Mavzu: statistik kuzatish uslubiyati reja: Statistik kuzatish to’g’risida umumiy tushuncha

Guruhlash usuli ommaviy to`plamlarda miqdor o`zgarishlaridan sifat o`zgarishlariga o`tish jarayonini aniqlash maqsadida juda keng qo`llaniladi. Masalan korxonalarni:


Samaradorlik darajasi bo`yicha:

• 
  Ilg`or; o`rta; qoloq.
  

Katta kichikligiga qarab:

• 
  Yirik ; o`rta; kichik.
  

Mulkchilik shakliga qarab:

• 
  Davlat; jamoa; xususiy kabi guruhlarga bo`lish mumkin.
  

Murakkab hodisalarni o`rganishda kombinasion guruhlash usuli juda keng qo`llaniladi. Guruhlash usuli yordamida bir-biri bilan bog`liq bo`lgan quyidagi 3 turdagi vazifa yechiladi:

Hodisalar ijtimoiy-iqtisodiy tiplarga ajratiladi;

Ijtimoiy-iqtisodiy hodisalar tuzilmasi o`rganiladi;

Hodisalar o`rtasidagi bog`lanish aniqlanadi.
Tipologik;
Tuzulmaviy;
Analitik guruhlashlarga bo`linadi


Ko`zlangan maqsad va vazifalarni hal qilish nuqtayi nazaridan statistik guruhlash 3 turga:

Tipologik guruhlash yordamida to`plamning turli xildagi birliklari sifat jihatdan bir xil guruhlarga, bir xil tiplarga ajratiladi.

Tuzilmaviy guruhlash yordamida bir xil tipdagi, sifat jihatidan bir xil bo`lgan bo`lgan guruhlarning salmog`I hisoblanadi va shu tariqa to`plam tarkibi o`rganiladi.

Analitik guruhlash yordamida hodisalar o`rtasidagi o`zaro bog`lanish o`rganiladi.

Dastlabki guruhlangan ma`lumotlarga asoslanib, yangi guruhlarni hosil qilish statistikada ikkilamchi guruhlash deb yuritiladi. Bu usul odatda:

Sifat jihatdan bir xil tipga ega bo`lgan guruhlarni hosil qilish:

Bir yoki bir necha guruhlarni br-biri bilan taqqoslash;

Umumiy qonuniyat yaqqol ko`rinuvchi yirik oraliqli guruhlarni xosil qilish maqsadida qo`llaniladi.