Mavzu: Suyuq kristallar va ularning fizik xossalari Reja

//Formulani hisoblash dasturi//
procedure Tfmmain.BitBtn5Click(Sender: TObject);
var B1, B2, v1, v2, v3, a1, a2, a3, t : real;
begin
if (w1.Text = '') or (w2.Text = '') or (w3.Text = '')
or (af1.Text = '') or (af2.Text = '') or (af3.Text = '') then begin
ShowMessage('Barcha berilgan parametrlarni kiriting...'); pO2.Visible := false;
abort; end else begin
pO2.Visible := true;
v1 := StrToFloat(w1.Text); v2 := StrToFloat(w2.Text); v3 := StrToFloat(w3.Text); a1 := StrToFloat(af1.Text); a2 := StrToFloat(af2.Text); a3 := StrToFloat(af3.Text);
B1 := sqr(StrToFloat(w1.Text)) * (sqr(StrToFloat(w3.Text)) - sqr(StrToFloat(w2.Text)));
B2 := //C
(sqr(v3) + sqr(v2));
t := (-B2 + sqrt(sqr(B2) - 4 * B1)) / 2 * B1; lblT2_T.Caption := FloatToStr(t);
lblT2_C.Caption := FloatToStr( ( (1 + (sqr(v1) * sqr(t))) * (1 + (sqr(v2) * sqr(t))) ) / ( (1 +
(sqr(v1) * sqr(t))) * (1 + (sqr(v2) * sqr(t))) ));
lblT2_A.Caption := FloatToStr(((a1 - a2) / (sqr(v2) - sqr(v1))) *((((1 + (sqr(v1) * sqr(t))) * (1 + (sqr(v2) * sqr(t)))) / sqr(t))) );
end;end;end.

	Tovush chastotasi 3.2 MGr				Tovush chastotasi 9.8 MGr
T,^O C	^,m/c	 ,cm^- 1	 /ƒ^2*1 0^14, cm^- 1c2		^,m/c	 ,cm^- 1	 /ƒ^2*1 0^14, cm^- 1c2	
100, 0	1291	0,28	2,73	0,011 3	1298	2,77	2,88	0,036 7
98,1	1294	0,30	2,93	0,012 1	1300	3,38	3,52	0,044 8
96,7	1299	0,54	5,27	0,021 9	1309	3,31	3,45	0,044 2
95,6	1309	0,35	3,42	0,014 3	1310	3,00	3,12	0,040 1
94,9	1306	0,45	4,39	0,018 4	1315	2,95	3,07	0,039 6
92,6	1308	0,42	4,10	0,017	1320	3,20	3,33	0,043

				2				1
91,1	1325	0,70	6,84	0,029 0	1340	2,90	3,02	0,039 6
90,1	1329	0,50	4,88	0,020 8	1338	3,00	3,12	0,041 0
89,0	1328	0,55	5,37	0,022 8	1341	3,52	3,67	0,048 2
87,7	1321	0,67	6,54	0,027 7	1340	3,40	3,54	0,046 5
86,6	1322	0,65	6,35	0,026 9	1344	3,60	3,75	0,049 4
86,1	1339	0,80	7,81	0,033 5	1354	3,50	3,64	0,048 4
84,8	1334	1,05	10,25	0,043 8	1360	3,20	3,33	0,044 4
84,5	1341	1,10	10,47	0,046 1	1345	3,25	3,38	0,044 6
84,3	1341	1,15	11,23	0,048 2	1357	3,30	3,44	0,045 7

T,^OC	A*10^14, cm^-1 c^2	B*10^14, cm^-1 c^2	 *10^8,c
100	7.1	0.4	1.8
98	7.6	0.6	2.0
96	8.3	0.8	2.2
94	9.2	0.9	2.5
92	10.6	1.0	2.8
90	12.6	1.1	3.2
88	15.9	1.3	3.8
86	21.9	1.4	4.6
84	35.7	1.5	6.2

Laboratoriya ishi taqdim etilgan talabalarda kompyuer yordamida eksperimental natijalarni tez va aniq hisoblashni shakllantirish metodikasi, ularning bilim sifatini oshirish, mustaqil ishlash faoliyatlarini tashkil qilish nuqtai nazaridan maqsadga muvofiq deb topildi.Demak, taklif qilinayotgan laboratoriya topshiriqlari tizimini avtomatlashtirish va uni o’tkazish metodikasi an’anaviy laboratoriya ishlari va ularni o’tkazish metodikaga nisbatan samarador ekan.

Suyuq kritallarning qullanilishi

Suyuq kristallar hayotimizda ko’pgina samonaviy uskuna va qurilmalar bu moddalar yordamida ishlaydi. Masalan soatlar, termometrlar displeylar, monetorlar va boshqa qurilmalar. Xo’sh nima ekan bu suyuq kristallar hamda nega ularning ahamiyati qiziqish hosil qilyapdi? Hozirgi kunda ilm ishlab chiqaruvchi kuchga aylandi va shuning uchun u yoki bu ob’yekt va hodisaga bo’lgan yuqori ilmiy qiziqishimiz va ob’yekt yoki hodisa xomashyo ishlab chiqarish uchun qiziqish uyg’otishini anglatadi. Bundan suyuq kristallar ham mustasno emas Ularga bo’lgan qiziqishimiz shundan iboratki, ularni ishlab chiqarish ishlari sohasida samarali qo’llash imkoniyatiga egamiz. Suyuq kristallarni qo’llanilishi iqtisodiy samara, oddiylikv qulaylikni anglatadi. Buning eng keng qullanilga yunalishi –termografiya bo’lib, suyuq kristall moddaning tarkibini yig’ib, har xil temperatura va har xil ko’rinishda indikatorlar yaratiladi.

Masalan, suyuq kristall plyonka ko’rinishida tranzistorlarga, integral sxemalarga va bosma platalarga elektron sxemada o’rnatiladi.

Suyuq kristallardan medesinada inson organizmi uchun o’ta xafli bo’lgan, gamma va ul’trabinafcha nurlarni aniqlash mumkin, hattoki suyuq kristal indikator yordamida ko’rinmaydigan kasallik(опухоль) tashhizlarini amalga oshirish mumkin. Suyuq kristallar asosida ul’tratovush detektorlari va bosimni o’lchovchi asboblar yaratilgan. Bu moddaning eng keng qullanilgan tarmog’i bu –informatsion texnika bo’lib, masalan soatlar, termometrlar displeylar, monetorlar , rangli televizor ekranlari.

(YIYBJAX) Suyuq kristalli ko‘zoynakning ishlash prinsipi.
(YIYBJAX) Ishning maqsadi :
Yuqori intensivligdagi nurlanishdan ximoyalanish masalasi ko’rib chiqilgan. Ishning qisqacha tavsifi va texnalogiyasi:yorug‘lik intensivligini yuqori bo‘lgan jismlardan aloxida ximoyalovchi suyuq kristalli ko‘zoynak asosan 3 qisimdan tashkil topgan bo‘lib:1.Kichik obektivli mikrokamera, ushbu kamеraning ko‘zoynakdagi vazifasi nur parametrlari inson ko‘zi uchun normadan yuqori bo‘lgan jismlardan kelayotgan nurning obektivga qanday burchak ostida tushib,kamera fotorezistorlarining qaysi koordinatlariga tushushiga qarab, kamera bilan bog‘langan. 2.Ko‘zoynakning yon tomoniga joylashgan, mikroprossessor, kameradan kelayotgan elektr signallarni mikroprossessorga o‘rnatilgan dastur orqali mantiqiy analiz qilib va elektr signallarni kuchaytirib,kamera fotorizistorlarining soni va strukturalari bilan bir xil piksillarga bo‘lingan,

3. 
   Suyuq kristalli displeyga yuboradi. Shu tariqa suyuq kristalli displey
   

necha foiz qarshilik ko‘rsatishi mikroprossessordan kelayotgan kuchlanish parametrlariga bog‘liq bo‘lib, mikroprossessordan kelayotgan kuchlanish parametrlari esa o‘z navbatida kameraga tushayotgan yorug‘lik oqimining parametrlariga bog‘liq bo’ladi.

Ayni shu tariqa Ko‘zoynakning nurga qarshilik ko‘rsatishi uning mikrokamerasiga tushayotgan nur parametrlariga, uning nur parametrlari inson ko‘zi uchun kuchli bo‘lgan jismlarga alohida qarshilik ko‘rsatishi nurning ko‘zoynakning kichik obektiviga qanday burchakda kilib tushishiga to‘g‘ri proporsional.
Ishning yangiligi: Ko‘zoynakning ilmiy yangiligi uning displeyda. Displeyning ishlash prinsipi: nurning 1-qutblagichdan (polyarizatordan) qutblanib o‘tib suyuq kristalga kontakt bo‘lishi uchun piksillarga bo‘lingan xolda vakuumda 4.8  m SiO2 purkalgan ikki shisha orasiga kontaktlangan va kuchlanish berilgan suyuq kristaldan o‘tayotib o‘zininng optik tebranish tekisligini suyuq kristalga kuchlanish berilgani sabab malum α burchakga buradi.
Ikkinchi gorizontal tebranishda qutblovchi qutblagichdan (polyarizatordan)
o‘tayotgan vaqt o‘zining intensivligini Malyus qonuniga asosan malum qiymatga kamayadi. I=I₀•cos²α.
Shu yerda muammo yuzaga keladi. Demak suyuq kristalli ko‘zoynak displeyning 1-tashkil etuvchi qatlami gorizontal qutblovchi qutblagich (polyarizator) bo‘lsa unda ko‘zoynakda qutblangan yorug‘lik oqimi bilan bog‘liq muammo yuzaga kelmaydimi?
Albatta shunday bo‘ladi, chunki birinchi qatlam qutblagichdan (polyarizatordan) tashkil topganlini sabab, siz ushbu ko‘zoynakdan foydalanayotganingizda sizga nisbatan qutblanib kelayotgan yorug‘lik oqimidan iborat informatsiya sizning ko‘zingizga tushish-tushmasligi uning qutblanish tekisligiga bog‘liq bo‘lib qoladi. Yani ular orasidagi burchak α =0⁰ bo‘lganda ko‘rinadi, α =90⁰ bo‘lganda esa ko‘rinmaydi. Qutblangan yorug‘lik oqimiga nimalarni misol qilib ko‘rsatish mumkin? Ular:sun’iy qutblangan yorug‘lik oqimiga LCD va LED monitorlaridan va qutblagichdan (polyarizatordan) chiqayotgan yorug‘likni misol qilib ko‘rsatish mumkin. Tabiiy qutblangan yorug‘lik oqimiga esa quyoshli kunda polyarizator orqali moviy osmonga qaralsa, u xolda polyarizatorni aylantirib osmonda qorong‘u yo‘llar (polosalar) paydo bo‘lishini sezish mumkin. Bu tajriba quyosh yorug‘ligining atmosferadan o‘tayotgan vaqt qutblanishidan dalolat beradi.
Suyuq kristallar haqida asosiy savollarga javoblar: