	5,0	---
3.	2 500 baravarigacha	4,0	4,7	5,0
4.	3 500 baravarigacha	3,5	4,4	4,7
5.	5 000 baravarigacha	3,0	4,1	4,4
6.	10 000 baravarigacha	2,7	3,8	4,1
7.	25 000 baravarigacha	2,5	3,5	3,8
8.	50 000 baravarigacha	---	3,2	3,5
9.	75 000 baravarigacha	---	2,9	3,3
10.	100 000 baravarigacha	---	2,5	3,1
11.	200 000 baravarigacha	---	---	3,0
12.	300 000 baravarigacha	---	---	2,8
13.	400 000 baravarigacha	---	---	2,6
14.	500 000 baravarigacha va ortiq	---	---	2,5

Izohlar:
1. Obyekt qurilishining joriy narxlardagi qiymatini aniqlash maqsadida obyektlarni loyihalash va qurishning chegaralari quyidagicha belgilanadi:
komplekslar uchun (ikki va undan ortiq bino va inshootlardan iborat obyektlar uchun) — ajratilgan yer maydoni chegarasida;
alohida bino va inshootlar uchun — bino va inshootning chegarasini belgilovchi konstruksiyalarning, shu jumladan, binolarning ko‘prikli, muhandislik jihozlar tizimlarini chiqarish va kiritish joylaridagi tashqi konturlari ichida.
2. Hisoblash mezonining oraliq miqdorlari vertikal qatordagi bir-biriga eng yaqin bo‘lgan ikkita ko‘rsatkich interpolatsiya yo‘li bilan aniqlanadi.
3. Ishchi loyihani ishlab chiqish qiymatini hisoblashda quyidagi ishlar hisobga olinmagan:
konstruksiyalar va ishlarni bajarishning o‘ta murakkab usullari qo‘llaniladigan obyektlarni loyihalash vaqtida maxsus yordamchi inshootlar, moslamalar, qurilma va uskunalarning ishchi chizmalarini ishlab chiqish (bu ishlar loyihalashtirish topshirig‘ida aks ettirilgan bo‘lishi zarur);
zavodda ishlab chiqariladigan metall konstruksiyalar va texnologik quvur o‘tkazgichlarning mufassal chizmalarini, andozasiz va nostandart jihozlarni konstruktorlik hujjatlarini ishlab chiqish (shu jihozlarni konstruksiyalashga bo‘lgan loyihalash topshiriqlari bundan mustasno);
buyurtmachi topshirig‘iga binoan qo‘shimcha ishlarni bajarish;
texnik ko‘rik va o‘lchov ishlarini bajarish.
Mazkur Ilovada keltirilgan obyektlar qurilishining joriy narxlardagi qiymatida qo‘shilgan qiymat solig‘i e’tiborga olinmagan.
Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomga
4-ILOVA
Turli bosqich va davrlarda loyihalashdan oldingi-asoslanma va ishchi hujjatlarni ishlab chiqishning miqdoriy qiymati

T/r	Loyiha-tadqiqot hujjatlarni ishlab chiqish bosqichlari	Ishchi loyihani ishlab chiqishga nisbatan ulush miqdoridagi qiymati
1.	TIA mustaqil bosqich sifatida	0,15
2.	TIHK mustaqil bosqich sifatida	0,15
3.	Loyihalar eskizi (foreskiz) va loyiha konsepsiyasi mustaqil bosqich sifatida	0.2
4.	Obyektlarni 3D formatdagi interyer, eksteryer va bosh planlarni bajarish mustaqil bosqich sifatida	0.2
5.	Loyiha va ishchi hujjatlar chizmasi bo‘yicha ikki bosqichli ishchi loyihalash:	1,0
	a) loyiha	0,2	0,4
	b) ishchi hujjatlar	0,8	0,6
6.	TIHK (TIA) va ishchi hujjatlar chizmasi bo‘yicha ikki bosqichli ishchi loyihalash:	1,0
	a) TIHK (TIA)	0,2	0,3
	b) ishchi hujjatlar	0,8	0,7
7.	Ishchi loyiha davridagi bir bosqichli loyihalash	1,0
8.	Tanlov hujjatlarining texnikaviy qismini ishlab chiqish	0,1

Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomga
5-ILOVA
Qurilishning taxminiy qiymatini aniqlashga doir qisqacha tavsiyalar
Loyiha-tadqiqot ishlari qiymatini shakllantirish maqsadida qurilishning qiymatini aniqlashda quyidagi tavsiyalar qo‘llaniladi:
1-variant. Qurilishi mo‘ljallangan obyektning respublika hududlari bo‘yicha quvvatlar bir birligini (1 kv m., o‘quvchi o‘rni, koyka va faoliyat sohasidan kelib chiqqan holda boshqalar) qurishning preyskurant qiymatlari to‘plamlari.
2-variant. Analog obyektlar.
3-variant. Qurilishning yirik hisobda olingan smeta ko‘rsatkichlari.
4-variant. Loyiha-tadqiqot hujjatlari ishlab chiqishning dastlabki bosqichlarida aniqlab olingan iqtisodiy ko‘rsatkichlar.
Mazkur variantlarda nazarda tutiladigan qiymatlar joriy vaqtga nisbatan qo‘llaniladi. Bunda narxlar indeksi o‘zgarishini hisoblab chiqish uchun asosiy tuzilmaviy xarajatlar quyidagi ulushli miqdorda (foizlarda) olinadi (uskunalarsiz):
mehnat haqi — 0,2;
materiallar — 0,6;
mashinalardan foydalanish — 0,2;
Narxlar indeksi o‘zgarishi quyidagicha olinadi:
mehnat haqi to‘lovi xarajatlariga — joriy hisoblash davridagi bazaviy hisoblash miqdorining normativlar va analoglarini ishlab chiqish davridagi bazaviy hisoblash miqdoriga nisbati;
materiallarni xarid qilish xarajatlariga — material-buyumlarning (beton, g‘isht, metall, yog‘och konstruksiyalar va boshqalar) joriy hisoblash davrdagi narxlarining normativlar, analoglarni ishlab chiqish davridagi shu materiallar narxlariga nisbati;
mashinalardan foydalanishga — joriy hisoblash davrdagi yoqilg‘i materiallar narxlarining normativlar, analoglarni ishlab chiqish davridagi narxlariga nisbati.
Jihozlar va uskunalarning qiymati buyurtmachi, prays-varaqlar, kataloglar, birja xabarnomalari yoki haqqoniy axborotning boshqa manbalaridan olingan ma’lumotlarga ko‘ra aniqlanadi.
Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomga
6-ILOVA
Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini hisoblashda ko‘zda tutilmagan ishlar qiymatini aniqlash mezonlari

T/r	Ishlar nomi	Hisoblanadigan qiymat darajasi, qurilish qiymatiga nisbatan % da
		Qurilishning joriy narxlardagi qiymati (bazaviy hisoblash miqdorida)
		800 baravarigacha	800 baravaridan 1500 baravarigacha	1500 baravaridan 10000 baravarigacha	10000 baravaridan 50000 baravarigacha	50000 baravaridan 200000 baravarigacha
1.	Maxsus yordamchi inshoot, moslamalarga ishchi chizmalarni ishlab chiqish. Konstruksiyalari va ishlarni bajarish usullari o‘ta murakkab bo‘lgan obyektlarni loyihalashdagi moslamalar va qurilmalar	0,7	0,56	0,45	0,36	0,28
2.	Zavodda ishlab chiqarilgan metall konstruksiyalar va texnologik quvur o‘tkazgichlarning mufassal chizmalarini, shuningdek andozasiz va nostandart jihozlarni ishlab chiqishga bo‘lgan konstruktorlik hujjatlarni ishlab chiqish (shu jihozlanishga boshlang‘ich talablarni tuzish bundan mustasno)	Konstruktorlik hujjatlarini ishlab chiqishga taalluqli bo‘lgan to‘plamlar bo‘yicha
3.	Qurilish ustidan mualliflik nazorati, loyihalarni ishlanma boshlanishidan amalga tatbiq etilishining oxirigacha olib boriladigan texnikaviy kuzatuvi	Loyiha-smeta hujjatlarini ishlab chiqish qiymati doirasida
4.	Loyiha-tadqiqot hujjatlariga ekologik ilova materiallarini ishlab chiqish	O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligining shu sohaga oid qabul qilgan normativ hujjatlari asosida
5.	Buyurtmachi topshirig‘iga binoan qo‘shimcha ishlarni bajarish: a) birlamchi-ruxsat beruvchi hujjatlarni shakllantirish;	Umumiy holda loyihalash tashkilotining ijrochilariga (ishlab chiqarish xodimlariga) to‘lashga rejalashtirilgan mehnat haqi fondidan kelib chiqqan holda mehnat xarajatlariga ko‘ra hisoblanadi (1-izoh)
	b) topografiya (geodeziya), geologiya ishlari;	O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligining shu sohaga oid qabul qilgan normativ hujjatlari asosida
	v) ishga tushirish kompleksini alohida hisoblash;	0,7	0,56	0,45	0,36	0,28
	g) loyihalash topshirig‘ini shakllantirishga zarur bo‘lgan loyihalashdan oldingi ishlar majmuasi (shu jumladan, qurilish maydonchasi va birlamchi-ruxsat beruvchi hujjatlarni o‘rganib chiqish, buyurtmachi takliflarini ko‘rib chiqish hamda loyihalash topshirig‘ini tuzish)	0,05	0,04	0,032	0,026	0,021
	d) loyihalash vaqtida dastlabki ma’lumot sifatida qo‘llaniladigan ilmiy-tadqiqotchilik va tajriba-eksperimental amaliy ishlar, ilmiy va ilmiy texnikaviy asoslamalar	O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligining shu sohaga oid normativ hujjatlari asosida
6.	Texnik ko‘rik va o‘lchov ishlari	Ijrochilariga (ishlab chiqarish xodimlariga) to‘lashga rejalashtirilgan mehnat haqi fondidan kelib chiqqan holda mehnat xarajatlariga ko‘ra hisoblanadi (1-izoh)

Izohlar:
1. Mehnat xarajatlari bo‘yicha hisob-kitob quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
S_p = C_iXN_c, bunda:
S_p — joriy narxlardagi qiymat;
C_i — berilgan ishni bajarish uchun ijrochilarga (ishlab chiqarish xodimlariga) to‘lashga rejalashtirilgan mehnat haqi fondi;
N_c — qiymat normativi, loyihalash tashkilotida hisoblangan yillik hajmning rejaga ko‘ra ijrochilarga (ishlab chiqarish xodimlari) to‘lanadigan ish haqiga bo‘lgan nisbatda aniqlanadi. Avvalgi yil uchun yillik balans hisobotining moliyaviy natijalari ko‘rsatkichlariga muvofiq belgilash tavsiya etiladi.
2. Hisoblash mezonining oraliq miqdorlari gorizontal qatordagi bir-biriga eng yaqin bo‘lgan ikkita ko‘rsatkich interpolatsiya yo‘li bilan aniqlanadi.
Loyiha-tadqiqot ishlarining qiymatini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizomga
7-ILOVA
Loyiha-tadqiqot ishlari qiymatini aniqlash namunasi
Loyihalash obyekti: tozalash inshootlariga ega bo‘lgan garaj.
Bosqich — “Ishchi loyiha”.
Maydonchaning hisob bo‘yicha zilzilaga chidamliligi — 9 ball.
1. Loyihalash obyekti va qurilish murakkabligi darajasining yagona tasnifiga ko‘ra obyektning murakkablik darajasi — II.
2. Mazkur Nizomning 5-ilovasiga muvofiq qurilishning taxminiy qiymati 510,0 mln. so‘mni tashkil qiladi.
3. Mazkur Nizomning 3-ilovasiga ko‘ra vertikal qatordagi bir-biriga eng yaqin bo‘lgan ikkita ko‘rsatkich interpolatsiya yo‘li bilan loyiha-tadqiqot ishlari qiymatining hisoblash mezoni aniqlanadi.
Bunda:
Bazaviy hisoblash miqdorining 1 000 baravarigacha tafovut 5,0 % darajasiga mos keladi;
Bazaviy hisoblash miqdorining 2 500 baravarigacha tafovut 4,7 % darajasiga mos keladi.
Interpolatsiya yo‘li bilan topilgan 510,0 mln. so‘m miqdoridagi hisoblash mezoni 4,74 % darajasiga mos keladi.
4. Obyekt qurilishining joriy narxlardagi qiymati — 510,0 mln. so‘m x 4,74 % x 1,2 = 29,0 mln. so‘m.
5. Loyihalash topshirig‘iga ko‘ra ishga tushirish kompleksini alohida hisoblash talab etiladi.
Mazkur Nizomning 7-ilovasi 5-bandiga muvofiq tegishli hujjatlarni ishlab chiqishga hisoblash mezonini gorizontal qatordagi bir-biriga eng yaqin bo‘lgan ikkita ko‘rsatkich interpolatsiya yo‘li bilan aniqlanadi.
Bunda:
Bazaviy hisoblash miqdorining 800 baravarigacha tafovut 0,7 % darajasiga mos keladi;
Bazaviy hisoblash miqdorining 800 dan 1500 baravarigacha tafovut 0,56 % darajasiga mos keladi.
Interpolatsiya yo‘li bilan topilgan 510,0 mln. so‘m miqdoridagi hisoblash mezoni 0,659 % darajasiga mos keladi.
6. Ishga tushirish kompleksini alohida hisoblash ishlari qiymatini hisoblab chiqamiz:
510,0 mln. so‘m x 0,659% = 3,36 mln. so‘m
7. Ishchi loyiha ishlab chiqilishining to‘liq qiymatini hisoblaymiz:
29,0 + 3,36 = 32,36 mln. so‘m, bunda:
29,0 mln. so‘m — obyekt qurilishining joriy narxlardagi qiymati;
3,36 mln. so‘m — ishga tushirish kompleksini alohida hisoblash qiymati.

Foydalanilgan adabiyotlar:
Lex.uz
Fayllar.org
My.gov.uz