Mavzu: termodinamikaning I-II qonuni va uning tadbiqlari

Termodinamikaning I-II qonuni

• REJA:
• 1.KIRISH.
• 2.TERMODINAMIKANING I-QONUNI.
• 3.TERMODINAMIKANING I-QONUNINING IZOJARAYONLARGA TADBIQI.
• 4. TERMODINAMIKANING II-QONUNII-QONUNI
• 5.XULOSA.

Termodinamikaning birinchi bosh qonunini idishdagi gaz misolida ko’rib o’taylik. Bizga silindr shaklidagi idishda porshen ostida gaz berilgan bo’lsin. Porshen idish ichida erkin хarakatlanishi mumkin. Agar idishni temperaturasi yuqori bo’lgan isitgich ustiga qo’ysak, gaz isitgichdan ma’lum miqdorda issiqlik olishi natijasida temperaturasi ortadi. Temperaturani ortishi ichki energiyani U miqdorga ortishiga olib keladi. Gazni dastlabki temperaturasi T1 bo’lsa, gaz ichki energiyasini U1 deyish mumkin. Gaz isitgichga qo’yilgandan keyin temperaturasi T2 ga ko’tarilib, ichki energiyasi U2 bo’lib qoldi. Ichki energiyani o’zgarishi dU=U2-U1 bo’ladi. Jismning boshqa jismlarga berayotgan yoki ulardan olayotgan energiya miqdoriga qarab, ichki energiyasining o’zgarishini aniqlash mumkin. Masalan, gaz kengayish jarayonida porshen yuqoriga ko’tarilib ish bajaradi. Bu ish gaz ichki energiyasining kamayishi хisobiga bajariladi.

• Termodinamikaning birinchi bosh qonunini idishdagi gaz misolida ko’rib o’taylik. Bizga silindr shaklidagi idishda porshen ostida gaz berilgan bo’lsin. Porshen idish ichida erkin хarakatlanishi mumkin. Agar idishni temperaturasi yuqori bo’lgan isitgich ustiga qo’ysak, gaz isitgichdan ma’lum miqdorda issiqlik olishi natijasida temperaturasi ortadi. Temperaturani ortishi ichki energiyani U miqdorga ortishiga olib keladi. Gazni dastlabki temperaturasi T1 bo’lsa, gaz ichki energiyasini U1 deyish mumkin. Gaz isitgichga qo’yilgandan keyin temperaturasi T2 ga ko’tarilib, ichki energiyasi U2 bo’lib qoldi. Ichki energiyani o’zgarishi dU=U2-U1 bo’ladi. Jismning boshqa jismlarga berayotgan yoki ulardan olayotgan energiya miqdoriga qarab, ichki energiyasining o’zgarishini aniqlash mumkin. Masalan, gaz kengayish jarayonida porshen yuqoriga ko’tarilib ish bajaradi. Bu ish gaz ichki energiyasining kamayishi хisobiga bajariladi.